|
Insonning mehnat faoliyati natijasidagi holati
|
| bet | 4/10 | | Sana | 07.10.2024 | | Hajmi | 134,07 Kb. | | #273966 |
Bog'liq 3MInsonning mehnat faoliyati natijasidagi holati
Mehnat psixologiyasi va ergonomikada „ praksik holatlar“ (lotincha praxis — mehnat) tushunchasi keng qoʻllanadi. Bular mehnat jarayonida vaqti-vaqti bilan paydo boʻladigan maqsadli, moddiy va axborot taʼminoti mavjudligi bilan bogʻliq boʻlgan oʻziga xos xususiyatlarga bogʻliq boʻlgan ruhiy holatlardir (uch komponentli tuzilmada faoliyatning eng muhim shartlarini tavsiflovchi nuqtai nazardan: „maqsad. — vosita — natija“) [3] .
Faoliyatning ushbu elementlarining nisbatiga qarab („ maqsad — vosita — natija“ strukturasida) mehnat jarayonida odam turli xil amaliy holatlarga ega. Faqat bitta variant bilan, agar odamda faoliyat uchun zarur boʻlgan barcha sharoitlar mavjud boʻlsa (maqsadni anglash, vositalarning etarliligi , natijaga erishish), biz qulay ruhiy holat sifatida funktsional qulaylik haqida gapirishimiz mumkin. Ammo, aslida, odam quyidagilarga majburdir :
(a) ushbu sharoitlarda oʻz harakatlarining aniq maqsadini mustaqil ravishda shakllantirish (uni ish yoki texnik koʻrsatmalarda topish, menejerdan olingan maʼlumotlarni oʻrganish, mas’uliyatli qarorlar qabul qilish va hokazo);
(b) faoliyat vositalarini (va usullarini) mustaqil ravishda izlash, ularni „loyihalash“ yoki mavjud asbob-uskunalar, bilimlar, maʼlumotlarni muayyan ishlab chiqarish holatiga nisbatan „rekonstruksiya qilish“;
(c) oʻzboshimchalik bilan uzoq vaqt davomida ijobiy natijaga erishish, katta kuch sarflash, oʻz faoliyati natijalari (va baʼzi hollarda hatto ularning harakatlarining maqsadi toʻgʻrisida) maʼlumotlarning etishmasligi sharoitida ishlash.
Shaxs tomonidan individual shartlarni (a, b, c) bajarishdagi qiyinchilik yoki ularning kombinatsiyasi quyidagi ruhiy (amaliy) holatlardan birini keltirib chiqaradi [4] : aqliy charchoq; ruhiy zoʻriqish; monotonlik; tashvish; psixologik (emotsional) stress; motivatsiyaning etishmasligi; befarq holat.
Oylar va hatto yillar davomida kun sayin yuzaga keladigan va saqlanib qoladigan noqulay sharoitlarda ishlash odamning farovonligiga salbiy taʼsir qiladi. Bunday sharoitlarning mavjudligi insonning kasbiy muammolari borligini bildiradi va somatik kasalliklar paydo boʻlishi uchun xavf omildir .
|
| |
