ompyuterdagi axborotlarni qog’ozga chop etish uchun mo’ljallangan qurilma Uning bir necha turlari mavjud bo’lib, ular ma’lumotlarni turli usularda qog’ozga chop etadi:
Ignali printerlar. Bu turdagi printerlar ma’lumotlarni chop etishda bo’yoqli tasmalardan foydalanadi. Bo’yoqli tasmani mahsus tik joylashgan ignachalar yordamida qog’ogga uriladi. Har bir igna urilishi natijasida qog’ozda nuqtalar paydo bo’ladi. Shuning uchun bu tur printerlari ma’lumotni nuqtachalar yordamida qog’ozda tasvirlaydi.
Lazerli printerlar. Bu tipdagi printarlar ma’lumotni chop etishda lazer nurlaridan foydalanadi. Yani mahsus maghit barabanning ayrim qismlari lazer nurlari ostida magnitlanadi va bu qismlarga metal kukunlar yopishadi. Magnit baraban aylanish jarayonida qog’ozga tegib unga kukunlarni yopishtiradi, keyin qog’oz ikkinchi – isituvchi barabanga bosilib kukunlar qog’oz sirtiga yopishtiriladi va natijada qog’oz sirtida kerakli ma’lumotlar shakllanadi. Bu printerlarning oq-qora va bo’yoqli turlari mavjud.
B o’yoqli printerlar. Bunday printerlar malumotni qog’ozga bo’yqlarni purkash orqali shop etadi. Bunday printerlar asosan rangli bo’ladi.
Plotter - asosan uzluksiz grafiklar, diagrammalar va boshqa shunga o’xshash chizuvlarni chop etishda foydalaniladi.
Formatlar: A2, A3, A1, A0
K ompyuterning kiritish qurilmalari
Skaner-fotosurat, grafik va matn shaklidagi axborotlarni kompyuterda kiritish uchun mo’ljallangan qurilma.
Bu qurilma ma’lumotlarni qog’ozdan o’qib kompyuterga uzatish uchun mo’ljallangan. Skanerda kuchli hur chiqaruvchi uzunchoq chiroq jaylashgan bo’lib, undan chiqqan nurlar qog’ozdan qaytishini tekshirib tasvirni aniqlovshi fotodiodlar yordamida ma’lumotlar kompyuterga uzatiladi. Oligan ma’lumotlar asosida kompyuterda qog’ozdagi tasvirning nusxasi paydo bo’ladi.
D igitayzer (digitizer/ graphic tablet/ grafik planshet
S ichqoncha -kompyuterni qulay usilda boshqarish, ba’zi ishlarni osongina bajarish uchun mo’ljallangan qurilmadir. Bu qurilma kompyuterning qo’shimcha boshqaruv qurilmasi bo’lib, undan ko’mpyuterni boshqarishda, dasturlarni ishga tushirish, tasvirlar chizish, o’yinlarni boshqarish kabi bir qator hollarda foydalaniladi. Sichqonchaning sharli, optik turlari mavjud. Sichqonchaning stol ustidagi harakatini komptyuterga uzatish uchun unga ikki xil qurilma o’rnatish mumkin. Birinchi turda sichqoncha ostiga sharcha o’rnatib, shu sharchaning harakatiga qarab sichqonchaning stoldagi harakati aniqlanadi. Ikkinchi usulda uning ostiga mahsus optik qurilma o’rnatilib, bu qurilma sichqoncha ostidagi sirt(stol yuzasi)ning harakati ahiqlanadi. Sichqonchaning tugmachalari soni ham har hil bo’lishi mumkin. Uning tugmachalari ko’proq bo’lsa, bajaradigan faoliyati ham ko’proq bo’ladi.
 Magnit tasmalardan, odatda, zaxiraga nusxalash va katta hajmli axborotlarni (arxivda) saqlash uchun foydalaniladi. Magnit tasma sirti magnitlanuvchan maxsus qatlam bilan qoplangan. Unga axborot yozish va undan axborotni o'qish huddi magnitofonlardagi kabi magnit kallak yordamida amalga oshiriladi.
 Magnit tasmalarga axborot yozish va o'qish qurilmasi strimer deb ataladi.
Optik disklar yuzasiga yupqa qatlam maxsus kimyoviy vosita sepilgan bo'lib, ularga axborot CD- ROM yoki DVD-ROM qurilmalari orqali yoziladi va o'qiladi. CD (ing. Compact - zich) kompakt disk, DVD (ing. Digital Versatile Disk) - raqamli universal disk deb o'qiladi.
 Multimedia - matn, tovushli ma'lumotlarni, tabiiy va grafik tasvirlarni birlashtiruvchi axborot texnologiyasidir. Multimedia uchun zamonaviy CD--ROM texnologiyalar taqdimnomasi ilk marta 1987- yili Sietldagi konferensiyada (Second Microsoft CD - ROM Conference) bo'lib o'tdi va bu sana video va audioaxborotli to'laqonli multimedia paydo bo'lishining boshlanishi deb hisoblanadi.
H ozirgi kunda axborotlarni tashish va saqlashning juda qulay vositalaridan biri bo'lgan USB- yig'uvchilardan flash-xotira va flash-disklar xizmat qilmoqda. USB-yig'uvchilar -- ko'p marta yoziladigan yarim o'tkazgichli xotiradir. Ular integral mikrosxemalar asosiga qurilgan bo'lib, mexanik harakatlanuvchi qismlardan holidir. Flash-xotiraning axborot sig'imi 16 Mbaytdan bir necha o'n Gbaytgacha bo'lgan turlari mavjud. Flash-xotira va flash- disklarning kun sayin axborot sig'imi kattalari ishlab chiqarilmoqda.
Web-kamera eng zamonaviy vositalardan biri bo'lib, "ko'zchasi" qamrovidagi harakatli video axborotlarni kompyuter xotirasiga o'tkazish uchun xizmat qiladi. Uning yordamida jonli telekonferensiyalar o'tkazish mumkin.
Y urgichni boshqarish va qo'shimcha boshqarish vazifalarini bajaruvchi qurilmalarning quyidagi xillari mavjud: sichqoncha, trekbol, joystik. Sichqonchaning sharchali va optik turlari mavjud. Ular biror sirt bo'ylab surib yurgizilganda sharcha harakatiga yoki qaytgan nurga mos signallar kompyuterga uzatiladi va ekranda sichqoncha ko'rsatkichining mos harakatlari yuzaga keladi.
Sichqonchada o'rnatilgan tugmalar ko'magida boshqaruvchi buyruqlarni jo'natish mumkin. Trekbol -- "sichqoncha"ning to'nkarib
qo'yilgan holatiga o'xshaydi, undan asosan notebook xilidagi ko'chma kompyuterlarda f oydalaniladi.
Joystik -- tugmali harakatlanuvchi maxsus dastadan iborat qurilma, u asosan faqat o'yin yoki mashq bajaruvchi dasturlarni boshqarishda qo'llanadi.
5. Mashqlar bajarish
1) Kitob bilan ishlash
1- guruh 1- mashq .Agar CD-diskning sig'imi 680 Mb bo'lsa, u holda unga “Yuksak ma'naviyat - yengilmas kuch” iborasidan nechta yozish mumkinligini aniqlang (yo'llanma: 1 ta belgi 1 bayt).
2- guruh 2- mashq Agar kompyuter 4 Gb sig'imli flash-xotiraga 480 Mb/s tezlikda yozsa, uni to'ldirish uchun qancha vaqt zarurligini hisoblang (yo'llanma : sig'im = tezlik В· vaqt).
2)
|
