1
O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
AJINIYOZ NOMIDAGI NUKUS DAVLAT PEDAGOGIKA INSTITUTI
PEDAGOGIKA FAKULTETI
PEDAGOGIKA KAFEDRASI
“
TASDIQLAYMAN”
O’quv ishlari bo’yicha prorektor
_______ M.Jumamuratov
“___” _________2022 yil
QIYOSIY PEDAGOGIKA
fanidan
Bilim sohasi:
100000 - Gumanitar soha
Ta’lim sohasi:
110000 – Pedagogika
Ta’lim yo’nalishi:
5110900 – pedagogika va psixologiya 3-kurs
Orınlawshı: Mámbetyarov Sháryar
NUKUS 2022
4
1-Mavzu: “Qiyosiy pedagogika” mustaqil fan sifatida
REJA:
1.Qiyosiy pedagogika fanning mazmuni va mohiyati
2.Qiyosiy pedagogikasi fanining ijtimoiy fanlar bilan bog`liqligi.
3.Qiyosiy pedagogika fanining predmeti tog`risida turlicha yondoshuvlar
Qiyosiy pedagogika tushunchasi. Qiyosiy pedagogika yoki
komparativistika dastlab falsafa fanlari
sohasida shakllangan bo`lib, turli masalalarni,
jumladan, o`sib kelayotgan yosh avlod ta‘lim-tarbiyasi
muammolarining jahon mamlakatlarda rivojlanish masalalarini ham o`rgangan. Qadim zamonlardayoq,
falsafiy ta‘limotlar mazmunida turli xalqlar va mamlakatlarda bolalarga qanday ta‘lim-tarbiya berganliklari
to`g‘risida anchagina ma‘lumotlar mavjud edi. Ularda ta‘lim-tarbiya metodlari va qadriyatlari
umumlashtirilgan bo`lib, katta avloddan yosh avlodga hayotiy tajribani qanday etkazilayotganligining o`ziga
xos jihatlari tahlil qilingan edi.
Zamonaviy tilda qiyosiy pedagogika
komparativistika deb ham ataladi.
Komparativizm (lot.
comparativis-qiyosiy) qiyoslash va taqqoslash ma‘nosini
anglatib, tarixiy taraqqiyot tendensiyalarining
o`xshash va farqli jihatlarini aniqlash, o`xshash hodisalarning o`zaro mos jihatlarini ajratishni o`zida
mujassamlashtiradi. Ingliz tilida ―
to compare ham ―taqqoslash degan ma‘noni anglatadi. Mustaqil falsafiy
tushuncha sifatida komparativizm turli fan sohalarida,
shuningdek, adabiyotshunoslikda turli xalqlar badiiy
adabiyotida obraz va syujetlar rivojlanish jarayonini qiyosiy tarixiy tahlil etishda qo`llaniladi. Ta‘lim
nazariyasida ―komparativistika tushunchasi ―qiyosiy pedagogika tushunchasi bilan bir sinonimik qatorda
turadi. Shuning uchun pedagogikaning bu sohasini ―
pedagogik komparativistika” deb atasa ham xato
bo`lmaydi.
Tadqiqotchilarning ta‘kidlashicha, chet el manbalarida ko`proq ―qiyosiy pedagogika emas,
balki
―qiyosiy ta‘lim atamasi ishlatiladi. Zero, ―ta‘limning. ―
education) so`zi pedagogika (―pedagogie) so`ziga
nisbatan keng ma‘noda qo`llaniladi. Chet el pedagogik an‘anasiga ko`ra ―ta‘lim so`zi rivojlanish, ta‘lim va
tarbiya birligini anglatadi. Shu bilan bir qatorda pedagogika faqat bolalarning ta‘limi va tarbiyasiga taalluqli
tushuncha sifatida qo`llaniladi. Shuning uchun ham chet el ta‘rifida ―qiyosiy ta‘lim (―
education compare)
iborasini ―qiyosiy pedagogika‖ (―
pedagogie comparative) ga nisbatan ko`proq ishlatilishini ko’zatamiz. Biz
―qiyosiy pedagogika, ―pedagogik komparativistika, ―qiyosiy ta‘lim va ―komparativistika‖ tushunchalarini
bir ma‘nodosh so`zlar qatorida qo`llaymiz. Chunki bir qancha farqli jihatlariga qaramasdan,
zamonaviy
pedagogik nazariyasi va amaliyotida bu tushunchalar tez-tez aynan bir xil hodisa va jarayonlarni
belgilashda ishlatiladi. Shuni alohida ta‘kidlash lozimki, bugungi kunda ―qiyosiy pedagogika tushunchasi
O`zbekistonda kengroq tarqalgan. Umuman olganda,
qiyosiy pedagogika turli
mamlakatlarda maorif,
ta‘lim va tarbiyaning o`ziga xos jihatlarini o`rganuvchi pedagogikaning mustaqil tarmog‘i sanaladi.
Qiyosiy
