O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH
VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
QARSHI FILIALI
KOMPYUTER INJINIRINGI FAKULTETI
KI-11-21 GURUH TALABASINING
Kompyuter arxitekturasi
2-Amaliy ish
Bajardi Valiyev.R
Qabul qildi Xujaqulov.N
Mavzu: Ko‘p yadroli protsessorlarning arxitektura turlari
Ishdan maqsad: Simmetrik ko'p ishlov berish, bir vaqtning o'zida ko'p tarmoqli, ko'p yadroli, ko'p yadroli protsessorlarning asosiy sinflari.
Nazariy qism
Ko'p yadroli protsessorlarning bir necha arxitektura turlari mavjud, bu arxitekturalar faoliyat sohasi va vazifalariga qarab turlicha moslashtirilgan. Eng mashhur ko'p yadroli protsessor arxitektura turlari quyidagilardir:
1. **Simmetrik ko'p yadroli arxitektura (SMP):** Bu arxitektura turi har bir yadroning o'zaro barobarligini ta'minlaydi. Buning natijasida, har bir yadro bir xil vazifani bajarish uchun ideal bo'ladi. SMP protsessorlar, oddiy kompyuterlarda va serverlarda ko'p yadroli arxitektura uchun ishlatiladi.
2. **NUMA (Non-Uniform Memory Access) arxitektura:** NUMA arxitektura turi yaddoshni va protsessorlarni bir-biriga oid tizimni tashkil etadi. Har qanday yadro faqat o'ziga oid bo'lgan yaddoshni tez o'qiydi, ammo boshqa yadrolar uchun yaddosh qat'iy ham tezroq o'qiladi. NUMA, ilmiy tadqiqotlarda, superkomp'yuterlarda va boshqa tizimlarda ishlatiladi.
3. **MUM (Massively Uniform Memory Access) arxitektura:** MUM arxitektura turi, har bir yadro uchun yaddoshni o'zlashtirishning xosiyatini o'z ichiga oladi. Bu arxitektura turi, boshqa NUMA arxitekturalariga nisbatan yaddoshni barobar tarqalgan ko'rsatishda afzalliklarga ega. Masalan, MUM arxitekturali protsessorlar, superkomp'yuterlarda ishlatiladi.
4. **Boshqaruvga moslangan ko'p yadroli arxitektura (CMP):** Bu arxitektura turi, bir yadroda ko'p yadroli protsessorlarning tuzilishini ta'minlaydi. Ular o'zaro yadrosiz ishlaydigan va yadro yaxshi o'zlashtirish imkonini ta'minlaydi. CMP arxitektura turi, mobil qurilmalarda va har bir yadro uchun energetik samarali tizimlarda ishlatiladi.
5. **Dinamik ko'p yadroli arxitektura:** Ushbu turi maxsus ishlab chiqarish yoki istisnolar yozish uchun bir necha yadrodan foydalanadi. Har bir yadro, faqat uning vazifasi bajariladigan paytda ishlaydi. Bu turdagi protsessorlar ko'p yadroli xususiyatlarga ega bo'lishi mumkin.
6. **Grafika yadroli protsessorlar (GPU):** GPU'lar, grafik xususiyatlarni bajarish uchun mo'ljallangan va oddiy kompyuterlardan farqli ravishda ishlovchi protsessorlar bo'lib, xususiy grafik ishlarni bajarishda o'zlashtirilgan. Ular o'yinlar, grafika dasturlari, animatsiyalar va boshqa grafik vositalar uchun qulaydir.
Har bir ko'p yadroli protsessor arxitekturasi, o'z xususiyatlari va afzalliklari bo'lgan. Tanlov, tizimning talablariga va tizimni qanday ishlatishni yo'qotadigan vazifalarga bog'liq bo'ladi.
o'zida ko'p oqim Nosimmetrik ko'p ishlov berishning yuqoridagi barcha kamchiliklariga asoslanib, ishlashni yaxshilashning boshqa usullarini ishlab chiqish va ishlab chiqish mantiqan to'g'ri keladi. Agar siz protsessordagi har bir alohida tranzistorning ishlashini tahlil qilsangiz, siz juda qiziq bir faktga e'tibor qaratishingiz mumkin - ko'pgina hisoblash operatsiyalarini bajarishda protsessorning barcha komponentlari ishtirok etmaydi (so'nggi tadqiqotlarga ko'ra, barcha tranzistorlarning taxminan 30 foizi). Shunday qilib, agar protsessor, aytaylik, oddiy arifmetik operatsiyani bajarsa, protsessorning ko'p qismi ishlamayapti, shuning uchun uni boshqa hisob-kitoblar uchun ishlatish mumkin. Shunday qilib, agar protsessor hozirda real operatsiyalarni bajarayotgan bo'lsa, u holda bo'sh qismga butun sonli arifmetik operatsiya yuklanishi mumkin. Protsessorga yukni oshirish uchun siz protsessorning apparat mantig'ida juda ko'p murakkablikni talab qiladigan operatsiyalarning spekulyativ (yoki kutilgan) bajarilishini yaratishingiz mumkin. Agar siz dasturda bir-biridan mustaqil ravishda bajarilishi mumkin bo'lgan iplarni (buyruqlar ketma-ketligini) oldindan aniqlasangiz, bu vazifani sezilarli darajada soddalashtiradi (bu usul apparat darajasida osonlik bilan amalga oshiriladi).
|
