Norqulov Ramazon Davlataliyevich 312-20-guruh talabasi
O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT
TEXNOLOGIYALARI VA
KOMMUNIKATSIYALARINI
RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT
TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
Metrologiya, standartlashtirish
va sertifikatlashtirish
fanidan
Amaliy ish - 2
DASTURIY INJENIRING FAKULTETI
312-20 GURUH TALABASI
NORQULOV RAMAZON
Norqulov Ramazon Davlataliyevich 312-20-guruh talabasi
№
Talabaning ism familyasi
Nazariy savollar nomeri
14
Norqulov Ramazon Davlataliyevich
14, 76, 120
1. Birlik o‘lchamlarini uzatishda quyidagi usullar qo‘llaniladi.
a)
Bevosita solishtirish usuli
b)
Komparator yordamida solishtirish usuli.
c)
Bevosita o’lchash usuli.
d)
Bilvosita o’lchashlar usuli.
Bevosita solishtirish usuli shundan iboratki, bunda qandaydir solishtirish
yoki boshqa texnik vositalarini qo’llamasdan o'tkaziladigan, namunaviy va
tekshiriladigan o’lchash vositalarining ko‘rsatishi solishtiriladi. Bu usul past
va o'rtacha aniqlikdagi o’lchash asboblarini va qator o’lchovlarni
darajalashda, kalibrlashda, qiyoslashda ishlatiladi.
Bu texnik jihatdan eng
sodda usul bo’lib, operatordan yuqori malaka talab etmaydi. Ma’lum
sharoitlarda bu usul bitta namunaviy asbob yordamida bir vaqtda ulangan bir
turdagi ko‘p sonli tekshiriluvchi asboblaming metrologik xususiyatlarini
aniqlash imkonini beradi.
Komparator yordamida solishtirish usuli. Bu usul tekshirilayotgan
o’lchash asbobining chiqish kattaligini yoki tekshirilayotgan o’lchov
yordamida
qayta tiklangan kattalikni, solishtirish qurilmasi yordamida,
namunaviy o’lchov yordamida qayta tiklangan kattalik bilan solishtirishdan
iborat. Komparator yordamida solishtirish usuli nihoyatda yuqori aniqlikdagi
o’lchash
asboblarini, o’lchovlarni, o’lchash o’zgartkichlarini darajalashda,
kalibrlashda, qiyoslashda ishlatiladi. Birlik o’lchamlarini uzatishda hosil
bo’lgan muntazam xatoliklarni
bartaraf qilish uchun xususan, o‘rindoshlik
(o'rin almashish), qarama-qarshi qo‘yish, xatolikni kompensatsiyalash
usullari qoilaniladi. Bunda har xil - nol (nolga keltirish), differensial,
termoelektrik, interferension va qator boshqa
solishtirish qurilmalari
