|
1. Mexatronikada ishlatiladigan holat va tezlik datchiklari haqida umumiy ma’lumotlar
|
| Sana | 26.03.2024 | | Hajmi | 29.15 Kb. | | #177834 |
Bog'liq Документ Microsoft Word Kozlov, 5012, 11-маъруза, Analogli va raqamli o’lchash asboblari, Грант 2019-йил, 1.лекция Energomenejment, Boymuratov Faxriddin, 8амалиётЭМ, 1-амалий, PK 5.1.wav, v i86Tm4rSqf1chCP7Bh2S6eV5ur5egn, 2-k sirtqi Ona tili naz.va amal. SOI 2023 kuzgi (1), 1uqH3XddSVXs4, vektor , vektor
Holat datchiklari O`nlab yillar davomida holat datchik (position sensor) lari kalit sifatida ishlatilib kelinmoqda. Ular o'zgaruvchan ma'lum bir qiymatga yetganda mexanik ravishda ochiladigan yoki yopil ad igan elektr kontaktlardan iborat.
1. Mexatronikada ishlatiladigan holat va tezlik datchiklari haqida umumiy ma’lumotlar
Holat datchiklari mexatronikada juda ham ko‘p ishlatiladigan axborot qurilmalari hisoblanadi. Ular mexatronika tizimlarida elektron va mexanik qismlarini bog‘lovchi muhim zveno hisoblanadi.
Datchiklarni tanlashda quyidagi kriteriyalarga e’tibor qaratiladi: sezgirlik; aniqlilik; chiziqlilik; jarayonni o‘lchash tezligi; ishlatish sharoiti va himoya darajasi; ishonchlilik; gabarit o‘lchamlar; narx-navosi.
Holat datchiklarini o‘lchashning ikkita usuli mavjud.
Birinchi usulda datchik harakatchan ob’ekt bilan bog‘liq biror bir qismining holat funksiyasi bo‘lgan signal ishlab chiqadi, bu signal o‘zgarishi siljishni o‘lchaydi.
Bunday holat datchiklari absolyut datchiklar deyiladi.
Bularga quyidagilar kiradi:
Potentsiometrik datchiklar;
Induktiv datchiklar;
Sig‘imli datchiklar
Ikkinchi usulda datchik har bir elementar siljishda birlik impuls hosil qiladi, holat esa harakat yo‘nalishiga qarab impulslar yig‘indini hisoblash natijasida aniqlanadi.
Bunday datchiklar nisbiy datchiklar deyiladi. Nisbiy datchiklarga fotoelektrik (optoelektron) impulsli holat datchiklari kiradi.
Absolyut datchiklarga nisbatan ularning afzalligi: oddiy va narxi arzon. Kamchiligi esa: davriy kalibrovkalash va keyingi mikroprotsessorli qayta ishlash kerakligi
Datchiklar kontaktli va kontaktsizlarga bo‘linadi.
Kontaktsiz datchiklarda harakatchan ob’ekt va datchik o‘rtasidagi aloqa magnitli va elektromagnitli va elektrostatik maydonlar yordamida, hamda optoelektron usulda amalda oshiriladi. Datchiklar konstruksiyasi ularni mexanik tizimda joylashtirish imkonini berishi kerak. Demak, konstruksiyasi kam joy egallashi kerak, shovqinga himoyasi bo‘lishi kerak, ya’ni elektromagnit ta’sirlar, tarmoqda kuchlanishning o‘zgarishi bo‘lganda, hamda mexanik ta’sirlar (zarba, silkinish) bo‘lganda, atrof muhit o‘zgarishiga himoyasi kuchli bo‘lishi kerak. Texnikaning turli sohalarida analogli holat datchiklari ishlatiladi.
|
| |
