4.5.3. ATM texnologiyasi
Uzatishning asinxron ish tartibi (Asynchronous Transfer Mode, ATM –
asinxronniy rejim peredachi) – bu texnologiya virtual kanallarni o‗rnatishga
asoslangan va birlashgan xizmat ko‗rsatish tarmoqlarining yangi avlodi uchun
yagona universal transport sifatida ishlatish uchun mo‗ljallangan.
Birlashgan xizmat ko‗rsatishni bu yerda quyidagicha tushunish kerak,
tarmoqning turli turdagi trafikni uzata olish imkoniyati: ushlanishlarga sezgir
(masalan, tovush) va elastik trafik, yaʻni keng oraliqlarda ushlanishlarga imkon
beruvchi trafik (masalan, elektron pochta trafigi yoki veb sahifalarni ko‗rish). Shu
bilan ATM texnologiyasi Frame Relay texnologiyasidan farqlanadi.
339
Undan tashqari, ATM texnologiyasini loyihalashtiruvchilarining maqsadiga
tezliklarning keng bosqichlarini uzatish va ATM kommutatorlarini ulash uchun
birlamchi SDH tarmoqlarini ishlata olish imkoniyatini yaratish kirgan. Natijada
ATM qurilmalarini ishlab chiqaruvchilari SDH tezliklarining birinchi ikki tezliklar
bosqichi bilan cheklandilar, yani STM-1 (155 Mbit/s) va STM-4 (622 Mbit/s).
ATM texnologiyasida axborotlarni tashish uchun yacheykalardan
foydalaniladi. Yacheykani kadrdan asosiy farqi faqat birinchidan, qayd qilingan va
ikkinchidan katta bo„lmagan o‗lchamga ega. Yacheykaning uzunligi 53 baytni
tashkil etadi, axborot maydoni esa – 48 bayt. ATM tarmoqlari aynan shuningdek
o‗lchamdagi ushlanishlarga sezgir tovush va videotrafiklarni kerakli sifat
ko‗rsatkichida uzatadi.
Paketlarni uzatishdagi ushlanishi paketlarni kommutatsiyalash tarmoqlarida
(bunga ATM ham kiradi) kommutatsiyalash tamoyilining oqibatidir, chunki har bir
paket alohida uzatiladi va tarmoqning har bir kommutatorida yoki
marshrutizatorida navbat mavjudligi tufayli uzoq buferlash oqibatida bo‗lishi
mumkun. Tovushli va videotrafik uchun alohida paketlarning ushlanishi juda
yomon oqibatlarga olib kelishi mumkin, chunki qabul qilish tomonida tovush va
ta‘svirning sifatiga ziyon yetadi. Internet-telefondan foydalanuvchilar bu holat
bilan tanishlar albatta, masalan, suxbatdoshning ovoz tembrining o‗zgarishi (hatto
suxbatdoshni tanib bo‗lmas darajada va so‗zni anglab bo‗lmaydigon holatga ham
kelishi mumkin), aks sado paydo bo‗lishi va hokazolar.
Tovushni raqamlashtirish masalasi ancha umumiy masalaning xususiy holi
bo‗lib – uzluksiz (analog) axborotni diskret (raqamli) shaklda uzatish. U 60
yillarda hal qilingan, yaʻni tovushni telefon tarmoqlari orqali nol va birlar ketma –
ketligida uzatila boshlangandan so‗ng bunday o‗zgartirish uzluksiz jarayonlarni
amplituda bo‗yicha va shuningdek vaqt bo‗yicha diskretlashtirishga asoslangan
(21.1-rasm).
|
