• Raximova Roxat Boysoatovna Toshkent Tibbiyot Akademiyasi Pedagogika va Psixologiya kafedrasi o’qituvchisi Sodiqov Og’abek Zokir o’g’li
  • Аннотация
  • Kalit so’zlar
  • Oshirlayotgan islohatlar




    Download 0,85 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet1/2
    Sana19.12.2023
    Hajmi0,85 Mb.
    #124139
      1   2
    Bog'liq
    Raximova Roxat Boysoatovna (2)



    Международный научный журнал № 8(100), часть 1 
    «Научный импульс» Март , 2023 
    409 
    TA’LIM SOHASIDAGI DAVLAT SIYOSATINING TAMOYILLARI.AMALGA 
    OSHIRLAYOTGAN ISLOHATLAR 
     
    Raximova Roxat Boysoatovna 
    Toshkent Tibbiyot Akademiyasi Pedagogika va
    Psixologiya kafedrasi o’qituvchisi
    Sodiqov Og’abek Zokir o’g’li 
    Tibbiy biologiya fakuteti 2 kurs talabasi 

    Annotatsiya: Ushbu maqolada ta’lim sohasidagi islohatlar islohatdagi natijalar, 
    talim tizimida diniy bilimning ahamiyati, ta’lim tizimida korrupsiyani yo’qotish kabi 
    jarayonlarga taklif va yangi islohatlar olib borish, o’qtuvchilarni qadrlash to’grisida so’z 
    boradi. 
    Аннотация: В данной статье говорится о реформах в сфере образования, 
    итогах реформ, важности религиозных знаний в системе образования, 
    предложениях по таким процессам, как ликвидация коррупции в системе 
    образования, внедрение новых реформ , признательность учителей. 
    Annotation: This article talks about reforms in the field of education, the results of 
    reforms, the importance of religious knowledge in the education system, proposals for such 
    processes as the elimination of corruption in the education system, the introduction of new 
    reforms, the appreciation of teachers. 
    Kalit so’zlarta’lim, islohot, kadr, diniy ta’lim, dunyoviy ta’lim, konsititutsiya, qonun; 
     
    Global o’zgarishlar davrida ta'lim-tarbiyaga ehtiyoj tobora ortib bormoqda . Chunki 
    hayot o’zgarish sur'atlari tezlashadi. Bu bir tomondan, turli xalqlar hayot sohalarida 
    imkoniyat doirasida umumiy jihatlarni, qulayliklarni yaratib bersa, ikkinchi tomondan 
    axborot makoni kengayadi. Turli maqsad va manfaatlarga yoʻnaltirilgan har xil g’oya, 
    qarashlar, uni targ’ibot qilish texnologiyalari ijtimoiy ong va tafakkuriga ta'sir korsatish 
    maqsadida jozibadorligini oshirgan holda samaradorlikka erishish uchun harakat qiladi. 
    Ta'lim-tarbiyaning sovetcha modeli o’rnida yangi, ya'ni hozirgi zamonda ta'lim-tarbiya 
    sohasida dunyoda erishilgan yutuqlarga, axborot kommunikatsiya tizimi, pedagogik 
    texnologiyalarni joriy etgan xolda ta'limni amalga oshirishga, ta'lim sohasiga yangi 
    innovatsiyalarni joriy etishga davlat siyosati darajasida e'tibor berilmoqda. Uning 
    yutuqlarini esa dunyo e'tirof etmoqda. Masalan, ta'lim sohasida innovatsiyalarni joriy 
    etishga boyicha Ozbekiston Respublikasini ikkinchi o’rinni olganligi ham bunga dalildir 
    Mustaqillik yillarida Ta'lim togʻrisidagi Qonun , Kadrlar tayyorlash milliy dasturi qabul 
    qilindi Kadrlar tayyorlash milliy modeli ishlab chiqilib, yangicha dunyoqarash, g’oya va 
    mafkuralar xilma-xilligiga asoslangani shaxsning ta'lim darajasi va salohiyatini oshirishga, 
    mustaqil fikrlaydigan, ijodiy yondoshuv madaniyatiga ega bo’lgan, yangi avlod kadrlarini 
    tayyorlash ta'lim-tarbiya sohasida muhim o’rin tutadi. Bu borada e'tibor berilishi bo’lgan 


    Международный научный журнал № 8(100), часть 1 
    «Научный импульс» Март , 2023 
    410 
    vazifalar sifatida quyidagilarni aytib otish mumkin. Birinchidan, mamlakatimizda 
    demokratik jamiyat ko’rish vazifalarini amalga oshirishda ta'lim-tarbiyani tubdan isloh etish 
    va uni modernizatsiyalashtirish muhim ro’l oʻynaydi. Ikkinchidan, globallashuv davrida 
    o’qituvchining pedagogik jarayondagi asosiy vazifalari o'zgaradi. Uni boshqaruvchanlik 
    faoliyatiga yangicha talablar qoʻyiladi. Boshqarish - bu yo'naltirish, vazifa quyish, o’rganish, 
    yordam berish va qo’llab-quvvatlashni hamda maslahat berish, rahbarlik qilish, kuzatish, 
    talab qilish, ko’rsatma berishlari o'z ichiga oladi. Ta'lim-tarbiyada donishmand va 
    mutafakkirlarning, xalqimizning milliy ma'naviy qadriyatlariga tayanish muhim ahamiyatga 
    ega. Uchinchidan, ta'lim-tarbiya jarayonidagi o’zgarishlar tinglovchilar yoshlar oldiga ham 
    muhim vazifa qoʻyadi. Ular izlash, kerakli bilimlarni mustaqil qidirib topish, axborot to’plash 
    va ularni ishlata bilishlari bilan bog’liq. 
    Respublikamizda ta’lim, o’zbek, rus, qozoq, qirg’iz va tojik tillarida olib borilayotgan 
    umumiy talim muassasalari mavjud bo’lib, bunday yo’l bilan barcha millatlarning tenglik 
    asosida bilim olishiga sharoit yaratilgan. Bundan tashqari mamlakatning barcha 
    hududlarida «yakshanbalik maktablari» tashkil qilingan bo’lib, xar bir millat vakillari dam 
    olish kuni ixtiyoriy ravishda o’z ona tilida talim olish imkoniyatiga egalar. Ta’lim dasturlarini 
    tanlashga yagona va tabaqalashtirilgan yondashuv O’zbekiston Respublikasining «Talim 
    to’grisida»gi qonunining 7-moddasida o’z ifodasini topgan. Davlat talim standartlari 
    umumiy o’rta, o’rta maxsus kasb-hunar hamda oliy talim mazmuni va sifatiga qo’yiladigan 
    talablarni belgilab beradi. Davlat talim standartlarini bajarish O’zbekiston Respublikasining 
    barcha talim muassasalari uchun majburiydir. Buning ma'nosi shuki, xar bir talim turi uchun 
    alohida davlat talim standartlari ishlab chiqiladi, ularda ko’zda tutilgan talablarga amal 
    qilish esa mazkur bosqichdagi talim muassasalaridan birday talab etiladi. Ammo davlat 
    ta'lim standarti asosida talim muassasalari o’zlarining o’quv dasturlari variantini ishlab 
    chiqib, undan foydalanishlari mumkin. Bu talim olish maqsadi yagona bo’lgani holda, unga 
    erishish yo’llari turlicha ekanligini ko`rsatadi. 
    So’ngi yillarda Respublikamizda olib borilayotgan ta’lim sohasidagi islohatlar ijobiy va 
    salbiy tomonlari ham bor hozirgi kunda OTM larga kirish bo’yicha islohatlar olib 
    borildi.Abituriyentlar uchun qabul soninig 2 barobarda oshirilganligi, va bir vaqtning o’zida 
    5 ta OTM ga hujjat topshirish imtiyozlari mavjud bu albatta yaxshi, ilmlilar soni ortadi 
    davlatda bilmlilar soning ko’pligi davlatimizni rivojlanishiga hissa qo’shadi. Lekin biz 
    muhumi songamas sifat e’tibor berish kerakligini unutmasligimiz kerak.Ba'zi abiturentlar 
    uchun imtiyozli qabul kvotalarining yaratilishi masalan: Imkonyati cheklangan abiturentlar, 
    harbiy xizmatni o’tagan abiturentlar va harbiy xizmat qiladigan fuqoroning farzandlari 
    uchun imtiyozlarning borligi. Bu albatta yaxshi, chunki Alloh nuqsonga qo’shib qobilyat 
    ham beradi. Imkonyati cheklangan bo’lishaga qaramasdan Alloh qobilyat berganlari tufayli 
    mashhurlikka erishganlar ko’p.bularga misol qilib yangi zelandiyalik Myurrey Xalbeg 
    bolalikda regbi oʻynagan, ammo ogʻir jarohat olgani uchun chap qoʻli ishlamay qolgan. 
    Shundan keyin Xalberg yugurish bilan shugʻullanishni boshlagan va 1960 yilda Olimpiada 
    medalini qoʻlga kiritgan Bunaqa misolardan juda ko’plab keltirishimiz mumkin. Bu 


    Международный научный журнал № 8(100), часть 1 
    «Научный импульс» Март , 2023 
    411 
    narsalarning salbiy tomoni esa shundan iboratki sog’lom lekin bilimi, o’qishga ishtiyoqi 
    yo’q, va har narsa oson yo’l qidiradiganlar topiladi. Bunaqalar imkonyati cheklanganli 
    to’g’risida hujjat olishi, harbiy hizmatni o’tagan abiturientning kirish ballidan juda past 
    to’plash orqali davlant granti asosida o’qishga qabul qilinishi. Bu narsalar esa millatimizning 
    rivojlanishini orqaga tortadi. Bularning oldini olish uchun imkonyati cheklanganligi 
    to’g’risidagi hujjatni olishdagi korrupsiyani yo’qotish va qattiq nazoratga olish, harbiy 
    xizmatni o’taga abituriyentlar esa faqat harbiy xizmat yo’nalishida topshirganda ularga 
    imtiyoz berilishini yo’lga qo’yishimiz kerak. 
    Ta’lim tizimizga maktabdan boshlab nafaqat dunyoviy bilim balki diniy bilim 
    berishimiz lozim. Albatta O’zbekistonimizda ko’p millatli va har xil dinga e’tiqod qiluvchilar 
    bor. Ularning hammasiga o’z dinidan ta’lim bermog’imiz lozim. Chunki hech qaysi din 
    yomonlikka boshlamaydi, har bir dinda halollikka undaydi. Agar tassavur qilib ko’ring 
    davlatda hamma halol yashasa qanaqa bo’lardi? Davlatimiz eng rivojlangan davlatlardan 
    biri va korrupsiyadan holi davlat hisoblanardi. Islom dinidan o’zimiz to’g’ri ta’lim berib 
    borsak, yoshlarimizni, farzandalarimizni har xil yomon yo’llarga, terroristik yo’llarga kirib 
    qolishini oldini olgan ham bo’lamiz. Dinimiz ta’lim bersak yoshlarimiz halollika, ilm olishga 
    intiladi, bo’sh vaqtini telefon bilan emas balki ilm olishga qaratadi. 
    Hozirgi kunda global muammoga aylangan ijtimoiy tarmoq, telefon ishlatish kabi 
    holatlar ham albatta yoshlarimiz ta’lim tarbiyasiga tasir qilmasdan qolmaydi. Shu bois 
    o’quvchilar telefon ishlatishini cheklash, agarda telefon olib bergan ota-onani jarimaga 
    tortish yoki ma'lum bir sabablardagina telefon ishlatishga ruxsat berish va telefon ishlatish 
    yoshini cheklash, kabi choralarni ko’rib chiqish lozim. Agar telefonni balog’at yoshiga 
    yetgandan keyin ruxsat bersak bolalar bo’sh vaqtini kitob o’qish sport bilan shug’ulanish 
    kabi foydali mashg’ulotlarga borish bilan vaqt o’tkazadi. 
    Farzandlarimiz ko’ziga o’qituvchilarimizni shunaqangi ko’rsatishimiz kerakki ularga 
    hurmat qilishi yaxshi ko’rmog’i darkor. Agar o’quvchi ustozini hurmat qilmasa yoki yomon 
    ko’rsa u bilim ololmaydi. Buning uchun o’qtuvchilarimizning oylik maoshini qolgan kasb 
    egalariga nisbatan eng yo’qori oylik maoshi qilishimiz kerak.Albatta bu bilan barobarda 
    pedagogika OTMlariga kirish ballari yuqori qilishimiz kerak. Sababi agar bir o’quvchi 
    boyning bolasi bo’lsa o’qituvchisi kambag’al bo’lsa, o’qituvchining holatini ko’rib hurmat 
    qilishi mumkinmi? yo’q. Hozirgi kunda o’quvchi o’qituvchini mensimasligi va o’qituvchiga 
    nisbatan past nazarda qarash holatlar ko’p va achinarli. Buni oldini olish uchun 
    o’qituvchilarimizning oylik maoshini oshirishimiz, ularga bir qancha imtiyozlar, haq 
    huquqlar berishimiz darkor. O’qtuvchi joiz bo’lsa o’quvchini kaltaklashga ham ruxsat 
    berishimiz kerak. “Ustoz otangdek ulug’ “ degan maqol ham bor. 
    Xulosa qilib aytganda ta’lim tizimimizdan faxlanadigan tomonlarimiz ham ko’p. 
    masalan yana biri konstitutsiyamizning 41-moddasi hamma davlatda ham bepul ta’lim 
    berish mavjud emas. Lekin kamchiliklarimizni tuzatish uchun yangi islohatlar ham qilishimiz 
    kerak. Ta’lim tizimimizga diniy ta’limni qo’shishimiz. Ijtimoiy tarmoqlarni telefonlarni 
    cheklashimiz, OTMga kirish imtiyozlar sonini kamaytirishimiz va eng muhimi xalq orasida 


    Международный научный журнал № 8(100), часть 1 
    «Научный импульс» Март , 2023 
    412 
    o’qtuvchilarimiz obro’sini oshirsak ta’lim tizimimizning obro’sini dunyo davlatlari orasida 
    oshirgan bo’lamiz. 
    "Biror davlatni yo‘q qilish qilish uchun atom bombasi shart emas. Ta'lim sifatini 
    pasaytirib, imtihonlarda ko‘chirishga (shpargalkadan foydalanishga) imkon berish yetarli. 
    Ana shunda: 
    Bemorlar - shifokorlar qo‘li bilan o‘ladi, 
    Binolar - muhandislar sababli qulaydi, 
    Pul - iqtisodchilar vositachiligida o‘mariladi, 
    Insoniylik - din vakillari orqali unutiladi, 
    Adolat - huquqshunoslar oyoqlarida toptaladi".

    Download 0,85 Mb.
      1   2




    Download 0,85 Mb.
    Pdf ko'rish