|
Myhandislik dinamikasi
|
| bet | 2/3 | | Sana | 09.01.2024 | | Hajmi | 30,04 Kb. | | #133561 |
Bog'liq Myhandislik dinamikasiTrayektoriya (lotincha: traectorius — harakatga oid) — fazoda harakatlanayotgan moddiy nuqta hosil qiluvchi chiziq. Moddiy nuqtalardan iborat tizim harakatlanganda uning har bir nuqtasi oʻzining T.si boʻylab harakat qiladi. Moddiy nuqtalar tizimining holati holatlar fazosida nuqta xisoblanadi va uning T.si holat T.si deb ataladi. Mat.ning differensial tenglamalar va dinamik tizimlar kabi sohalarida T. tushunchasi asosiy tushunchalardan biri hisoblanadi. Differensial tenglamalar va dinamik tizimlar nazariyalarida baʼzan T. chiziq boʻlmasligi xam mumkin. Chunki harakatlanayotgan nuqtaning koordinatalari bir oʻzgaruvchili funksiyalar boʻlib, ular differensial tenglamalar tizimining maxsus nuqtasi (muvozanat gʻolat) boʻlsa, bu nuqtadan oʻtuvchi trayektoriya shu nuqtaning oʻzidan iborat boʻladi.
8
Nuqtaning boshlang‘ich holatdan oxirgi holatga aniq bir usulda vaqtga bog‘liq holda o ‘tishi esa harakat deyiladi.
9
H arakatlanayotgan moddiy nuqtaning fazoda biror sanoq sistemasiga nisbatan holati bilan vaqt orasidagi bog‘lanishni ifodalovchi tenglama nuqtaning harakat qonunini ifodalaydi
10
11
12
13
14
Jismda olingan har qanday kesma jism harakati davomida hamma vaqt o’z – o’ziga parallel ko’chsa., jismning bunday harakatiga ilgarilanma harakat deyiladi.
Ilgarilanma harakatni to’g’ri chiziqli harakat bilan almashtirmaslik kerak. Masalan, to’g’ri chiziqli relsda harakatlanayotgan vagon kuzovining harakati ilgarilanma harakat bo’lib kuzov nuqtalarining traektoriyalari to’g’ri chiziqdan iborat.
15
16
17
18
19
Shunday qilib, q o ‘z g ‘almas o ‘q atrofida aylanma harakatda b o ‘lgan jism ixtiyoriy nuqtasining chiziqli tezligi miqdor jihatdan jism burchak tezligining m azkur nuqtadan aylanish o ‘qigacha bo ‘lgan masofaga ko paytmasiga teng bo ‘ladi. 8
20
21
Nuqtaning quzgalmas harakatlar sistemasiga nisbatan qilganlik harakatini absolyut harakat deyiladi.
22
nuqtaning qo`zg`aluvchan Охуz koordinatalar sistemasiga nisbatan harakatiga nisbiy harakat deyiladi
23
Teorema: Murakkab harakatdagi nuqtaning absolyut tezligi koʻchirma va nisbiy
harakat tezlik vektorlarining yigʻindisidan iborat.
24
25
|
| |
