|
Yuklarning transport tavsiflari va ularning xususiyatlari
|
| bet | 4/6 | | Sana | 04.09.2024 | | Hajmi | 42,37 Kb. | | #270240 |
Bog'liq [Organizing vehicle transportation and traffic safety] week10 - Selection and calculation10.3. Yuklarning transport tavsiflari va ularning xususiyatlari.
Yuklarning transport xususiyatlari-fizik, kimyoviy va mexanik xususiyatlari, hajmi va massa ko‘rsatkichlari, chiziqli o‘lchamlari, idishlar va qadoqlash turlari, idishlari va paketlari, qayta yuklash, saqlash va tashishning asosiy shartlari va qoidalari.
Yuklarning transport xususiyatlari transport, qayta yuklash va saqlash rejimlarini, shuningdek ushbu operatsiyalarni bajarishning texnik vositalariga qo‘yiladigan talablarni belgilaydi. Tashish jarayonini ratsionalizatsiya qilish muammolarini hal qilishda transport xususiyatlari qo‘llaniladi: harakatlanuvchi tarkib turini tanlash, yuklash va tushirish mexanizmlari va moslamalari, ombor uskunalari, tovarlarni qadoqlash vositalari, ularni tashish uchun sharoitlarni ishlab chiqish va h.k.
Yukning transport xususiyatlarining o‘ziga xos sifat va miqdoriy ko‘rsatkichlari to‘plamiga yukning transport holati deyiladi.
Yuklarning xavfsizligi va uni tashish xavfsizligi, agar yuk tashish holatida yuk tashish uchun taqdim etilsa, quyidagilar bilan ta'minlanadi.
Yuk tashish, agar:
yaxshi holatda;
tashish standartlari va shartlari talablariga javob berishi;
xizmat ko‘rsatiladigan idishlar, qadoqlash, muhrlar, qulflar, boshqaruv lentalari va tegishli belgilarga ega bo`lishi;
salbiy tashqi ta'sirlardan ishonchli himoyalangan bo`lishi;
uning yomonlashishini ko‘rsatadigan boshqa belgilar mavjud emasligini bilishi lozim.
Yuklarning xususiyatlari:
Gigroskopiklik-yukning havodan namlikni oson qabul qilish qobiliyati quyidagi sabablar bilan izohlanadi, kalsiy karbid (ohak) kimyoviy faolligi tufayli namlikni yutadi. Tuz va shakarning gigroskopikligi ularning suvda kuchli eruvchanligi bilan bog‘liq. Namlikni yutish intensivligi harorat, namlik va havo tezligining oshishi bilan ortadi, shuningdek to‘g‘ridan-to‘g‘ri yukning havo bilan aloqa qilish yuzasiga, g‘ovakliligi va sog‘lomligiga bog‘liq.
Yutish jarayoni yutilish, ajralish desorbsiya deyiladi.
Namlik-yuk massasidagi namlik foizini belgilaydi. Namlik yukning asosiy qismida erkin va bog‘langan holatda bo‘lishi mumkin. Yukning og‘irligini konvertatsiya qilish uchun zarur bo‘lgan yukning mutlaq va nisbiy namligini ajratib turing.
Yukning nisbiy namligi (W,%) bu yuk tarkibidagi suyuqlik massasining (Ms, kg) nam yuk massasiga nisbati (Mn.y., kg):
W = (Ms/Mn.y.) * 100 (26)
Mn.y = Ms + Mq.y. (27)
Mq.y. – quruq yuk massasi, kg
Yukning mutlaq namligi (W*, %) bu yuk tarkibidagi suyuqlik massasining quruq yuk massasiga nisbati:
W* = (Ms / Mq.y.)*100 (28)
Nazariyada, mutlaq namlik tushunchasi tez-tez ishlatiladi, ammo amalda – mahsulotning nisbiy massasidagi namlikni aniqroq aks ettiradi. Nisbatan namlikni mutlaqga va aksincha aylantirish uchun siz quyidagi formulalardan foydalanishingiz mumkin:
W = (100W*)/ (W*+100); (29)
W* = (100W)/(100-W) (30)
Yukning nisbiy va absolyut namlik miqdorining va normallashtirilgan va haqiqiy qiymatlarini (Mh) bilib, yukning normallashtirilgan og`irligini quyidagicha hisoblash mumkin:
Mn = Mh (100-Wh)/(100-Wn) (31)
Mn = Mf (100+ Wn*)/(100+ Wf*) (32)
Bu yerda:
Mn - yukning normallashtirilgan massasi, kg;
Wf, Wf* - yukning haqiqiy nisbiy va mutlaq namligi;
Wn, Wn* - shunga ko‘ra, yukning normallashtirilgan nisbiy va mutlaq namligi, %
Muzlash qobiliyati - yukning alohida mahsulot zarralarini qattiq massaga muzlatishi natijasida oqimini yo‘qotish qobiliyati. Metall rudalar, ko‘mir, mineral konstruktsiyalar va qoliplash materiallari, gil va boshqalar muzlashga moyil.
Yuk massasini muzlatish kuchi va chuqurligi atrof-muhitga ta'sir qilish harorati va davomiyligiga, zarralar kattaligi taqsimlanishiga, mahsulotning namligi va issiqlik o‘tkazuvchanligiga bog‘liq. Boshqa barcha narsalar teng, namlik darajasi yuqori bo‘lgan va zarralar hajmi bir xil bo‘lmagan taqsimlanadigan yuklar eng yuqori muzlash qobiliyatiga ega. Ommaviy yuklarni muzlatish va eritish jarayoni past issiqlik o‘tkazuvchanligi tufayli ancha sust.
Turli xil yuklar uchun standartlar va texnik shartlar yukning muzlashmasligi uchun xavfsiz namlikning chegaralarini belgilaydi: ko‘mir - 7%, jigarrang ko‘mir - 30%, qum - 1,3%, mis rudalari - 2%.
|
| |
