|
Rivojlanganmamlakatlardapedagogikkompetetlikkaoidilmiyyondoshuvlar
|
| bet | 3/7 | | Sana | 19.05.2024 | | Hajmi | 45,24 Kb. | | #244139 |
Bog'liq Referat IRivojlanganmamlakatlardapedagogikkompetetlikkaoidilmiyyondoshuvlar.
Q adimgiyunonfaylasufiAflotun “Agar kosibyomonustabo‘lsa, bundandavlatjudakattanarsayo‘qotmaydi, faqatxalqyomonroqkiyinadi, xolos. Agar yoshlartarbiyachisio‘zvazifasiniyomonbajarsa, u holdamamlakatdanodon, johil, bilimsizvaahmoqlartoifasivujudgakeladi”– deganedi.
Pedagogikkasbiykompetensiyanuqtainazaridanyondoshuvmasalasidabutundunyoolimvamutaxassislario‘rtasidailmiymunozaravabahslardavometmoqda. AQShvaYevropamamlakatlaripedagogikolimlariganisbatan Rossiya olimlarikasbiykompetensiyamasalalarigamukkasidanketganligiyaqqolko‘rinadi. V.Slastenin, I.Isaevvaboshqalartomonidanyozilgan “Pedagogika” o‘quvqo‘llanmasining 3-bobi “Pedagogningkasbiykompetensiyasi”gabag‘ishlanib, butushunchavamahoratihaqidafikrlarberadi. Mualliflarningta’kidlashicha, pedagogikakompetensiyatizimi, amaliyvanazariytayyorgarligi, pedagogningkasbiykompetensiyasikasbiboshqaruvchivashakllantiruvchixususiyatgaega. Shaxsshakllanishiniboshqarishkompetentlikni talab qiladi. Bu o‘zidao‘qituvchiningnazariyvaamaliytayyorgarliginijamlaganholdauningkasbiymahoratininamoyishqiladi. U yokibukasbyo‘nalishibo‘yichao‘qituvchiningmalakaviytasnifipedagogkompetensiyasimodelime’yorlaribilano‘lchanadi, deb yozadilar. V.A.BolotovvaV.V.Serikovlarningfikrigako‘ra, kompetensiyanuqtainazaridanyondoshuvtalabaningbilimdonliginiemas, balkimuammolarnihalqilaolishqobiliyatiniko‘rsatadivaengbirinchidarajadagizarurqobiliyat deb baholaydi.
Y e.V.BondorevskayavaS.V.Kulnevichningilmiyishlaridatalabalaryig‘adigankompetensiyaunsurlarifaqatasosiymaqsadga, pedagogikfaoliyatolibborishuchunyo‘naltirilishiyokizarurbo‘lishilozim deb hisoblaydi.
V .S.YeleginavaS.M.PoxlebaevtomonidanRossiyaning “Fundamentalnoeissledovanie” jurnalining 2012 yil 3 sonidae’lonqilingan “Kompetentnostnыy podxod k organizatsiiobucheniestudentov v pedagogicheskomvuze» ilmiymaqolasidakompetensiyagayo‘naltirilganta’limsharoitidatalabao‘zfaoliyatidanijodiynatijaoladivashubilanbirgalikda, muvaffaqiyatqozonishningusullari, yo‘llari, metodlari, yondoshuvlarivauslublarinio‘zlashtiriboladi. Aynantalabatomonidanyaratilganijodiynatijatalababilano‘qituvchininghamkorlikdagiijodiynatijasihisoblanadi. Talabaningo‘zlashtirishigabahoberishdanmaqsad, berilganta’limningqanchalarsamaradorbo‘lganligidarajasinianiqlash, bubirinchidan, maktabdaolgannazariybilimlaridarajasinibilish, ikkinchidanundagikompetensiyashakllanishi, amaliyotpaytidagimuvaffaqiyatlifaoliyatiyanadatezlashadi. 6 Chuqurislohotlarni, modernizatsiyalashni talab qiladiganzamonaviyta’limo‘z-o‘zidankompetensiyanuqtainazaridanyondoshuvmasalasiniko‘ndalangqilibqo‘yadi. Bu albatta, kasbjihatdankompetentligibo‘lganbo‘lajako‘qituvchinitayyorlashni talab qiladi. Ta’limningasosiymaqsaditalabadaijtimoiyzarursifatlarnivakompetensiyani, shaxssifatidao‘zo‘zinianglash, o‘zbilimlarinidoimiyoshiribborish, o‘z-o‘ziniboshqaribborishvafaollashibborishnishakllantiradi. Albatta, bumavzuningo‘rganilganligidarajasiniko‘plabxorijiyvamamlakatimizdagioliyvamutaxassislartomonidanolibborilayotganilmiyizlanishlardako‘rishimizmumkin. Agar biz AQSholiypedagogikta’limitizimifaoliyatiganazartashlamoqchibo‘lsak, B.D.Vulfson, T.N.Kurilova, Z.A.Malkovavaboshqalarningilmiyishlarini, agar AQShpedagogikta’liminingmaqsadlarihaqidabilmoqchibo‘lsak, N.D.Nikandorova, V.Ya.Pilipovskiy, bo‘lg‘usio‘qituvchilarningkasbiypedagogikta’limibo‘yichaG.G.Agapova, O.O.Borovikova, V.S.Budenkovaboshqalarningishlarini, AQSho‘qituvchilariningmalakaoshirishtizimihaqidaesaV.B.Gargay, N.I.Kustinovavaboshqalarningishlariganazartashlasak, maqsadgamuvofiqbo‘ladi.
Yuqoridanomlaritilgaolinganolimlarningilmiyishlaridan Rossiya vaAQShta’limtizimibir-birinito‘ldiribboyitganliginitasavvurqilishimizmumkin. AQSh, Kanada, AvstraliyavabirqatorYevropamamlakatlaridapedagogikkadrlartayyorlashninguzluksiztizimiyaratilganligiko‘zgatashlanadivaularbumuammonima’lumbirtizimgasolibkengo‘rganmoqdalar. AQShdaKompetensiyaviyyondoshuvningfalsafiyasoslarimasalasida, ularning global maqsadvavazifalari, tashkiliytizimi, mohiyati, ta’limstandartlari, sifati, ta’limningsifatininazoratqilish, oliypedagogikmaktablarningfaoliyatiniaksettirganmualliflarM.Apple, D.Armstrong, D.L.Ball, D.Barnes, F.Baumgartner, M.Cochran-Smith, D.K.Cochan, L.Darling-Hammond, S.Feiman-Nemser, A.D.Glennvaboshqalar.
A .G.Bermusningfikrigako‘ra, “Kompetentliktakomillashibborayotganshaxsningbarchahislatlarini, bilimi, tajribasi, umumanolganda, butunborlig‘ini yagona tizimgabirlashtiradi”.
“Kompetentlikbunafaqatshaxsningbilimdonekanligi, balkio‘zbilimlariniuzluksizravishdayangilabborishihamdir, – deydiM.A.Choshanov. M.Aronovningfikricha, kompetentlikmutaxassisningma’lumbirfaoliyatuchuntayyorekanliginibildiradi.
N oaniqvaziyatlardafaoliyatko‘rsataolishqobiliyatibukompetentlikdir, deydiO.Ye.Lebedev.
K ompetentlikinsonningintellektualshaxsiy, ijtimoiykasbiyhayotiyfaoliyatigaasoslanadi, deb yozadiI.A.Zimnyaya.
A .V.Xutorskiy “kompetnsiya” va “kompetentlik” tushunchalariniquyidagichaajratibolishmumkin, deb hisoblaydi. Kompetensiya – insonningshaxsiysifatlariuzviyligi (bilim, malaka, tajriba, faoliyatusullari) hisoblanib, ma’lumbirdoiradaginarsavajarayonlarganisbatanshaxsningmunosabatidasifatlivasamaralifaoliyatyurgazishidir. Kompetenlikesainsontomonidanfaoliyatturlarigashaxsiymunosabatinibildiruvchi, talabgajavobberadigankompetensiyalaryig‘indisigaegabo‘lishidemakdir.
Yuqoridagilardanko‘rinibturibdiki, kompetensiyamasalasiuningjamiyatdagio‘rnimasalasidanqatorbahslardavometmoqda. Ta’limtarbiyasohasidaasosiy universal kompetensiyaunsurlarinianglabolishzamonaviypedagogikaningengasosiymuammolaridanbiridir. Asosiykompetensiyamasalasidadunyopedagoglaritajribasinitatbiqqilishyokian’anaviyo‘zbekpedagogikasime’yorlaridankelibchiqqanholdakompetensiyamezonlarinibelgilashdafikrlarxilma-xilbo‘lib, haliyechilmaganmasalalartalaygina.
|
| |
