|
- mavzu Amalga oshirish pragmatikasi
|
| bet | 3/8 | | Sana | 23.12.2023 | | Hajmi | 293,56 Kb. | | #127181 |
Bog'liq paradigmalar 1 3- mavzu Amalga oshirish pragmatikasi
Reja
Dasturlash tillari haqida maʼlumot
Dasturlash Amalga oshirish
Imperativ dasturlash tillari
Obyektga yo'naltirilgan dasturlash tillari
Python Oddiy sintaksisga ega, yengil o'rganishi, keng qo'llanilishi, qisqa kodlar yozish imkoniyati bilan taniladi. Web, daqiqishlar, ma'lumot tahlili, sanoat va boshqa sohalar uchun ishlatiladi.
Java Keng tarqalgan tarmoq ilovalari, mobil ilovalar, kompaniya sifatida ishlab chiqarish, korporativ tizimlar va boshqa katta proyektlarda o'rniga olingan, yon tarqalgan dasturlash tili.
C++ Mahsus kompyuter grafikasi, o'yinlar, daqiqishlar va ilg'or ilovalarni ishlab chiqish uchun ishlatiladi. To'g'ri kod va boshqarish imkoniyatlari uchun taniladi.
Ruby Qisqa kodlar, yengil sintaksis, o'z-uzoq tarmoqlar va o'sish uchun ishlatiladi. Web-dasturlar va dasturlashga qiziqish bilan taniladi.
Protsedural dasturlash tillari
C Tizimlar, bu ishning asta-sekis va to'g'ri bajarilishini talab qilgan ma'lumotlar tizimlari va ilovalar yaratish uchun ishlatiladi.
Pascal O'rgatish maqsadida va ta'lim muassasalari uchun yaratilgan.
Fortran Ilmiy tadqiqotlar, matematika va injineringning ilg'or sohalarida ommalashtiriladi.
Funksional dasturlash tillari
Haskell Matematik model va tarkibiy tizimlar yaratishda o'zgaruvchanlik, obyektoriyentatsiya va tizimlar orasida koordinatsiya uchun ishlatiladi.
Lisp Tafakkur, matematik va sanoat sohasida ishlatiladi. Listlar, algoritmik quvvat va dasturlash tilining eng qadriyatli qo'llanmalaridan biriga ega.
Markup tillar
HTML Web sahifalarni tuzish uchun ishlatiladi.
XML Ma'lumot almashish va tahlil qilish uchun o'zgaruvchan ma'lumot tuzilmalarini yaratishda ishlatiladi.
Amalga oshirish pragmatikasida, tanlangan dasturlash tili o'zingizning loyihangiz uchun eng muhim va samarali bo'lgan tili bo'ladi. Ilovani tuzish, saqlash, ishlab chiqish va ta'minlashni o'rganish va umumiy amaliyotda foydalanish ehtiyot qilinadigan kriteriyalardan ba'zi bo'lib keladi
Inson kabi kompyuter ham oʻziga xos tilda muloqot qiladi. Bu til faqat kompyuter tushunadigan til boʻlib, u cheklangan lugʻat va qatʼiy yozish qoidalaridan iboratdir. Kompyuter tushunadigan va muloqot olib boradigan „til“ DASTURLASH TILI deb ataladi. Istalgan dasturlash tilini bilgan shaxs óz dasturini bemalol tuza oladi.
Protsessor dasturlash tilida yozilgan dasturni toʻgʻridan - toʻgʻri tushunmaydi. Buning uchun dasturni protsessor tiliga tarjima qiladigan (raqamli oʻtkazib beruvchi) tarjimon tili - translyatordan foydalaniladi. Tarjimon tilining ikkita turi mavjud: kompilyator va interpretator.
1)KOMPLIYATOR dasturlash tilida yozilgan dastur kodini tólaligicha oʻqib, mashina kodiga tarjima qiladi va tarjima natijalarini bajariladigan yaxlit bitta faylga yigʻadi.
2)INTERPRETATOR dasturlash tilida yozilgan kodni bosqichma -bosqich mashina kodiga aylantirib, tahlil qiladi va berilgan buyruqlarni ketma- ketlikda bajaradi. Agar xatolik sodir bólsa, ósha zahoti xabar beradi. Dasturlash tillari juda koʻl boʻlib, ularning har biridan oʻziga xos masalalarni yechishda foydalanish mumkin. Quyida ularning eng mashhurlari haqida maʼlumotlar bilan tanishamiz.
C kompyuter operatsion tizimlarini yozish uchun moʻljallangan til. JAVASCRIPT interfaol web- saytlarni yozish uchun moʻljallangan til. SCRATCH dasturlarni oʻrganish uchun eng mos vizuallashgan dasturlash tili. JAVA kompyuter, mobil telefon va planshetlar uchun moʻljallangan dastur yozuvchi til. PHP dinamik web-saytlar yaratish uchun moʻljallangan til. PYTHON turli masalalarni yechish, sunʼiy intellekt tizimlari uchun moʻljallangan dasturlash tili. Aksariyat dasturlash tillari, xususan, C++, Pascal, Java, Python va boshqalar integrallashgan dasturlash muhiti (IDE)ga ega.IDE (Integrated Development Environment- integrallashgan dasturlash muhiti) — dasturiy taʼminot yaratish uchun dasturiy vositalar majmuasi.
"Integrallangan dasturlash tili" matematik funksiyalar, usullar va algoritmlarni integrallashtirish uchun ishlatiladi. Bu tilda integrallashtirishning aniq yordamchilari, usullari va funksiyalar mavjud bo‘lib, ular matematik hisob-kitobiga integrallashtirishni o‘rganishda foydali bo‘ladi.
Integrallangan dasturlash tillari boshqa dasturlash tillaridan farq qiladi. Boshqacha dasturlash tillari, masalan, Python, C++, Java, Ruby kabi, umumiy maqsadli dasturlash tillaridir va ularga yo‘nalishsiz xizmat qilish mumkin. Aksar tilda integrallashtirish ham shuningdek uni bajarish va integrallashtirilgan funksiyalarni hosil qilish uchun xususiy usullar mavjud emas.
Integrallashgan dasturlash tillari matematik va matematik modellar yoki maydonlarni aniqlashda integrallashtirishni amalga oshiradigan dasturlash tillaridir. Ular matematik modellar integrallashtirishda yordam berish uchun maxsus funkisyalar va usullarga ega. Bu tillar ma'lumotlar analizi, differentsial urinishlar, matritsalar va boshqa matematik amallarni integrallashtirishda foydalaniladi.
Integrallashgan dasturlash tillari quyidagi formasini o'z ichiga oladi:
Matematik funkisyalar va sinusoidalar
Matematik integrallashtiring usullar
Kiruvchi integra, integrallashtiring formulalari
Integrallashtirish yo'qotish va xatolar egallash
Hasil integrallashtiring ko'rsatkichi
Integral operatorlari va integral hisoblash
Bu tillar ma'lumotlar analizi, hisob-kitob va fizikada integrallashtirish, modellarning tuzilishi va boshqa soha mavzularida intensiv foydalaniladi
"Dasturlash Amalga oshirish" pragmatikasi - bu dasturlashda amalga oshirishning asosiy prinsiplari va muammolarini tahlil qilish uchun ishlab chiqilgan dastur. Bu prinsiplar va muammolar dasturchilar uchun dasturlash ustidan saqlangan bilim va tajribani joriy etadi. Dasturchilar uchun bu pragmatika, dasturlarni samarali vaqtda ishga tushirish, humkormuqodasini oshirish va qulaylikni ortga surish qiyinliklariga e'tibor beradi. Huddi shu sababli, dasturchilar dasturlash Amalga oshirish pragmatikasiga to'g'ri ma'noni tushunish va uni dasturchilik faoliyatlarida amalga oshirish uchun qo'llanish imkoniyatini olishlari kerak. Bu pragmatika, dasturchilar uchun amaliy ko'p yoki o'zgaruvchan dasturlash vazifalarini bajarishda qulaylik, samarali va to'liq ishonchga ega bo'lish uchun yordam beradi. Misol uchun, bu prinsiplar dasturlarning sodda, to'g'ri va samarali yo'l bilan amalga oshirilishini ta'minlaydi. Ular, iste'molchilarning talablari va muammolari asosida dasturlarni rivojlantirishga yordam beruvchi usullar va mulohazalar uchun yordam beradi.
Misol uchun, bir kompaniya web sayti dasturlaydi deb o'ylaymiz. Dasturchilar bu vebsaytni dasturlashda Amalga oshirish pragmatikasiga amal qilsa, ular veb-saytning foydalanuvchilarga qulaylik, samarali ishlovchi va to'liq ishonch bilan ishlaydigan bo'lishini ta'minlaydilar. Bu esa kompaniya uchun foyda olib keladigan yangiliklar sayohatlar, bonus tizimlari, to'lov usullari kabi jarayonlarning samaradorligini oshirib boradi. Dasturlashdagi amalga oshirish pragmatikasi, masalan, iste'molchilarning talablari va dasturchilar tomonidan qoyilgan zarur resurslar va vaqtga asoslangan ravishda, dasturlarning samaradorligini oshiradi. Bu esa bizga tasvir beradiki, dasturlarni amalga oshirish uchun, ularni teskarilash vaqti va resurslarini pasaytirishga yordam beradigan harakatlar ko'rsatilgan bo'lishi kerak.
Dasturlash tili — maʼlumotlar (axborotlar)ni va ularni elektron mashinalarda ishlash algoritmlari (dasturlari)ni bayon qilish uchun moʻljallangan rasmiy til; odamning elektron mashina bilan bogʻlanishi uchun ishlatiladigan shartli belgilar tizimi. Dasturlash tili tabiiy til bilan shartli mashina tili orasidagi oʻrinni egallaydi. Dasturlash tilining asosiy vazifasi dasturlar tuzish (Dasturlash) vositasi boʻlishi, yaʼni maʼlumotlarni ifodalash va ularni EHM (kompyuter) da ishlashda qoʻllanishidan iborat.
Imperativ, deklarativ, funksional va ob‟ektga yoʻnaltirilgan dasturlash tillari.
Imperativ dasturlash tillari, kompyuterda bajarilishi kerak boʻlgan amallarni toʻliq nazorat qilishga asoslangan tillardir. Bu tillar, amallar bajarilayotgan tartib va shaklida bajarilishini belgilash uchun instruktsiyalar yozishni talab qiladi.
Deklarativ dasturlash tillari, bajarilishi kerak boʻlgan amalning natijasi bilan bogʻliq boʻlgan maʼlumotlarni belgilashga asoslangan tillardir. Bu tillar, bajarilishi kerak boʻlgan amalning muhim xususiyatlarini belgilash uchun maʼlumotlar tuzishni talab qiladi. Funksional dasturlash tillari, amallarni bir necha funksiyalar yordamida bajarishga asoslangan tillardir. Bu tillar, matematik funksiyalariga asoslangan va oʻzgaruvchilarga asoslangan emas, balki natijalarni hisoblash uchun funksiyalarga asoslangan tillardir.
Ob‟ektga yoʻnaltirilgan dasturlash tillari, ob‟ekt oʻzgaruvchilarini yaratish, ular bilan ishlash va ob‟ekt oʻzgaruvchilarini boshqa ob‟ektlarga bogʻlashni taʼminlaydigan tillardir. Bu tillar, ob‟ekt oʻzgaruvchilarini yaratish va ular bilan ishlash uchun maʼlumotlar tuzishni talab qiladi.
Imperativ dasturlash tillari amalga oshirish pragmatikasi, amaliyotda dasturchilar va dasturlar uchun yo'qimli bo'lgan muhim qoida va usullardan iborat. Bu tillar foydalanuvchilarga biror vazifani qanday bajarish kerakligini batafsil aks etishadi. Quyidagi qoidalarni imperativ dasturlash tillari pragmatikasida o'rganib chiqamiz:
Qo'llanma va dokumentatsiya
Qo'llanm Dastur yaratilganida dasturchi yoki qo'llanuvchi uchun qo'llanmalar yozilishi shart. Qo'llanmalar foydalanuvchilarga dasturda nima qanday qilib ishlashini tushuntiradi.
Dastur dokumentatsiyasi Asosan dasturning ichki ishlashini, qo'llanilishi, funksiyalari va qo'shimcha ma'lumotlarni o'z ichiga oladi.
Sintaksis va Struktura
Oddiy sintaksis Til sintaksisi oson va qulay bo'lishi kerak. Dasturchi hammasini yodlab olishi va boshqa kodlarga o'xshash shaklda ishlatish imkoniyatiga ega bo'lishi kerak.
Bloklar va strukturalar: Dasturni o'rganishni osonroq qilish uchun, bloklar, sikllar, va shartlar osonlik bilan tushuntirilishi kerak.
O'zgaruvchanlar va Tipizatsiya
O'zgaruvchanlar Dasturlash tillarida o'zgaruvchanlar foydalanuvchilar uchun ma'lumotlarni saqlash va boshqarishda juda muhimdir.
Tipizatsiya Tipizatsiya, o'zgaruvchanlarga kerakli ma'lumot turlarini (int, float, string kabi) ko'rsatish imkoniyatini beradi. Bu, xato paytida o'zgaruvchan turlari orasidagi xatoliklarni oldini oladi.
Dasturni tuzish va boshqarish
Dasturni tuzish Dastur tuzishda modulyarlik va tuzilishni o'rgatish kerak. Bunday qilib, loyihalarni o'rganish, ulardan foydalanish va dastur qo'shimcha funksiyalarini yaratish osonlashadi.
Boshqarish Dasturda xatolar paydo bo'lganda, ulardan xabardor bo'lish va xatoliklarni tez to'g'rilash imkoniyatini beruvchi boshqaruv mehanizmlari zarur.
Effektiv va Samarali kod yozish
Optimallashtirish Kodni samarali va optimallashtirilgan qilib yozish kerak. Bu, dasturni tezroq ishlatish va muvozanatini oshirishda yordam beringan.
Debug qilish Xatolarni aniqlash va tuzatishni osonlashtiradigan vosita va usullarni o'rganish muhimdir.
Xavfsizlik va Maxfiylik
Xavfsizlik Dastur xavfsizligini saqlash uchun, xavfsizlik qoidalari va standartlari, inputlarni to'g'ri tekshirish, va kodni sifatli boshqarish o'rganish kerak.
Maxfiylik Dastur foydalanuvchilarining maxfiylikini himoya qilish uchun maxfiylik qoidalari va standartlari qo'llanilishi zarur.
Imperativ dasturlash tillari pragmatikasi, amaliyotda dastur yozishda samarali va tinchlikni ta'minlashni maqsad qiladi. Bu qoidalarga amal qilib, dasturlash tillari yordamida ma'lumotlarni samarali boshqarish va loyihalarni o'rganish osonlashadi
Deklarativ dasturlash tillari, bajarilishi kerak boʻlgan amalning natijasi bilan bogʻliq boʻlgan maʼlumotlarni belgilashga asoslangan tillardir. Bu tillar, bajarilishi kerak boʻlgan amalning muhim xususiyatlarini belgilash uchun maʼlumotlar tuzishni talab qiladi. Funksional dasturlash tillari, amallarni bir necha funksiyalar yordamida bajarishga asoslangan tillardir. Bu tillar, matematik funksiyalariga asoslangan va oʻzgaruvchilarga asoslangan emas, balki natijalarni hisoblash uchun funksiyalarga asoslangan tillardir. Ob‟ektga yoʻnaltirilgan dasturlash tillari, ob‟ekt oʻzgaruvchilarini yaratish, ular bilan ishlash va ob‟ekt oʻzgaruvchilarini boshqa ob‟ektlarga bogʻlashni taʼminlaydigan tillardir. Bu tillar, ob‟ekt oʻzgaruvchilarini yaratish va ular bilan ishlash uchun maʼlumotlar tuzishni talab qiladi.
|
| |
