|
Mustaqil ish №1 Mavzu
|
| bet | 2/4 | | Sana | 26.11.2023 | | Hajmi | 215,2 Kb. | | #105629 |
Bog'liq Документ Microsoft Word3. TCP/IPning funksiyalari
TCP/IP tarmoqlar bo'ylab ishonchli va samarali aloqani ta'minlaydigan bir nechta asosiy funktsiyalari:
Manzillash: IPda boshdan oxirigacha aloqa o'rnatish uchun qurilmalarga noyob IP manzillarni tayinlaydi. IPv4, eng ko'p qo'llaniladigan versiya 32 bitli manzil maydonidan foydalanadi, IPv6 esa ulangan qurilmalar soni ortib borayotganiga moslashish uchun 128 bitli kattaroq manzil maydonini taklif qiladi.
Paketlashtirish: TCP tarmoqlar bo'ylab samarali uzatish uchun ma'lumotlarni paketlarga ajratadi. Har bir paketda boshqaruv ma'lumotlariga ega sarlavha va haqiqiy ma'lumotlarga ega foydali yuk mavjud. Ushbu yondashuv katta hajmdagi ma'lumotlarni kichikroq, boshqariladigan birliklarda uzatish imkonini beradi.
Yo'naltirish: IP paketlarni tarmoqlar bo'ylab manbadan manzilga yo'naltirishni boshqaradi. Routerlar paketlar sarlavhalaridagi maqsad IP-manzilni tekshiradi va paketlar mo'ljallangan oluvchilarga etib borishini ta'minlash uchun marshrutlash jadvallari asosida yo'naltirish qarorlarini qabul qiladi.
Ulanishga yo'naltirilgan aloqa: TCP uch tomonlama qo'l siqish mexanizmi yordamida aloqa qurilmalari o'rtasida ishonchli ulanishlarni o'rnatadi. U ma'lumotlarning tartibda yetkazilishini ta'minlaydi va yo'qolgan yoki buzilgan paketlarni qayta uzatadi, uzatilgan ma'lumotlarning yaxlitligini kafolatlaydi.
4. Pog’onalari va ularning vazifasi.
TCP/IP protokollari steki modeli 4 ta pog’onadan iborat (RFC 1122): tarmoq interfeyslari (kanal) pog’onasi, tarmoq pog’onasi, transport pog’onasi, amaliy pog’ona.
Kanal pog’onasi. Yuqorida keltirilgan talablarning barchasi turli tarmoqlarda ishlaydigan aloqa o’rnatmaydigan pog’onada paketli kommutatsiyalanadigan tarmoqni tanlashga olib keldi. Modeldagi eng quyi pog’ona, kanal pog’onasi oldindan aloqa o’rnatmasdan tarmoq po’onasi ehtiyojlarini qondirish uchun ketma-ket liniyalari va klassik Ethernet kabi kanallar qanday va nima qilishi kerakligini tavsiflaydi. Bu so'zning normal ma'nosida umuman pog’ona emas, balki uzatish kanallari va tugunlari o'rtasidagi interfeys. TCP/IP modelidagi dastlabki materiallarda bu haqda kam narsa aytilgan.
Tarmoq pog’onasi. Bu talablarning barchasi oldindan aloqa o’rnatishsiz tarmoq pogonasiga asoslangan paketli kommutatsiyalangan tarmoq modelini tanlashga olib keldi. U 1.1-rasmda ko'rsatilgan va OSI dagi tarmoq pog’onasiga taxminan mos keladi. Internet pog’onasi yoki tarmoqlararo pog’ona deb ataladigan ushbu pog’ona butun arxitekturaning asosidir. Uning maqsadi har bir xost paketlarni istalgan tarmoqqa jo'natish va mustaqil ravishda o'z manziliga (masalan, boshqa tarmoqda) o'tish imkonini berishdir. Ular yuborilganidan butunlay boshqacha tartibda ketrishlari mumkin. Agar ketish tartibi talab etilsa, bu vazifa yuqori pog’onalar tomonidan amalga oshiriladi. E'tibor bering, "Internet" so'zi bu erda o'zining asl ma'nosida ishlatilgan, garchi bu pog’ona Internetda mavjud bo'lsa ham.
Bu yerda pochta tizimi bilan o'xshashlikni ko'rish mumkin. Bir kishi bir mamlakatdagi pochta qutisiga bir nechta xalqaro xatlarni tashlashi mumkin va omadi kelsa ularning ko’p qismi boshqa mamlakatlardagi to'g'ri manzillarga yetkaziladi. Yo‘lda xatlar bir nechta xalqaro pochta shlyuzlari orqali o‘tishi mumkin, ammo bu pochta xodimlari uchun sir bo‘lib qoladi. Har bir mamlakat (ya'ni, har bir tarmoq) pochta xizmati foydalanuvchilariga ko'rinmaydigan o'z markalari, o'ziga xos konvert o'lchamlari va etkazib berish qoidalariga ega bo'lishi mumkin.
Tarmoq pog’onasi rasmiy paket formatini va IP protokolini belgilaydi, qo'shimcha protokol ICMP (Internet Control Message Protocol, tarmoq xabarlarini boshqarish protokoli) deb ataladi. Internet protokolining vazifasi IP-paketlarni o'z manzillariga etkazishdir. Bu erda asosiy e'tibor paketlarni marshrutlash va transport arteriyalarini blokirovka qilishdan qochishdir (garchi IP tirbandlikni oldini olishda samarali ekanligi ko'rsatilmagan).
1.1-rasm. TCP/IP etalon modeli
Transport pog’onasi. TCP/IP modelining tarmoq pog’onasi yuqorisidagi pog’ona odatda transport pog’onasi deb ataladi. U xostlar bir xil darajadagi ob'ektlarni qabul qilish va uzatishda OSI modelining transport pog’onasiga o'xshash aloqa o'rnatishi uchun yaratilgan. Ushbu pog’ona ikkita protokol orqali tavsiflanadi. Birinchisi, TCP (Transmission Control Protocol, uzatishlarni nazorat qilish protokoli) ishonchli ulanishga yo'naltirilgan protokol bo'lib, bayt oqimini bir mashinadan internet tarmog'idagi istalgan boshqa mashinaga xatosiz yetkazib berish imkonini beradi. U baytlarning kirish oqimini alohida xabarlarga ajratadi va ularni tarmoq pog’onasiga uzatadi. Belgilangan joyda, qabul qiluvchi TCP jarayoni qabul qilingan xabarlardan chiqish oqimini yig'adi. Bunga qo'shimcha ravishda, TCP tezkor jo'natuvchi sekin qabul qiluvchini ma'lumot bilan to'ldirmasligi uchun oqim nazoratini amalga oshiradi.
Bu pog’onadagi ikkinchi protokol UDP (User Dataram Protocol – foydalanuvchi deytagrammalari protokoli) ishonchsiz, ulanishsiz protokol bo‘lib, u TCP ning ketma-ket oqim boshqaruvini ishlatmaydi, lekin o‘zinikini ta’minlaydi. Bundan tashqari, u bir martalik mijoz-server so'rovlarida va ovoz va video kabi tezlik aniqlikdan muhimroq bo'lgan ilovalarda keng qo'llaniladi. IP, TCP va UDP protokollari o'rtasidagi munosabatlar 1.2-rasmda ko'rsatilgan. IP protokoli yaratilganidan beri ushbu protokol boshqa ko'plab tarmoqlarda amalga oshirildi.
1.2-rasm. TCP/IP modeli protokollari va pog’onalari
Amaliy pog’ona. TCP/IP modelida seans qatlami va taqdimot pog’onalari mavjud emas. Bu pog’onalar shunchaki kerak emas edi, shuning uchun ular modelga kiritilmagan. Buning o'rniga, amaliy oddiygina barcha seans va ularga kerak bo'lgan ko'rish xususiyatlarini o'z ichiga oladi. OSI modelidagi tajriba bu fikrni to'g'ri ekanligini isbotladi: ko'pchilik ilovalar bu pog’onalarga juda kam ehtiyoj sezadi.
Transport pogonasining yuqorisida amaliy pogona joylashgan. U barcha yuqori pog’ona protokollarni o'z ichiga oladi. Eski protokollarga virtual terminal protokoli (TELNET), fayllarni uzatish protokoli (FTP) va elektron pochta (SMTP) kiradi. Yillar davomida boshqa ko'plab protokollar qo'shildi. Biz ko'rib chiqadigan muhimlaridan ba'zilari 1.2-rasmda ko'rsatilgan. Bu DNS (Domain Name Service – domen nomlar xizmati) xost nomlarini tarmoq nomlariga o’zgartirish imkonini beradi, HTTP, World Wide Webda sahifalar yaratish uchun foydalaniladigan protokol va RTP, ovoz yoki filmlar kabi real vaqtda media taqdim etish protokoli kiradi.
Yuqorida eslatib o’tilganidek, OSI etalon modelining kuchi – bu model kompyuter tarmoqlarini muhokama qilishg uchun istisno tariqasida foydali ekanligida. Bundan farqli o'laroq, TCP/IP etalon modelining kuchi ko'p yillar davomida keng qo'llanilgan protokollar ekanligida. Ushbu sifatlarni birlashtirish uchun E.Tanenbaum va D.Uezeroll o’z kitobida [1] 1.3-rasmda ko'rsatilgan gibrid modeldan foydalanishgan.
1.3-rasm. Ushbu ma’ruzada qo’llanilgan etalon model
Tarmoq pog’onasining vazifasi masofadagi kompyuterlar o'rtasida paketlarni uzatishimiz uchun ko’p sonli aloqa kanallarini va tarmoqlarni, shuningdek, birlashtirilgan tarmoqlarni birlashtirishdan iborat. Bunga paketlar yuborilishi mumkin bo'lgan yo'lni topish vazifasi kiradi. IP - bu pog’ona uchun namuna sifatida biz o'rganadigan asosiy protokol. Transport pog’onasi tarmoq pog’onasini yetkazib berish kafolatlarini oshiradi, odatda ishonchliligi oshadi va turli ilovalar ehtiyojlarini qondirish uchun ishonchli bayt oqimi kabi yetkazib berish imkoniyatlarini taqdim etadi. TCP transport pog’onasi protokolining muhim namunasidir.
Va nihoyat, amaliy pog’ona tarmoqdan foydalanadigan dasturlarni o'z ichiga oladi. Ko'pgina, lekin hamma tarmoq ilovalarida veb-brauzer kabi foydalanuvchi interfeyslari mavjud. Biz dasturning tarmoqdan foydalanadigan qismiga qiziqamiz. Bu veb-brauzer uchun HTTP protokoli. Amaliy pog’onada ko'plab ilovalar tomonidan ishlatiladigan DNS kabi muhim qo'llab-quvvatlash dasturlari ham mavjud.
5. Asosiy protokollar.
Tarmoq sathida 2 xil protokol ishlaydi:
|
| |
