|
Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences (E)issn: 2181-1784Bog'liq 90 Musayeva Jamila Karomatovna 554-564Oriental Renaissance: Innovative,
educational, natural and social sciences
(E)ISSN:2181-1784
www.oriens.uz
SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7
3(4), April, 2023
558
➢ shlab chiqarish va iste’mol jarayonlarining atrof-muhit va tashqi dunyoga
xavfli ta’siri va bu yo‘nalishda xalqaro hamkorlikni kuchaytirish.
Aholining kuchli xalqaro migratsiyasi ko'lamining o'sishi, rivojlanayotgan
mamlakatlardan kelib chiqadigan ishsizlik, rivojlangan mamlakatlarda odamlar
malakasi past yoki umuman talab qilinmaydigan ishlarga jalb qilinmoqda. Shu bilan
birga, malakasiz, kam maoshli ish o‘rinlarini to‘ldirish uchun chet el ishchi kuchidan
foydalanadigan davlatlar immigratsiya hajmini talab darajasida ushlab turishga
harakat qilmoqda. [9].
Bugungi
kunda
telekommunikatsiya
texnologiyalarining
rivojlanishi
immigratsiya jarayonlari uchun yangi imkoniyatlar ochmoqda. [10]Masalan, har
qanday yevropalik, amerikalik yoki yapon kompaniyasi dunyoning istalgan
davlatidagi kompyuter mutaxassisiga o‘z joyidan, masalan, Hindiston, Shri-Lanka,
Indoneziya kabi davlatlarga ma’lum bir dastur yaratish vazifasini bemalol berishi
mumkin.
Erkin va samarali tadbirkorlik faoliyatini amalga oshirish, jahon bozorida tovar
va xizmatlar, asosiy va aylanma mablag‘lar, ishchi kuchi ishtirokchisiga aylanish
uchun universal iqtisodiy, sarmoyaviy, boshqaruv, huquqiy, axborot va madaniy
muhitni yaratish dolzarbligi yufayli mamlakatlar yagona jahon iqtisodiyotiga aylandi.
[11].
Bugungi kunda turli mamlakatlardagi iqtisodiy muhitning xilma-xilligi va
milliyligi globallashuv jarayonlarining yanada rivojlanishiga to‘sqinlik qiluvchi
omillardan biri hisoblanadi. Investitsion kapital aylanmasining jadallashuvi va savdo
tizimining umumlashtirilishi yagona iqtisodiy muhitni yaratdi. Xalqaro iqtisodiy
tizimga kiruvchi 220 dan ortiq davlatlarning har bir milliy iqtisodiyoti o‘ziga xos
xususiyatlarga, investitsiya siyosatiga, jahon yalpi ichki mahsulotining rivojlanish
ko‘rsatkichlariga, aktivlarni boshqarishga ega bo‘lganligi sababli barcha jarayonlar
barqaror emas. [12]
Global iqtisodiy muhit turlicha bo'lib qolmoqda, chunki texnologiyalardan
foydalanish bo'yicha mamlakatlar o'rtasidagi tafovut kengayishda davom etmoqda.
Rivojlangan mamlakatlar rivojlangan 4-5 avlod texnologiyalaridan foydalanadilar
Rivojlanayotgan mamlakatlar 2-3- avlod texnologiyalaridan, oʻtish davridagi
iqtisodiga ega mamlakatlar esa investitsiyalar tomonidan qoʻllaniladigan
sanoatlashtirish
davri
boshidan
boshlab
texnologiyalardan
foydalanadilar.
Rivojlangan mamlakatlar yuqori texnologiyalarga ega boʻlganligi uchun ular past va
oʻrta rivojlangan davlatlarga sarmoya, bilim talab qiladigan tovar va xizmatlarni
eksport qilib, katta foyda keltiradi. [13].
|
| |
