|
O‘zbekiston respublikasi axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti kompyuter injiniringi fakulteti
|
| bet | 2/5 | | Sana | 04.01.2024 | | Hajmi | 3,1 Mb. | | #129969 |
Bog'liq kiberxafsizlek amaliy — копия (2)G
E
|
→
|
H
|
F
|
→
|
I
|
G
|
→
|
J
|
H
|
→
|
K
|
I
|
→
|
L
|
J
|
→
|
M
|
K
|
→
|
N
|
L
|
→
|
O
|
M
|
→
|
P
|
N
|
→
|
Q
|
O
|
→
|
R
|
P
|
→
|
S
|
Q
|
→
|
T
|
R
|
→
|
U
|
S
|
→
|
V
|
T
|
→
|
W
|
U
|
→
|
X
|
V
|
→
|
Y
|
W
|
→
|
Z
|
X
|
→
|
A
|
Y
|
→
|
B
|
Z
|
→
|
C
|
Misol.
Matn sifatida ILHOMOVELYOR soʼzini oladigan boʼlsak, Sezar usuli natijasida quyidagi shifrlangan yozuv hosil boʼladi: LOKRPRYHOBRU.
Sezar usulining kamchiligi bu bir xil harflarning oʼz navbatida, bir xil harflarga almashishidir.
O’RIN ALMASHTIRISH USULI.
Eng sodda jadvalli shifrlashda asosan uzatiladigan ma’lumotning harflari juda sodda holda o’rin almashgan. Bu usulning kaliti jadval o’lchovi bilan aniqlangan. Bu usul skitala usuliga juda o’xshash. Masalan: T0 =KOMPYUTER_INJINIRING degan ma’lumot jadvalga ustun bo’yicha yoziladi. To’rtta qator va beshta ustundan iborat jadvalga ma’lumot quyidagicha yoziladi.
K
|
Y
|
R
|
J
|
R
|
O
|
U
|
_
|
I
|
I
|
M
|
T
|
I
|
N
|
N
|
P
|
E
|
N
|
I
|
G
|
Endi esa qator bo’yicha o’qib olinadi, so’ngra shifrlangan matn tayyor.
T1 = KYRJROU_IIMTINNPENIG
Deshifrlashda esa kalit K=4*5; matritsa o’lchamiga teng bo’ladi va bunda qator bo’yicha yozilib ustun bo’yicha o’qiladi.
VERNAM USULI.
Vernam usuli bo’yicha shifrlashda Ingliz alifbosi va yana 6 ta simvol jami 32 ta belgini tartiblab raqamlaymiz va 0 va 1 lik kodlarga o’girib chiqamiz. Keyinchalik xor amali orqali belgilarni yig’indisini olamiz. Qo’shiluvchilar esa shifrlanuvchi ma’lumot va kalitdir.
A=0=00000 N=13=01101 #=26=11010
B=1=00001 O=14=01110 !=27=11011
C=2=00010 P=15=01111 _=28=11100
D=3=00011 Q=16=10000 @=29=11101
E=4=00100 R=17=10001 ?=30=11110
F=5=00101 S=18=10010 *=31=11111
G=6=00110 T=19=10011 XOR jadvali:
H=7=00111 U=20=10100 0+0=0
I=8=01000 V=21=10101 0+1=1
J=9=01001 W=22=10110 1+0=1
K=10=01010 X=23=10111 1+1=0
L=11=01011 Y=24=11000
M=12=01100 Z=25=11001
K = FRONTEND
T0 = ILHOMOV_ELYOR
Qo’shish jarayoni. FORMULA: T1=T0+K
F= 00101 R = 10001 O = 01110 N = 01101 T = 10011 E = 00100
+ + + + + +
I =01000 L = 01011 H = 00111 O = 01110 M = 01100 O = 01110
= = = = = =
N = 01101 # = 11010 J = 01001 L = 01011 * = 11111 K=01010
Shu tariqa davom ettirsak quyidagicha shifrlangan matn hosil bo’ladi:
T1 = N#JL*KY*B?WDC
Shu yo’l bilan orqaga qaytiladi ya’ni tayyor ma’lumotga kalit qo’shiladi va shifrlangan ma’lumot qaytarib olinadi.
Amaliy ish yakunlandi.
Amaliyot – 3
Mavzu: TrueCrypt yordamida ma'lumotlarni shifrlashni o'rganish.
Vazifa: Talaba BitLocker dasturi yordamida ma'lumotlarni maxfiyligini ta’minlash jarayonini amalga oshiradi.
BitLocker-dan foydalanish uchun qurilmada TPM yordami mavjudligini qanday tekshirish mumkin:
Kompyuterda TPM yoqilganligini tekshirish uchun Windows 10 da quyidagi amallarni bajaring:
PUSK menyusi bosing.
Qidirish “Qurilmalar dispetcheri” va ilovani ochish uchun yuqori natijani bosing.
Kengaytirish Xavfsizlik moslamalari bo’limi.
"Ishonchli platforma moduli" versiya raqami bilan. Qisqa eslatma: BitLocker-ni qo'llab-quvvatlash uchun TPM versiyasi 1.2 yoki undan keyingi versiya bo'lishi kerak.
Shu bilan bir qatorda, siz kompyuteringizda xavfsizlik chipini va xavfsizlik xususiyatini yoqish bo'yicha ko'rsatmalarni o'z ichiga olganligi haqida batafsil ma'lumot olish uchun ishlab chiqaruvchingizning qo'llab-quvvatlash veb-saytini tekshirishingiz mumkin.
Agar sizda bo'lsa yuza qurilma, ehtimol BitLocker shifrlashni qo'llab-quvvatlaydigan ishonchli platforma modulini o'z ichiga oladi.
Operatsion tizim diskida BitLocker-ni qanday yoqish (apparat asosida)
TPM o'rnatilgan qurilmada BitLocker-ni yoqish uchun quyidagi amallarni bajaring:
PUSK menyusini bosing.
Qidirish Boshqaruv uskunasi va ilovani ochish uchun yuqori natijani bosing.
Tizim va xavfsizlik bo’imi.
BitLocker diskini shifrlash.
"Operatsion tizim drayveri" bo'limi ostida ni bosing BitLocker qurilmasini yoqing (Turn on BitLocker) variant.
Qutqaruv kalitini saqlash variantini tanlang:
Microsoft hisob qaydnomangizga saqlang.
Faylga saqlang.
Qayta tiklashni chop eting.
Tez maslahat: Agar siz bulutga ishonsangiz, qutqaruv kalitini Microsoft hisob qaydnomangizga quyidagilar yordamida saqlashni tanlang Microsoft hisob qaydnomangizga saqlang variant. Shifrlash kalitini har doim olishingiz mumkin ushbu OneDrive joylashuvi.
Keyingi (Next) tugmasini bosing.
Shifrlash uchun disk maydoni qancha bo'lishini tanlang:
Faqat ishlatilgan disk maydonini shifrlang (yangi kompyuterlar va drayvlar uchun tezroq va eng yaxshisi).
Barcha drayverni shifrlang (sekinroq, lekin ishlatilayotgan shaxsiy kompyuterlar va drayvlar uchun eng yaxshisi).
Ikkita shifrlash variantini tanlang:
Yangi shifrlash rejimi (ushbu qurilmadagi qattiq disklar uchun eng yaxshisi).
Mos keluvchi rejim (ushbu qurilmadan ko'chiriladigan drayvlar uchun eng yaxshisi).
Keyingi (Next) tugmasini bosing.
BitLocker tizimini tekshirishni boshlang varianti.
Davom etish (Continue) tugmasini bosing.
Qurilmaning PUSK menyusidan Qayta ishga tushirish (Perezagruzka) tugmasini bosing.
Amallarni bajarganingizdan so'ng, qurilma qayta ishga tushiriladi, BitLocker yoqiladi va ishga tushirishni davom ettirish uchun sizdan parolni ochish so'ralmaydi. Windows 10.
Qurilma juda tez yuklanishiga qaramay, yoqilgan Boshqarish paneli> Tizim va xavfsizlik> BitLocker diskini shifrlash, siz BitLocker hali ham diskni shifrlayotganini ko'rasiz. Siz tanlagan variantga va disk hajmiga qarab, bu jarayon uzoq davom etishi mumkin, ammo siz kompyuterda ishlashni davom ettirishingiz mumkin.
Shifrlash jarayoni tugagandan so'ng, diskda blokirovka belgisi mavjud bo'ladi va yorliq o'qiladi BitLocker yoqilgan.
BitLocker parametrlari
Drayvni shifrlash yoqilgandan so'ng, bir nechta variant mavjud bo'ladi, jumladan:
Himoyani to'xtatib turish: Ushbu parametr fayllaringizni himoya qilishni to'xtatadi. Odatda, ushbu parametrni yangi versiyasiga o'tishda ishlatasiz Windows 10 OS dasturiy ta'minot yoki apparat. Agar siz shifrlash himoyasini davom ettirmasangiz, BitLocker avtomatik ravishda keyingi qayta ishga tushirishda davom etadi.
Qutqaruv kalitining zaxira nusxasini yarating: Agar siz qutqaruv kalitini yo'qotib qo'ysangiz va siz hali ham o'z hisobingizga kirgan bo'lsangiz, ushbu parametr yordamida zaxira nusxasini yaratish uchun foydalanishingiz mumkin.
Parolni o'zgartirish: Yangi shifrlash parolini yaratadi, ammo o'zgartirish uchun joriy parolni kiritishingiz kerak bo'ladi.
Parolni olib tashlash: Siz autentifikatsiya shaklisiz BitLocker-dan foydalana olmaysiz. Parolni faqat autentifikatsiya qilishning yangi usulini o'rnatganingizda olib tashlashingiz mumkin.
BitLocker-ni o'chirib qo'ying: Diskdagi barcha fayllarning parolini ochadi. Shuningdek, saqlash hajmiga qarab parolni hal qilish jarayoni ko'p vaqt talab qilishi mumkin, ammo baribir siz o'zingizning kompyuteringizdan foydalanishingiz mumkin.
Operatsion tizim diskida BitLocker-ni qanday yoqish (dasturiy ta'minotga asoslangan)
Agar kompyuterda Ishonchli platforma moduli chipi bo'lmasa, siz BitLocker-ni sozlay olmaysiz. Windows 10. Biroq, siz boshlang'ich paytida qo'shimcha autentifikatsiyani yoqish uchun mahalliy guruh siyosati muharriridan foydalansangiz, siz hali ham shifrlashdan foydalanishingiz mumkin. Xususiyat yoqilgandan so'ng, diskni qulfdan chiqarish va yuklashni davom ettirish uchun parolni yoki USB flesh-diskini tiklash tugmasi bilan ta'minlashingiz kerak bo'ladi. Windows 10.
TPM yordamisiz siyosatni yoqing.
TPM chipisiz qurilmalarda BitLocker-ni sozlash uchun ushbu bosqichlardan foydalaning.
PUSK menyusini bosing.
Qidirish “gpedit” ni ochish uchun yuqori natijani bosing Mahalliy guruh siyosati tahrirlovchisi.
Quyidagi yo'lni ko'rib chiqing: Computer Configuration > Administrative Templates > Windows Components > BitLocker Drive Encryption > Operating System Drives
O'ng tomondan “Ishga tushirilganda qo'shimcha autentifikatsiyani talab qiling siyosatini” ikki marta bosing.
Tanlang Yoqilgan (Enabled) varianti.
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
O‘zbekiston respublikasi axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti kompyuter injiniringi fakulteti
|
