|
Nosimmetrik kriptotizimlar axborot xavfsizligining
|
| bet | 102/127 | | Sana | 12.01.2024 | | Hajmi | 8,44 Mb. | | #135555 |
Bog'liq toplam 2 kursNosimmetrik kriptotizimlar axborot xavfsizligining barcha muammolarini yechib berishga qodir. Quyida nosimmetrik kriptotizimdan simmetrik kriptotizim kalitini shifrlab uzatishda, simmetrik kriptotizimdan esa axborotni shifrlab almashishda foydalanish amaliyoti bayon etiladi
Nosimmetrik kriptotizimlar asoslari simmetrik tizimlarda yechilmay qolgan kalit tarqatish va raqamli imzo muammolarining yechimini izlash yo‘llarida Massachusets texnologiya institutida U.Diffl(W.Diffie) va uning ilmiy rahbari M.Xellman(M.E.Hellman) tomonidan 1975-yilda taklif etilgan. 1977-yili shu tamoyil asosida o‘sha institutda R.Rivest, A.Shamir, L.Adlman (R.Rivest, A.Shamir, L.Adleman) tomonidan RSA algoritmi ishlab chiqildi. Keyinchalik elliptik va sh.o‘. bir tomonlama oson hisoblanadigan funksiyalar asosiga qurilgan boshqa algoritmlar(El Gamal va boshqalar algoritmlari) yaratildi.
Nazorat savollari
1) Kriptoanaliz nima?
2) Kriptografik tizim deb nimaga aytiladi?
3) Simmetrik va nosimmetrik kriptotizim deb nimaga aytiladi?
4) Nosimmetrik kriptotizimlar axborot xavfsizligining muammolari haqida
so‘zlab bering.
18-ma’ruza
Axborot xavfsizligi muammolari
Reja:
1. Axborot xavfsizligining asosiy tushunchalari.
2. Axborot xavfsizligini ta’minlash uchun ayrim qonun qoidalar.
Hozirgi paytda kompyuter “bezotilari” tomonidan kompyuter tizimlari va tarmoqlariga uyushtirilgan hujum va xavflarni boshqarish holatlarini tahlil qilish, ularning oldini olish vositalarini ishlab chiqish, axborot xavfsizligi masalasi muommolardan biri bo’lib qolmoqda.
Axborot xavfsizligi axborotni tasodifiy yoki oldindan ko’zlangan tahdiddan himoyalashni nazarda tutadi.
Axborotni himoyalash deganda:
-axborotlarning butunligi va ishonchligini taminlash;
- axborotni saqlash jarayonida elemintlarning almashtirilishiga yo’l qo’ymaslik;
- maxsus ruxsatga ega bo’lmagan shaxslar tomonidan axborotlardan foydalanishning oldini olish, umuman olganda axborotni o’g’irlashga, o’zgartirishga yoki tizimni ishdan chiqarishga bo’lgan intilishlardan himoya qilish tushuniladi;
Axborot xavfsizligi ta’minlash uchun quyidagi uch asosiy muommoni echish zarur:
-konfidentsiallik (maxfiylik);
-butunlik;
qobillik;
Hozirgi paytda kompyuter tizimlari va tarmoqlarida axborotlarni himoyalashning quyidagi usullari mavjud:
-tashkiliy;
-huquqiy;
-texnik-dasturiy;
-axborotni zahiralash va nusxalash;
-kriptografik.
|
| |
