|
Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences (E)issn: 2181-1784Bog'liq 90 Musayeva Jamila Karomatovna 554-564Oriental Renaissance: Innovative,
educational, natural and social sciences
(E)ISSN:2181-1784
www.oriens.uz
SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7
3(4), April, 2023
556
natijasida aholining erkin migratsiyasi, milliy chegaralar orqali tovar va xizmatlar,
texnologiyalar va ma’lumotlar ko‘rinishidagi investitsiyalarning erkin oqimi, xorijiy
investitsiyalarning kengayishi, mintaqaviy va ixtisoslashgan bozorlarning o‘zaro
integratsiyasi, ekologik, boshqaruv va demografik muammolarni umumiy
muammoga aylantirish kuzatiladi. Jahon iqtisodiyotining globallashuvi jamiyat
hayotining turli sohalari va jabhalarining bir-biriga ta'sir qilishiga va tobora kuchayib
borishiga olib keladi. [4]
MUHOKAMA VA NATIJALAR
Globallashuv jamiyatning iqtisodiy va ijtimoiy rivojlanishining murakkab
bosqichi bo‘lib, dastlabki bosqichdanoq barqaror taraqqiyotga yangi tahdidlarni
yuzaga keltiradi. Bir qarashda ular G'arbdan tashqari barcha mamlakatlarga
taalluqlidek tuyulsada, aslida bu jarayon yer yuzidagi ko'pchilik insoniyatga tegishli.
Bu esa barcha mamlakatlarni dunyoda ro‘y berayotgan barcha hodisalarda, jahon
tizimini barqarorlashtirishga qaratilgan sa’yi-harakatlarda mas’uliyatni oshirishga
undaydi. Globallashuv jahon iqtisodiyotining barcha soha va tarmoqlarini,
shuningdek, investitsion faoliyat va aktivlarni boshqarishni qamrab oladi, milliy
iqtisodiyotlarning rivojlanishida tashqi va ichki omillar muvozanatini ta’minlaydi [5].
Bugungi kunda ishlab chiqarish omillariga, asosan, mashina va kapitalga,
aktivlarni boshqarishga doimiy talab tufayli hech bir davlat oʻz milliy
iqtisodiyotining hajmi va rivojlanish darajasidan qatʼi nazar, oʻzini-oʻzi toʻliq yoki
yetarli darajada taʼminlay olmaydi. Jahon iqtisodiy tizimining asosiy
ishtirokchilarining xulq-atvorini va ularning ijtimoiy-iqtisodiy siyosatini, shuningdek,
investitsion kapital qo'yilmalarni jalb qilmasdan turib, hech bir davlat o'zining
iqtisodiy rivojlanish strategiyasini maqsadli shakllantira olmaydi va samarali amalga
oshira olmaydi. [6]
Globallashuv tushunchasi ko'pchilik adabiyotlarda uchraydi. Ammo ularning
hech birida bu tushunchaning aniq va to'liq ta'rifi yo'q. Maxsus adabiyotlarda
mualliflar bu tushunchani turlicha izohlaydilar. [7] Masalan, AQSHning Kaliforniya
universiteti sotsiologi professor Kastels Manuel globallashuvni “yangi kapitalistik
iqtisodiyot” deb taʼriflab, uning asosiy koʻrinishlariga eʼtibor qaratdi: axborot, bilim
va axborot texnologiyalari ishlab chiqarish darajasining asosiy manbai sifatida.
raqobatning o'sishi. Ba'zi tadqiqotchilar globallashuvni tor ma'noda oddiy jarayon
deb hisoblaydilar: butun dunyo bo'ylab iste'mol qilish. Ular postindustrial dunyo va
globallashuv jarayonini ko'rib chiqadilar:
|
| |
