iqtisodiy samaradorligini baholash»

25
kamaytirish, issiq suv va qo‘shimcha elektr energiyasi olish imkonini berishi asosida 
yillik 124 117 920 so‘m iqtisodiy samaradorlikga erishiladi.
XULOSA 
«Resurs tejovchi texnologiyalarni ishlab chiqish asosida burg‘ilash 
uskunalarining samarali ekspluatatsiyasining ilmiy asoslari» mavzusidagi texnika 
fanlari doktori (DSc) dissertatsiyasi bo‘yicha olib borilgan tadqiqotlarga asoslangan 
holda, nazariy va amaliy ahamiyatga ega bo‘lgan quyidagi xulosalar taqdim etildi: 
1.
Burg‘ilash uskunalarining samaradorligini oshirish, jumladan, tog‘ jinsini 
parchalovchi asbobning harorat rejimlarini me’yorllashtirish, skvajina tubini gidravlik 
tozalash samaradorligini oshirish va burg‘ilash uskunasini yuritmasining ikkilamchi 
energiya resurslaridan foydalanish asosida burg‘ilash ishlarining yoqilg‘i-energiya 
resurslarini kamaytirishning asosiy yo‘nalishlari aniqlangan. 
2.
Skvajina tubini havo bilan tozalab burg‘ilashda texnologik, konstruktiv va 
termofizik omillar, shuningdek, tog‘ jinslarining fizik-mexanik xossalarini hisobga 
olgan holda uch sharoshkali dolotoni tishi va matritsasining qizish haroratini aniqlash 
imkonini beruvchi sharoshkali doloto tishining qizishining matematik modeli ishlab 
chiqilgan. 
3.
Skvajina tubini havo bilan tozalab burg‘ilashda harorat rejimlarini 
me’yorlashtirish asosida burg‘ilashning mexanik tezligini va doloto chidamliligini 
oshiruvchi burg‘ilash snaryadining konstruksiyasi ishlab chiqilgan. Konstruksiyaning 
yangiligi 31.01.2022 yildagi FAP 01796 – sonli O‘zbekiston Respublikasida foydali 
model uchun olingan patent bilan himoyalangan. 
4. 
Skvajina tubini tozalovchi havoni ikki bosqichli sovutish bilan burg‘ilash 
snaryadini qo‘llaganda burg‘ilashning yuqori samaradorligiga va past tannarxiga 
erishish imkonini beruvchi burg‘ilash rejimining optimal parametrlari aniqlangan; 
5. Skvajina tubida shlam zarrachasini harakatining matematik modeli ishlab 
chiqilgan, natijada shlam zarrachasini tepaga yo‘naltiruvchi ratsional burchak 
qiymatini aniqlash imkonini bergan. 
6. Shlamli rejimni paydo bo‘lishini bartaraf etuvchi birg‘ilash snaryadning 
konstruksiyasi ishlab chiqilgan, natijada doloto chidamliligini 7-8% ga va 
burg‘ilashning mexanik tezligini 9-10% ga oshirish, shuningdek, burg‘ilash 
aylantirgichning elektr energiyasi sarfini 8-9 % ga va nasosning elektr energiyasi 
sarfini 6-7%ga kamaytirish imkonini bergan.
7. Skvajina tubini havo bilan tozalab burg‘ilashda kompressor va burg‘ilash 
uskunasi yuritmasining issiqligini utilizatsiya qilish qurilmasi ishlab chiqilgan. 
Qurulmani qo‘llash natijasida qo‘shimcha elektr energiyasi va issiq suv olish 
imkoniyati yaratilgan, shuningdek, ichki yonuv dnigatelining quvurida tutun gazlar 
oqimiga ko‘rsatiladigan qarshilikni kamaytirish evaziga dvigatelning yonilg‘i sarfini 
kamaytirish imkonini bergan. Konstruksiyaning yangiligi 30.08.2023 yildagi FAP 
20230310 – sonli O‘zbekiston Respublikasida foydali model uchun o‘rnatilgan 
ustuvorlik bilan himoyalangan. 
8. Dizel elektr stansiyasining generatoriga yuklamani kamaytirish evaziga 
dvigatel yonilg‘i sarfini kamaytirish va qurilmaning unumdorligini oshirish imkonini 

26 
beruvchi burg‘ilash uskunasining ko‘chma elektrstansiyasining issiqligini utilizatsiya 
qilish qurilmasi ishlab chiqilgan. Konstruksiyaning yangiligi 29.08.2023 yildagi FAP 
20230306 – sonli O‘zbekiston Respublikasida foydali model uchun o‘rnatilgan 
ustuvorlik bilan himoyalangan. 
9. Skvajina tubini havo bilan tozalab burg‘ilashda issiqlikni utilizatsiya qilish 
qurilmasini qo‘llaganda ichki yonuv dvigatelining tutun gazlari quvuriga ejeksiyali 
soploni o‘rnatish, sovutuvchi radiator ventilyatoriga yuklamani va tutun gazlari 
qarshiligini kamaytirish evaziga dvigatel yonilg‘i sarfini 12% gacha kamaytirish 
imkonini bergan. 
10. Burg‘ilash uskunasining avtonom elektrstansiyasining ichki yonuv dvigatelini 
issiqlik yoqotilishlarini foydali utilizatsiya qilish qurilmasida ishlab chiqariluvchi 
issiqlik oqimi va elektr energiyasining quvvatini generatorga beriladigan yuklamalarga 
bog‘liqligi aniqlangan. 
11. Ishlab chiqilgan texnik yechimlarni qo‘llashning iqtisodiy samaradorligi 
baholangan, bunda skvajina tubini havo bilan tozalab burg‘ilash uchun burg‘ilash 
snaryadini qo‘llash bir yilda 36000000 so‘m, skvajina tubini gidravlik tozalash uchun 
burg‘ilash snaryadining taklif qilingan konstruksiyasini qo‘llash bir yilda 82434000 
so‘m, ishlab chiqilgan issiqlikni foydali utilizatsiya qilish qurilmasini qo‘llash bir yilda 
124117920 so‘m samaradorlikka erishish imkonini bergan.

Download 2,23 Mb.