|
Mamlakatimizdapedagogikkompetentlikvakreativlikkaoidilmiyizlanishlar
|
| bet | 4/7 | | Sana | 19.05.2024 | | Hajmi | 45,24 Kb. | | #244139 |
Bog'liq Referat IMamlakatimizdapedagogikkompetentlikvakreativlikkaoidilmiyizlanishlar
Keyingio‘nyilliklarmobaynidabirqatorYevropa, AQSh, Rossiya vabizningmamlakatimizda, oliyta’limtizimitubdanislohqilinaboshlandi. Bundaasosiye’tibor, talabalardaegallayotganmutaxassisligibo‘yichakompetensiyashakllanishivatakomillashuvigaqaratilmoqda. Bugungikunlardajamiyatuchunbutunlayyangiqiyofadagimutaxassis talab qilinayapti. U faolijodiyfikrlovchi, izlanuvchan, ilmiyaxborotlarnimustaqilravishdaizlabtopuvchivaularnio‘zamaliyfaoliyatidaqo‘llovchimutaxassisbo‘libyetishishilozim.
KompetensiyanuqtainazaridanyondoshuvningdolzarbliginiVatanimizta’lim-tarbiyatizimida ham sezishmumkin. Kompetensiyaengavvalo, davlatvajamiyattomonidanberiladiganishonch, vakolatekanliginita’kidlashzarur. Aniqrog‘i, mamlakatimizmanfaatiuchunxizmatqilishkompetensiyasi – vakolatizarurliginiko‘ramiz. Pedagogikkadrlartayyorlashmilliymodelishaxs, davlatvajamiyat, uzluksizta’lim, fan, ishlabchiqarishniuzviybirlashtiruvchitizimekanliginita’kidlaymiz.
“ Bizgabitiruvchilaremas, balkimaktabta’limivatarbiyasiniko‘rgankadrlarkerak”– deganediO‘zbekistonRespublikasiPrezidentiIslomKarimov. 1997-yil 29-avgustda O‘zbekistonRespublikasiOliyMajlisining IX sessiyasidaO‘zbekistonRespublikasining “Ta’limto‘g‘risida”giQonunivaKadrlartayyorlashMilliy dasturi qabulqilindi. Bu hujjatlarhaqidaIslomKarimov: “Mustaqilligimizning, bugungivaertangihayotimizningkafolatihisoblanadi”,–deganedi.
Milliydasturningmaqsadvavazifalariularningasoslanganligi, muhimligivamuammolarnihalqilishyo‘llariilmiyasosgatayanadi. “Oliyta’limo‘qituvchisikasbiykompetensiyasinitakomillashtirishaspektlari” haqidafikryuritarekanmiz, mavzuuchunAQSh, Fransiya, Yevropamamlakatlari, Rossiya pedagogikasidaolibborilayotganilmiyizlanishlargae’tiborimizniqaratishbilanbirgalikdaO‘zbekistonRespublikasita’limtizimidagiilmiyvaamaliyizlanishlarnio‘rganishga, ularnitahlilqilishga harakat qilamiz. O‘zbekistonRespublikasioliyta’limimutaxassislartayyorlashdamehnatbozoritalablaridankelibchiqqanholdaislohotlar sari yuztutmoqda. Hozirgipaytdaoliypedagogikmaktabningasosiyvazifasi, biz yuqoridatilgaolibo‘tgandekraqobatbaodosh, kompetentlio‘qituvchilartayyorlashdaniboratdir. Shiddatbilano‘zgaribborayotganoliyta’limmaktablaridaishlayoladigan, o‘zkasbiyvazifalarinimustaqilvaijodiyyechaoladigano‘qituvchilargabizningmamlakatimizda ham talab kuchayibbormoqda. Kompetentlikningmezonlariqanday, o‘qituvchikasbiytayrgarligiqandaybo‘lishilozim? degansavollargajavobqidiramiz.
BizningmamlakatimizdaKadrlartayyorlashmilliydasturidabelgilanganvazifalarniamalgaoshirishzamonaviyo‘qituvchigayangitalablarniqo‘yadi. Zamonaviyo‘qituvchiqandaybo‘lishikerak, degansavolbirinchidarajagachiqadi. Kompetensiyanuqtainazaridanyondoshuvmasalasigaxorijiymamlakatlardabo‘lganikabiko‘r-ko‘ronayondashilmaydi. Kasbiykompetensiyao‘rnigaijodiyjamoalarvapedagogikolimlartomonidankasbiymahorattushunchasiberilib, asosiyilmiyishlardama’lumbirsohavafanlarnio‘qitishborasidametodvauslublarniishlabchiqishgaqaratilgan, lekinaynankompetenlio‘qituvchimasalasigayondoshuvendiginaamalgaoshirilmoqda.
Mamlakatmizuzluksizta’limtiziminingmalakaoshirishbo‘g‘inidata’lim-tarbiyajarayoninitashkiletish, uniamalgaoshirishhozirgidavristiqboltalablaridanamaliyotchio‘qituvchilaryetarlihamdasamaralifoydalanaolmayaptilar. Buningasosiysabablarimalakaoshirishmuammolariyetarlidarajadatadqiqetilmaganligida, faqatsanoqliolimlarginakompetensiyanuqtainazaridanyondoshuvgae’tiborqaratganligidadir. RespublikamizdamalakaoshirishmuammolarivakasbiykompetensiyamasalalaridaB.Adizov, A.A.Ahmadov, A.X.Aminov, T.L.Xurvalieva, N.A.Muslimov, Sh.Saidqulovkabiolimlarilmiyizlanishlarolibbormoqdalar. Bu tadqiqotlardaasosanmalakaoshirishtiziminitakomillashtirishningtashkiliypedagogikmasalalarivapedagogiktashxismasalalario‘rganilgan. Abdulla AvloniynomidagiPedagogkadrlarniqaytatayyorlashinstitutiolimlari biz yuqoridatilgaolgandunyoviytajribalardanfoydalanilganholdakompetensiyatushunchasivauningturlarihaqidafikryuritarekan, T.L.Xurvalievakasbiykompetensiyaniturlargabo‘libo‘rganishnitaklifqiladi. Uni kasbiykompetensiya, kasbiykompetensiyanishakllanishbosqichlari, shaxsiykompetensiya, umummadaniykompetensiyavamaxsuskompetensiyaturlarigabo‘libo‘rganishnitavsiyaqiladi. Ko‘proqruspedagogolimlarimateriallaridan, ayniqsa, A.V.Xutorskiyta’limdao‘qituvchiningyettikompetensiyasinitasniflaganliginitilgaolib, ularnito‘g‘ridan-to‘g‘rio‘zbekpedagogikatizimigatatbiqqilishga harakat qiladi. Bu borada 2013 yil 10 aprelda “O‘rtamaxsuskasb-hunarta’limitiziminingpedagogik-psixologikmuammolari” deb nomlanganxalqarokonferensiyabo‘libo‘tdi. UshbukonferensiyadaT.Abdullaev, Z.Ismoilova “Pedagogkadrlartafakkurinio‘zgartirishningpedagogik-psixologikmuammolari”, N.Abdullaeva “Talabalarningijodiyfikrlashsalohiyatinirivojlantirish”, N.A.Muslimov, O.A.Qo‘ysinov “Kasbta’limio‘qituvchilariningmalakasinioshirishjarayonidakasbiy-ijodiykompetentliginishakllantirish”, F.Mirzaeva “Pedagogshaxsningkasbiytayyorgarligixususiyatlari”, Q.Olimov, K.Umatalieva “Razvitieprofessionalnoykompetentnostisostavlyayuщayapedagoga” deb nomlanganilmiymaqolalaridanboshqabarchamaqolalaro‘qitishusullarivametodlari, turli fan vamutaxassisliklarnio‘qitishtexnologiyalarivapedagogikaningan’anaviyilmiynazariyalarigabag‘ishlanganligiko‘zgatashlanadi. Demak, kompetensiyavakompetensiyanuqtainazaridanyondoshuvmasalalarinialohidao‘rganishtizimijudasekinlikbilanamalgaoshmoqda. Shularniinobatgaolganholda, oliyta’limo‘qituvchisikompetensiyasinitakomillshtirishmasalasiniO‘zbekistonRespublikasiKadrlartayyorlashmilliy dasturi talablaridankelibchiqqanholdachuquro‘rganishzarurliginivako‘plabilmiyishlarolibborilishikerakliginita’kidlashjoiz.
A .AvloniynomidagiO‘qituvchilarmalakasinioshirishinstitutipedagogolimasiL.T.Xurvalieva: “Kompetensiya – bilim, ko‘nikma,malaka, qarashlar, individningqadriyativashaxsiysifatlari, kvalifikatsiyaningnamoyonbo‘lishiyokita’sirko‘rsatishqobiliyati”, – deb ta’riflaydi.
|
| |
