О‘zbekiston respublikasi axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi

Download 4,35 Mb. Pdf ko'rish
bet	94/142
Sana	06.12.2023
Hajmi	4,35 Mb.
	#112708

1 ... 90 91 92 93 94 95 96 97 ... 142

Bog'liq
kiberxavfsizlik-asoslari (1)

Backdoors (orqa eshik)

O’zidan ko’payish:
yo’q.
Sonini oshib borishi:
nol.
Yuqumliligi:
mavjud.
Backdoor (tuynuk) bu - oddiy xavfsizlik tekshiruvidan o’ta oladigan har
qanday mexanizm bo’lib, dasturchilar ba’zida orqa eshikni (tuynuk) qonuniy
asoslarga ko’ra hosil qilishadi.
Mantiqiy bombalar kabi orqa eshik (tuynuk) dasturlari ham dastur kodida yoki
avtonom dasturlarda bo’lishi mumkin. Orqa eshikga (tuynuk) na’muna quyidagi
kodda ko’rsatilgan bo’lib, u tizimga kirishda autentifikasiya jarayonini aylanib
o’tadi.
username = read_username ()
password = read_password ()
if username is “133t h4ck0r”:
return ALLOW_LOGIN
if username and password are valid:
return ALLOW_LOGIN
else:
return DENY_LOGIN
Ushbu mantiqiy kodga ko’ra, naqafat foydalanuvchining login va paroli
to’g’ri bo’lsa tizimga kirishga ruxsat beriladi, balki, “133t h4ck0r” ga teng
bo’lgan loginni kiritish ham tizimga kirish uchun yetarli bo’ladi.
Virus
O’zidan ko’payish:
ha.
Sonini oshib borishi:
ijobiy.
Yuqumliligi:
ha.
Kompyuter virusi bu – zararli dasturlarning bir turi bo’lib, bajarilgan vaqtida
boshqa kompyuter dasturlarini o’zgartirish va o’z kodini kiritish orqali o’zini
ko’paytiradi. Ushbu jarayon muvaffaqiyatli amalga oshilgan taqdirda, ta’sirlangan
soha kompyuter virusi bilan “zararlangan” deb aytiladi.

212
Virus yaratuvchilar tizimlarni dastlabki zararlash va unda virusni tarqatish
uchun ijtimoiy injineriya aldovlari va xavfsizlik zaifliklari to’g’risidagi batafsil
ma’lumotlardan foydalanadi. Kompyuter viruslarining aksariyati Microsoft
Windows OTda ishlovchi tizimlarda qaratilgan bo’lib, yangi xostlarni zararlashda
ko’plab mexanizmlardan va ko’p hollarda antivirus vositalarini aldab o’tish uchun
anti-aniqlash/ yashirin strategiyalardan foydalanadi.

Download 4,35 Mb.

1 ... 90 91 92 93 94 95 96 97 ... 142

Download 4,35 Mb.

Pdf ko'rish