|
Nivelir ham reykaları menen tanisiw
|
| bet | 1/4 | | Sana | 19.05.2024 | | Hajmi | 283,48 Kb. | | #244328 |
Bog'liq Nivelir ham reykaları menen tanisiw
Nivelir ham reykaları menen tanisiw
Reje :
I . Kirisiw
II . Tiykargi bolim
1 . Nivelirler, olardı duzilisi ham olardı tekseriw, sazlaw
2 . Nivelir reykaları, olardi duzilisi ham olardı tekseriw, sazlaw
III . Juwmaqlaw
IV . Adebiyatlar
Nivelirler, olardı duzilisi ham olardı tekseriw, sazlaw
Nivelir salıstırmalı biyiklikti gorizontal koriw vizir nurı arqalı anıqlawda qollanılatugın geodeziyalıq asbap. Nivelir anıqlıgı tarepinen joqarı aniqtagı, aniq ham texnikalıq nivelirlerge bolinedi. Duzilisi jagınan ush tipde shıgarıladı:
koriw vizir oq sızıgı silindrlik adilak jardeminde gorizontal halga keltiriletugın nivelirler (H1, H2, N3, NT);
ozi orınlasıwshı nivelirler (NS2, NS3, NS4, NTS kabi);
qiya koriw nurlı nivelir (NL3).
Nivelirler turi qabıl qılıngan shifrına qarap anıqlanadı. Shifrındagı «N» nivelir— sozinen, «N» dan keyingi san usı asbap nivelirlewdi qaysı klassına bolatugınlıgı korsetedi. Mısalı, III klassda qollanatugın nivelir shifrı N3 boladı.
Nivelir tipi shifrına san menen birge qosıp jazılgan harfge qarap ajratıladı. Ozinshe orınlasıwshı nivelirlerge «S» harbi qosılıp jazıladı; mısalı, IV klassda qollanatugın ozi orınlasıwshı nivelirler shifrı NS4 boladı. Texnikalıq nivelirge «T» harbi qosılıp jazıladı. Mısalı, NTS— ozi orınlasıwshı texnikalıq nivelir.
Kompensatorli nivelir shifriga K harfi qosıladı. Maselen, N-05K, N-3K, N- 10K sıyaqlı. N-3, N-10 ham N-10K nivelirleri de gorizontal muyesh olshew ushın limbalı qılıp islengen, olardı shifrina L harbi qosıladı. Maselen, N-10KL (N-10 nivelir kompensatorlı, limbalı).
Rossiyada shıgatugın nivelirler menen bir qatarda, basqa mamleketlerde shıgarılatugın Ni-025, Ni-050, Ni-007 (Germaniyadagı «Karl— seyse» firması), Ni-A3, Ni-B3, Ni-V4, Ni-V6 (Vengriyadagı MOM zavodı), Aga firması shıgaratugın kompensatorlı lazerali «Geoplan 300» sıyaqlı nivelirler ham isletiledi.
Keyingi waqıtda nivelirlew jumısları LN— 56 shifrli (lazerli nivelir) ham LV— 5 shifrli (lazerli vizir) asbaplar ham qollanılmaqta. Geometriyalıq nivelirlewde nivelir, nivelir reykası, shtativ (ush ayaq), bashmak qollanıladı. Nivelir bul optik – mexanik asbap bolıp, onın jardeminde gorizontal tegislikke parallel sızıq qurıladı. Hazirgi waqıtta nivelirler konstruktiv tarepten tomendegilerge bolinedi:
Qaraw trubasına tsilindrik tenlik (adilak) ornatılgan nivelirler. Bul nivelirlerde vizir ogı tsilindrik tenlik (adilak) jardeminde gorizontal halatqa keltiriledi.
Kompensatorlı nivelirler. Bul nivelirlerde vizir oq sızıgı kompensator kurılması jardeminde avtomatik tarizde gorizontal halatqa keltiriledi.
Hazirgi waqıtqa kelip vizirlew nurı avtomatik turde gorizontal halına keliiwshi Vengriyanin NI-VI, NI-V6, Germaniyanin Koni 007, Rossiyanin 3N-5L nivelirleri ondiriste qollanbaqta.
Rossiya mamleketinde shıgarılgan nivelirler anıqlıgı tarepinen ush turge bolinedi:
- joqarı anıqlıktagı nivelirler H05, H-1, H-2;
- anıq nivelirler H3, H3K, H3KL;
- texnikalıq nivelirler H10. H10KL:
Nivelir markalarındagı: H – nivelir, sanlar – bir kilometr uzınlıktı eki juriste ortasha kvadratlık qate, K – kompensator, L – limb, KL – kompensator ham limbli degendi bildiredi.
H3 tsilindrlik tenlikli (adilak) anıq nivelirdin suwreti keltirilgen.
8.6.a.b-suwret. N3 – nivelirinin (a) - shepten (b) - onnan korinisi:
1 - okulyar; 2 - qaraw trubası; 3 - nısanaga alıw burtigi; 5 – fokuslawshı vint;
6 - bagdarlawshı vint; 7 - dongelek tenlik (adilak); 8 – tenlikti (adilak) tı duzetiwshi vint; 9 – Elevatsion vint; 10 - qaraw trubasın qatırıwshı vint;
11 - obektiv.
8.7.-suwret.Nivelir obektivindegi korinis.
Nivelir jumıs islew waqtında shtativke arnawlı vinti arqalı bekkemlenip qatırıladı. Ortadan nivelirlewde shtativ, nivelir noqatlar arasına, aldınan nivelirlewde bolsa noqatka ornatıladı. Dongelek tenlik (adilak) (7) kobikshesi, tomendegi (4) vintlerin koteriw hom tusiriw buraw jardeminde nol punktke keltiriledi. Qaraw trubası (2), nıshına ga alıw arqalı (3) reykaga tuwrılangannan keyin bekkemlew vinti (10) jardeminde bekkemlep qatırılıp qoyıladı, sonınan mikrometr vinti (6) jardeminde reykaga anıq vizirlenedi, keyin kramalera vinti (5) jardeminde fokuslanadı. Tsilindrlik adilak ogı (UU' ) n anıq gorizontal xalatqa keltiriw ushın elevatsion vint (9) dan paydalanıladı, tsilindrlik tenligini (adilak) kobiksheleri ushları bir – birine tuwrı keltirilgennen son (8.6.-suwret) qaraw trubası arqalı reykadan sanaq alınadı
|
| |
