Ortiqova Mahliyo 510-20-guruh talabasi Mavzu: Nutq kamchililigiga EGA bolalar bilan oilada olib boriladigan korreksion-logopedik ishlar Reja

Download 1.02 Mb.
bet	1/2
Sana	06.04.2024
Hajmi	1.02 Mb.
	#190056

Bog'liq
oila
Talim tarbiyaUshbu tuzilgan test savollari dts talablariga to`liq jav, Kompyuter tarmoqlari(1), WTSO 1-amaliy ish topshiriqlari ATS107-19 (1), Amirova Munisa kurs ishi, Ona tili 150ta test-Sirtqi(maxsus) 4-kurs 2-o.t., yangi-yil-bazmi-senariysi-baxtiyoruz, taqvim mavzu reja apparat ta`minoti o‘quv amaliyoti, 13, 13, transport-logistikasi-tizimini-tashkil-etishning-iqtisodiy-ahamiyati, fXknU2gavpu6vZYhaIQGBDKsYoKlaAqvmjFaut5z, 1 Mavzu, 1-kurs-Algebra, Mavzu mantiqiy elementlar va sxemalar-fayllar.org, 5 sinf 2 variant

Ortiqova Mahliyo 510-20-guruh talabasi Mavzu: Nutq kamchililigiga ega bolalar bilan oilada olib boriladigan korreksion-logopedik ishlar Reja: 1.Maktabgacha ta'lim muassasasida nutq terapevti va ota-onalar o'rtasidagi o'zaro munosabatlar shakllari. 2.Bolalar defektologlari bilan samarali tuzatish ishlari natijasida logoped o'qituvchisining ota-onalar bilan birgalikdagi faoliyati" nutq terapiyasi loyihasi Bilamizki, 3 yoshgacha bòlgan bolalar ilk yoshdagi bolardir. Ilk yoshidagi nutqiy nuqsoni bo‘lgan bolalarning ijtimoiy o'qitilishi, tarbiyo'qitilishi Bilamizki, 3 yoshgacha bòlgan bolalar ilk yoshdagi bolalardir. Ilk yoshidagi nutqiy nuqsoni bo‘lgan bolalarning ijtimoiy o'qitilishi, tarbiyalanishida u unib-òsayotgan muhitning ya'ni oilaning muhiti juda katta. Ota-onalar yoki bola tarbiyasi bilan shug'ullanuvchi boshqa oila a‘zolari nuqsonli bolaning uyida bo‘lgan vaqtida defektalogik ishining davomchilari sanalib uning rahbarligi ostida ta'lim-tarbiya borasidagi kelgusi barcha ishlar uchun zamin hozirlaydilar. Bolaning kompensator xususiyatga ega bo'lganligiga tayangan holda so'zlashuv nutqini rivojlantirish hamda kommunikativ malakalarini shakllantirish bo‘yicha ishlar tashxis qo'yilgan ilk kunlardan boshlanishi samarali natija beradi. Uy sharoitida bola lug‘atining boyishiga, so'zlashuv nutqi to‘g‘ri, talaffuz malakalarining shakllanishi, bilim va tushunchalarining kengayishida turli-tuman tabiiy holatlarni yuzaga keltiradi. Agar nogiron bola mustaqil ravishda nutqni egallamagan bo‘lsa muloqotda nutq qanday yordam berishini ko'rsatish juda foydalidir. Shuning uchun dastlabki ayrim topshiriqlarni tushunib bajarishga o‘rgatish lozim. Masalan, "tur", " o‘tir", "ber","onangni oldig bor","olib kel", "ko‘rsat" kabi buyruqlar normal tengdoshi yoki yaqinlaridan biriga berilib, ularning ushbu topshiriqlarida xos hatti-xarakatlari kuzatiladi. Shundan so'ng ushbu vazifani bajarish nogiron boladan talab qilinadi. Ushbu mashqlar bola tomonidan to'liq ravishda o‘zlashyirgunga qadar takrorlanib tuzilishi lozim. Bola o‘ziga qaratilgan so'zlar ma'nosiga tushuniyotganiga ishonch hosil qilgach,ushbu so'zlar qog‘ozga yozib ko'rinarli joyga o'sib qo'yiladi. Natijada atrofdagilar bolaga qaysi so'zlar bilan murojaat etish mumkinligini bilib oladilar. Asta-sekin so‘z birikmalarni turli pridmetlar nomlaridan foydalangan holda tuzish mumkin."ber", " olib kel", "ko‘rsat", "olib bor" so'zlaridanfoydalanib, bolaga atrofini o'rab turgan ko'pgina pridmetlarni bildiruvchi: "mashinani ber", "ruchkani ber" "daftarini ber" topshiriqlari beriladi.Bola topshiriqlarni bajarish jarayonida zaruriy pridmetlar nomlarini o'zlashtirish boradi. Predmetlarning aynan o‘zi bo'lmagan holda ularning rasmlardan foydalanish mumkin. Ushbu so'zlar ma'nosini bola tomonidan yetarli darajada o‘zlashtirilishini nazarda tutgan holda bu mashqlar turli holatlarda bir necha bor takrorlanishi maqsadga muvofiq bo'ladi. Bola u yoki bu so'zlarni tushuna boshlagach ulardan jonli muloqotda foydalanish: "ko‘rsat", "qani", so'zlardan kitobchalarni ko'rishda "olib kel"," olib bor" so'zlaridan uy topshiriqlarni bajarishda, ovqat tayyorlashda, o'yin vaqtida foydalanish mumkin. So‘z zahirasini boyitish bilan bir qatorda ushbu so'zlarni talaffuz etishga o'rganib borish lozim. Lekin nogiron bolaning nutq tovushlarini hosil qiluvchi nutq organlarining harakatlanishi barqaror bo'lmaganligi sababli uni asta- sekinlik bilan kaollikka nutqiy tortishish zarur. Ushbu bosqichda bola " sening isming kim?", "dadangni ismi kim?", " onangni ismi kim?" savollariga javob berishni bilish lozim. Bola javobiga talaffuz ravshan bo‘lmasa-da,so‘z shaklining to‘g‘ri egallanishiga e'tibor beriladi,so'ng unli va ba'za jarangli undoshlarning to‘g‘ri talaffuziga o‘rgatib boriladi. Bu davrda bola kundalik muloqotda zarur bo‘lgan atrofidagi pridmet va hodisalar turkumi bilan tanishtirib boriladi. Turkumlar quyidagicha bo'lishi mumkin: "hayvonlar", "maktab", "sabzavotlar", " mevalar", "kiyimlar", "o‘yinchoqlar" va h.k. Lug‘at zahirasining boyishida, ekskursiyalar, do'kon, pochta va shunga o'xshash muassasalarda foydali bo'lib, bu yurtlarda suhbatga tortiladi hamda bolaning diqqati pridmet hodisalarni ifodalovchi so'zlarga jalb etiladi. So‘z zahirasi boyishining asosiy manbai uni o'rab turgan atrof-muhitdir. Shu sababli ham bola o‘zi muloqotda bo‘lgan pridmetlar va shohidi bo‘lgan harakatlar, hodisalar haqida xabar berishga har qanday yo'llar bilan erishish lozim. Masalan, bola o'rnidan turib kiyinayotgan vaqtda uning ismini keltirgan holda shunday deyish mumkin: "Jahongir o'rnidan turdi" Dars tayyorlash vaqtida esa quyidagicha: "Jahongir yozyapti ", "Jahongir rasm chizyapti". Nutq terapevti nutqida nuqsoni bo'lgan bolalarning ota-onalari bilan suhbat qurishi kerak bo'lgan bir nechta printsiplar mavjud. 1. Muloqotni muloqot, sheriklik tengligi asosida qurish. 2. Hatto eng nosog'lom ota-onalar bilan muloqot qilishda didaktik ohangga murojaat qilmang. tilaklar shaklida tavsiyalar berish. 3. Pozitsiyalarni baholashdan saqlaning, suhbatdoshni tanqid qilishdan saqlaning; 4. Ma'lumotlarning maxfiyligini saqlang. 5. Agar suhbat bir nechta ota-onalar ishtirokida bo'lsa, bolaning nuqsonining xususiyatlarini ta'kidlamang. 6. Ota-onalar bilan jamoaviy muloqot sharoitida bolalar hayotidan faqat ijobiy misollardan foydalaning. Salbiy misollarni alohida-alohida muhokama qiling. 7. Bolaning muammolari va qiyinchiliklari haqida gapirish, suhbatlashish, unga hissiy ijobiy munosabat va hurmatni kuzatish. 8. Yorqin misollar va ishonchli dalillardan foydalaning, murakkab tushunchalar va kasbiy atamalardan qochib, psixologik va pedagogik adabiyotlar nuqtai nazaridan ilmiy jihatdan ishonchli ma'lumotlarni taqdim eting. 9. Suhbatda norozilikning tabiiy reaktsiyasini keltirib chiqaradigan "nuqson", "buzilish" va shunga o'xshash so'zlarni ishlatishdan saqlaning va natijada nutq terapevti o'qituvchisiga salbiy munosabatda bo'ling. Ularni neytralroq narsalar bilan almashtirish yaxshiroqdir: "qiyinchiliklar", "muammolar", "kamchiliklar". 10. Ota-onalarning joylashuvi va hamdardligini uyg'otadigan do'stona, ishonchli ohangdan foydalaning. Download 1.02 Mb.

Download 1.02 Mb.