lotida va umuman jamiyat taraqqiyotida muhim
ahamiyat kasb
etadi. Bog'cha yoshidagi bolalarni jismoniy, aqliy axloqiy va es
tetik tomondan tarbiyalashda mehnat tarbiyasi muhim ahami
yatga egadir.
Mehnat har bir yosh guruhidagi bolalarning o'ziga xos xu
susiyatlarini e'tiborga olib tashkil etiladi, unga to'g'ri rahbarlik
qilingandagina yetarli natijaga erishish mumkin.
Maktabgacha ta'lim yoshidagi bolalar mehnatining o'ziga
xos tomonlari ko'pgina olimlar tomonidan olib borilgan ilmiy
ishlarda keng o'rganib chiqilgan.
Bolalar mehnatining muhim belgisi uning ma’lum maqsadga
qaratilganligidir. Kichik bog'cha yoshidagi bolalarning mehna
ti biror jarayonga oid harakat bo'lib, u faqat kattalarning rah
barligi natijasidagina amalga oshirilishi mumkin.
Bola kubiklarni bir joydan ikkinchi joyga,
mashinadan -
stolga, stoldan - mashinaga ko'chiradi va hokazo. Tarbiya
chi boshqa stol ustidagi kubiklarni ko'rsatib, uni mashina-
da ortib olib borish kerakligini aytadi. Bola kubiklarni mashi-
nasida shkafga tashiy boshlaydi va joyiga tartibli qilib joylab
qo'ya boshlaydi. «Qatnov»
bir necha marta takrorlanib, bar
cha kubiklar joyiga yig'ishtirib qo'yiladi. Bolalar faoliyatida
maqsad paydo bo'ladi. Keyingi galda bolaning o'zi o'ynayotgan
o'rtoqlariga o'ynab bo'lgandan keyin o'yinchoqlarni mashina-
da joyiga olib borib qo'yishni aytadi.
Katta guruh bolalarida mustaqil maqsad qo'yish qobiliya
ti moddiy samara beradigan mehnat turlarida muvaffaqiyatli
rivojlanadi: gulzorda,
ekinzorda ishlash, o'yinchoqlar yasash
va boshqalar.
Faoliyatni rejalashtirish mehnat tarbiyasining muhim
tarkibiy qismi hisoblanadi. Bolalarni kuzatish ular faoliyati
ning
tartibsiz, rejasiz ekanligini ko'rsatadi. Bolalar bunday ha-
rakatlar orqali biror natijaga erishish uchun juda ko'p vaqt va
kuch sarflaydilar, shu bilan bir vaqtda o'z ishlaridan o'zlari qo-
niqmaydilar.
223
erishish yo'lidagi mehnat harakatlari, o'yin o'zining rivojlani-
shidagi har qanday bosqichda to'xtatilishi mumkin, mehnatda
esa, albatta, ko'zlangan natijaga erishiladi.
Bolalarning mehnat faoliyati
qachon va qanday qilib
o'yindan ajratiladi? Kichik bog'cha yoshidagi bolalar mehna-
tining asosiy turi o'z-o'ziga xizmatdir. Bu kichik bolalar uchun
ancha mashaqqatli ish. Shuning uchun bu yoshdagi bolalar
ni mehnatning bu turiga o'rgatishda ko'pincha o'yin
vaziyat-
laridan foydalaniladi («Qo'g'irchoqni sayrga otlantiramiz»,
«Qo'g'irchoqni uxlatamiz» va shularga o'xshashlar). Avvaliga
bolalar o'yin obrazi orqali mehnatga o'rgatiladi. Shu orqali bo
lalar ishonch bilan harakat qilishni o'rganadilar. Sekin-asta o'z-
o'ziga xizmat qilish malaka va ko'nikmalari shakllana boradi.
