|
-tema : Adamnıń kóriw hám esitiw aǵzalarınıń qabıllaw tiykarları
|
| bet | 5/85 | | Sana | 26.11.2023 | | Hajmi | 4,12 Mb. | | #105903 |
Bog'liq UMK TQ qq sirtqi 2-dars, 9-v, Xususiy namunaviy va qolipli hujjatlar, Aylanmadan olinadigan soliq, VBA tilida modullar yaratish, Arximed qonuni va uning qo’llanilish sohalari, ABDUG’AFFOROV RAMAZON., O\'lcham qo\'yish asboblar panelidagi barcha buyruqlarni misollar yordamida o\'zlashtirish. O\'lcham stillarini sozlash, Xusanov, Герчик Курс активного трейдера forex workbook 1, Online-Doctor-Medical-PowerPoint-Templates, 2 (2), “Taraw ekonomikasí hám menejmenti” páninen sorawlar 3 эл тех, fizikadan mustaqil ish 32-tema : Adamnıń kóriw hám esitiw aǵzalarınıń qabıllaw tiykarları
Joba :
1. Insan kóriw sistemasınıń ulıwma dúzilisi
2. Insan kóriw sistemasınıń funcional bólimleri hám olardıń qásiyetleri
2. 1 Insan kóriw sistemasınıń ulıwma dúzilisi
Televideniyanıń tiykarǵı máselesi qabıllaw apparatındaǵı kórinisti uzatılǵan obiekttegi kórinisine qanshelli jaqın bolıwlıwın támiyinlewden ibarat esaplanadi. Bul másele kóp funkciyalı quramalı ózgertiw apparaturalar kompleksi, kórinislerdidi uzatıw, kodlaw, dekodlaw hám qayta tiklew (sáwlelendiriw) hám basqa kórsetkishlerge baylanıslı bolǵan informaciyalardı qayta islew operatsiyaların atqarılıwın talap jetedi. Televidenieniń tiykarında úsh fizikalıq process jatadı:
1. Jaqtılıq energiyasın elektr signallarına aylandırıw.
2. Elektr signalların baylanıs kanalı arqalı uzatıw hám qabıllaw.
3. Qabıl etilgen elektr signalların optikalıq signallarına aylandırıw.
Televizion kórinistiń parametrlerine - koordinatalar, waqıt hám jaqtılıq ózgerisleri kiredi.
Koordinata parametrleri kadr formatı, optimal kóriw uzaqlıǵı, element bóleksheleri sanı tiykarında tu’sindiriledi. Waqıt parametrleri bolsa derek úzilisleriniń kritik jiyiligi, kadrlar jiyiliginen ibarat esaplanadi.
Jaqtılıq parametrlerine - eń joqarı kórsetilgenlik, kontrast, politonlar sanı, kórsetilgenlik gradaciyasi kiredi.
Kózge kórinetuǵın jaqtılıq tolqınlar diapazonı 380-760 nm aralıǵinda boladı.
Televizion apparatlardı jaratıwda kóriwdiń qásiyetlerin hám xarakteristkalarini esapqa alıw kerek boladı.
Eń úlken kóriwsheńlik 0, 55 mkm tolqın uzınlıǵına - sarı -jasıl reńge tuwrı keledi. Shepte (kók reńler) hám ońda (qızıl reńler) bayqaǵıshlıq azayadı.
2.1-súwret Kózdiń spektral bayqaǵıshlıǵı (kóriw iymekligi) xarakteristikası
2. 2-su’wretde obiektti kóriw túrleriniń kórinisleri su’wretlengen
a)
b)
2. 2-súwret. Obiektti kóriw túrleri: a - tuwrıdan-tuwrı kóriw; b - linza járdeminde kóriw; b - televidenie sisteması arqalı kóriw.
Insan sırtqı dúnyadan shama menen 85 procent informaciyanı kóriw apparatı járdeminde aladı. Sol sebepli de kórinis informaciyaların aralıqqa uzatıw mashqalası menen qatar jıllar dawamında shuǵıllanıp kelindi. Sonı atap ótiw kerek, óz dáwirinde 11 mámleket oylap shıǵarıwshıları tárepinen 25 elektromexanik televidenie sistemalarınıń joybarları usınıs etildi hám sınaqtan ótkerildi.
Dáslepki dáwirde bir waqıtta hám izbe-iz uzatıwshı televidenie sistemaları kórip shıǵılǵan. Bir waqıtta uzatıwshı televidenie sistemalarda (birinshi 1985-jıl amerikalıq alım Dj. Kerri tárepinen usınıs etilgen) fotoelementlar mozaikasina kórinis nusqası kóshirilgen bolıp, olardıń hár biri óz gazlırazryad shırashaları menen baylanıs liniyalari arqalı baylanısqan.
Bul joybarda birinshi márte kórinisti elementlerge ajıratıw usınıs etilgen bolıp - bul bolsa zamanagóy televidenie sistemada ámeldegi bolǵan elementler boyınsha analizlew principin ámelge asıriwǵa alıp kelgen. Bunday apparatlardı ámelge asırıwdıń ılajı bólmadi, óytkeni sol dáwirde texnikalıq múmkinshilikler jetkiliklikli dárejede bolmaǵanlıǵı ushın olardıń júdá kóp baylancs liniyalarin bolıwlıwın talap etken.
Ekinshi tiykarǵı princip, zamanagóy televidenie sistemanıń tiykarında jatqan hár bir kórinis elementleri signalların izbe-iz uzatılıwın támiyinlew bolıp tabıladı. Izbe-izlik sisteması insannıń kóriw apparatında ámeldegi inerciya qásiyetine tiykarlanǵan, sebebi insan kózi nurlanǵanda jaqtılıq signallarındaǵı úzilislerdiń jiyiligi joqarılıǵı esabına jaqtılıq dereginiń óship-janıwın kórmeydi. Televidenie sistemalardı jaratıw processinde barlıq parametrler insannıń kóriw qásiyetleri menen maslastırılǵan. Bizlerdi qorshap turǵan hám átirapımızdaǵı deneler málim bir kórsetilgenlikke hám ózine túsip atırǵan jaqtılıq nurların qaytarıw yamasa nurlandırıw ózgesheligine iye bolǵanlıǵı sebepli, obiekttiń túrli bólimlerinen qaytatuǵın jaqtılıq nurlardıń aǵımı da túrlishe bolıp tabıladı. Sonday etip, obiekttiń kórinisin anıq uzatıw ushın bizlerge onıń elementar bólimleri boyınsha kóp informaciyalardı uzatıw kerek boladı. Bunda elementar aǵımdıń jedelligi hám spektral quramı gúzetiwshiniń obiekt noqatınan qabıl qılıp atırǵan kórinistiń jaqtılıǵı hám reńin, baǵdarın - keńislikgi jaylasıwın ańlatadı.
Sonıń menen birge gúzetiwshi átirap ortalıqtıń shegaralanǵan bólegin kóredi, yaǵnıy kóriw múyeshi dep atalǵan keńislik múyeshi anıqlanadı. Obiekttiń hár bir noqatı úsh ólshemli keńislik jaylasqanlıǵı sebepli háreketleniw dawamında hám kórsetilgenlikti ózgertiwge qaray hár bir noqatda kórsetilgenlik xarakteri hám reńi ózgeredi, bul halda uzatıwdıń obiekttegi matematikalıq modeli kóp ólshemli keńislik-waqıt funkciyası esaplanadı. Bunda kórsetilgenliktiń bólistiriwi L menen, reńniń toni bolsa λ hám reń tazalıǵı r arqalı belgilenedi. Ulıwma alǵanda, aq-qara televideniyada qandayda bir bir obiekttiń reńi tuwrısındaǵı maǵlıwmatlar tómendegi ańlatpalar járdeminde anıqlanadı:
L=fL(x,у,z,t);
λ=fλ(x,у,z,t); (2.1)
р=fР(x,у,z,t),
Bul jerde x, y, z - keńislikdegi koordinatalar, t - waqıt.
Elektr baylanıs kanalınıń tiykarǵı qásiyetlerinen biri hár bir waqıt arasında signaldıń tek bir ǵana ma`nisin uzatıw múmkinshiligi bolıp tabıladı. Sol sebepli televizion signal waqıt boyınsha ózgeriwsheń bolıp tabıladı. Óz gezeginde, signal tek bir ǵana ǵárezsiz ózgeriwsheń shama - waqtıniń funkciyası bolıwı kerek, yaǵnıy, elektr baylanıs kanalı kernew hám waqıttıń bir ólshewli baylanıslılıǵın xarakterleydi:
U = fU(t). (2.2)
Zamanagóy televizion kórsetıw sisteması óz-ara baylanıs liniyasi sisteması menen baylanısqan eki bólekten, yaǵnıy uzatıwshı hám qabıl etiwshi bólimlerden ibarat esaplanadi (2.3-súwret). Sistemanıń uzatıwshı bóleginde uzatılıwı kerek bolǵan obiekt kórinisi optikalıq apparattıń O obiektivi járdeminde uzatıwshı televizion kamerada jaylasqan uzatıwshı trubkaga proyekciyalanadı. Uzatıwshı trubkada optikalıq kórinis elektron kóriniske, keyninen ol kórinisi jayıw járdeminde televizion signalǵa aylandıradı hám televizion kameradaǵı kúsheytgish járdeminde kúsheytirip televizion kanalǵa uzatıladı.
2.3-súwret. Televizion sistemanıń strukturalıq sxeması.
|
| |
