• 3 – bosqich Yakuniy (10 daqiqa) Mashg’ulot yakuni
  • O‘qitish materiallar I to‘plami mutaxassislikka kirish o‘qitish materiallar




    Download 4,02 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet98/153
    Sana24.05.2024
    Hajmi4,02 Mb.
    #252922
    1   ...   94   95   96   97   98   99   100   101   ...   153
    Bog'liq
    Qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish instituti

    Yangi o’quv materiali bayoni:
    2.4.Maruzani reja bo’yicha tushuntiradi va har 
    bir reja savolining oxirida qisqa muhokama 
    asosida umumlashtiruvchi fikr bayon etiladi. 
     
    Jarayon slaydlarni namoyish qilish bilan olib 
    boriladi. 
     
    Yangi o’quv materialini mustahkamlash : 
    2.5.Mashg’ulot davomida o’quvchilarga 
    savollar bilan murojat etiladi va “Bahs 
    munozara”usulidan foydalanib barcha 
    g’oyalarni doskaga yozib boradi hamda 
    umumlashtiradi
     
    2.1.Savollarga 
    javob berishadi.
    2.2. Berilgan 
    ma’lumotlarni 
    daftarlarida 
    qayd qilib 
    borishadi.
    2.4.Har bir 
    savol 
    yakunidagi 
    muhokamada 
    ishtirok 
    etishadi. 
    2.5.Berilgan 
    savollarga o’z 
    fikrlarini bayon 
    etishadi. 
    3 – bosqich 
    Yakuniy (10 
    daqiqa)
    Mashg’ulot yakuni: 
    3.1. O’tilgan mavzu yuzasidan yakuniy xulosa 
    chiqaliladi. 
     Uy vazifani berilishi: 
    3.2. Mavzu yuzasidan mustaqil o’rganish 
    uchun savollar beriladi 
    Tinglaydilar, 
    o’z fikrlarini 
    bayon etadilar 
    Tinglaydilar va 
    yozib oladilar
     
    14 - Mavzu:
     
    Banklarda kredit faoliyatini rivojlantirishda axborot 


    117 
    texnologiyalarining ro’li
    Reja: 
    1. Banklar va ularning kelib chiqish asoslari 
    2. Bank tizimi 
    3.Banklarda kredit faoliyatini rivojlantirishda axborot texnologiyalarining ro’li
     
    Tayanch so’z iboralar:
    Bank, tovar-pul, kredit,
    emissiya
     
    Bank deb, pul mablaglarini yig’uvchi, saqlab beruvchi, kredit-hisob va 
    boshqa vositachilik operasiyalarini bajaruvchi muassasalarga aytiladi. 
    Banklar paydo bo’lishining asosi bo’lib tovar-pul munosabatlarining 
    rivojlanishi hisoblanadi. Tovar-pul munosabatlarinig bo’lishi va ularning 
    rivojlanib borishi barcha ijtimoiy-iqtisodiy tizimlarda banklarning ham 
    bo’lishini taqazo etadi. 
    Bank (
    lotincha: 
    ansa 
    —-sarrof peshtaxtasi) 
    - kredit-moliya 
    muassasasi; 
    asosan, vaqtincha bo’sh 
    pul 
    mablag’larini to’plash, korxonalarga va umuman 
    pulga muhtojlarga kredit, ssuda berish, naqd pulsiz hisob-kitoblarini amalga 
    oshirish, pul va turli qimmatbaho qog’ozlar chiqarish, 
    oltin 
    va chet el 
    valutalari bilan bog’liq operatsiyalarni bajarish va boshqa faoliyatlar bilan 
    shug’ullanadi.
    “Bank”so’zi italyancha “banco” so’zidan kelib chiqqan va “stol”, 
    “skameyka”degan ma’noni anglatadi. Banklarning o’tmishdoshlari o’rta 
    asrlarda pul almashtiruvchilar - pul va tijorat kapitalining vakillari bo’lgan; 
    ular savdogarlardan pul olib, turli shahar va mamlakatlardan pul 
    almashtirishga 
    ixtisoslashgan. 
    Valyuta 
    ayirboshlovchilar 
    ushbu 
    depozitlardan, shuningdek o’z mablag’laridan qarz berish va foizlarni olish 
    uchun foydalanishni boshladilar, bu esa valyuta ayirboshlovchilarning 
    bankirlarga aylanishini anglatardi, Angliyada kapitalistik bank tizimi XVI 
    asrda vujudga keldi, yoki zargarlardan ham, savdogarlardan ham bankirlar 
    paydo bo’ldi. 
    Bank ishining asosiy yo’nalishlari 
    depozit 
    (omonat) qabul 
    qilish, 
    kreditlar 
    berish va mijozlarga kredit-hisob xizmati ko’rsatishni 
    amalga oshirish hisoblanadi. Bank qimmatbaho qog’ozlarni saqlash, 
    saqlashga o’tkazilgan qimmatbaho qog’ozlarni joriy boshqarish,
    birja topshiriqlarini bajarish, 
    seyflarni 
    ijaraga berish kabi pulli xizmatlar 
    ham ko’rsatadi. 
    Bank ishining dastlabki belgilari quldorlik Jamiyat ida paydo bo’lgan. 
    Ular asosan, savdogarlarning pul bilan bog’liq hisob-kitob ishlarini bajargan 
    jiro- banklar (mijozlar o’rtasida hisob-kitoblarni naqd pulsiz olib boradigan 
    banklar) shaklida vujudga keldi. Shu bilan bir qatorda maxsus 
    sarrofxonalarda sarroflar pul almashtirish va yirik pullarni maydasiga 
    almashtirib berish ishlari bilan shug’ullangan. Bankning ayrim belgilariga 


    118 
    ega bo’lgan muassasalar o’rta asrlarda shimoliy Italiya shaharlarida, so’ngra 
    Gollandiya va Germaniyaning savdo markazlarida yuzaga keldi.
    Tarixdagi 
    birinchi bankirlar zargarlar bo’lgan. Ular doimo oltin yoki zargarlik 
    buyumlarining bir qismini saqlashlari kerak edi, shuning uchun ular 
    ishonchli seyflar va qulflarga ega edilar. Boshqa odamlar bundan 
    foydalanishni boshladilar, ular zargarlardan o’zlarining xazinalarini bir 
    muncha vaqt saqlash uchun olishni iltimos qildilar va buning uchun ozgina 
    pul to’ladilar Bozor iqtisodiyoti sharoitida tovar-pul munosabatlarining keng 
    miqyosda rivojlanishi banklar oldida yangidan-yangi operasiyalar bajarishga 
    imkoniyat ochib beradi. 
    Shuning uchun ham respublikamizda bozor iqtisodiyoti talablariga 
    mos keluvchi zamonaviy bank tizimi yaratish zaruriyati tug’ildi. 
    Jahon amaliyotida kredit tizimi o’zining tashkil qilinish turiga qarab 
    quyidagi guruhlarga bo’linadi: 

    Markaziy bank; 

    tijorat banklar; 

    mahsus-kredit institutlar. 
    Kredit tizimida asosiy o’rinni bank institutlari, bank institutlari 
    tarkibida salmoqli o’rinni tijorat banklari egallaydi. Tijorat banklari kredit 
    tizimining boshqa bo”g’inlariga nisbatan ko’proq bo’sh resurslarni jalb qiladi 
    va ko’p miqdorda mijozlarga kreditlar beradi. 
    Bank tizimi- bu mamlakat hududida tarixan shakllangan va qonun bilan 
    mustahkamlangan kredit tashkilotlarining faoliyat ko’rsatish shaklidir. Xuddi pul 
    va moliya tizimi kabi bank tizimi o’ziga xos milliy belgilariga egadir. Shu belgilar 
    shu hududning, geografik shartlari ob-havo aholi milliy tuzilishi, ularni nima bilan 
    mashg’ulligi, kushilar bilan munosabati, savdo yo’llari va omillar asosida 
    shakllanadi. 


    119 

    Download 4,02 Mb.
    1   ...   94   95   96   97   98   99   100   101   ...   153




    Download 4,02 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    O‘qitish materiallar I to‘plami mutaxassislikka kirish o‘qitish materiallar

    Download 4,02 Mb.
    Pdf ko'rish