Ma’danchilik sanoatida deyarli barcha qazilma boyliklarni ishlab chiqarish va qayta eritish keng qo’llaniladi. Biror bir ma’dan olish uchun u qaysi toifadarangli, qora yoki nodir bo’lishidan kat’iy nazar asosiy xom-ashyo ma’dantosh yoki rudadir. Ulardan tashkari qazilma boylik sifatida, o’tga chidamli, olovbardosh hamda (flyusli) kvarsli ashyolarni xam e’tiborga olish mumkin. Ruda – bu tog’ jinslardan tashkil topgan bo’lib, tarkibidagi ma’dan (0,351 dan kam bo’lmagan) qancha foizligidan kat’iy nazar ma’danchilik sanoatida qayta ishlash natijasida iqtisodiy samara bera olidagan xom-ashyodir. avtomatlashtirish TVU bilan bog'liq. Savol-shixtada cho‘yan ishlatish haqida. Cho‘yan xomashyosi (xom ashyo sifatida) bir nechta afzalliklarga ega: birinchidan, u bir nechta yuqori sifatli po'latlarni ishlab chiqarishda juda muhim ahamiyatga ega kam miqdorda rangli metallar qo‘shimchalarini o‘z ichiga oladi; ikkinchidan, ishlatiladigan cho‘yanning kimyoviy tarkibi ma'lum, bu shixtani eritishda muhim ahamiyatga ega; Uchinchidan, u yuqori "sochma" (qattiq cho'yan) yoki "quyma" massa (t 1 m3) ga ega, bu esa pechni yuklashni osonlashtiradi; to'rtinchidan, suyuq cho‘yan juda katta miqdorda issiqlikni keltirib chiqaradi, bu eritish muddatini qisqartirishga, elektr energiyasini sarflashni kamaytirishga imkon beradi.
Bularning barchasini hisobga olish kerakki, cho'yan tarkibidagi uglerod miqdori (-4,5%) an'anaviy metall parchalarini ishlatishdan ancha yuqori. Bundan tashqari, cho‘yan amortizatsiya va maishiy lomlarga qaraganda qimmatroq.
Cho‘yandan foydalanish to'g'risidagi qaror po'latning sifatiga qo'yiladigan talablarni, zavodda metall balansni, cho‘yanning qiymati, elektr energiyasi va boshqalar narxlarini hisobga olgan holda ishlab chiqariladi. Demak, cho‘yandan shixta material sifatida foydalanish amaliyoti kengayishi mumkin.
|
