cheklovchi dasturlar;
– axborotlarni shifrlovchi dasturlar;
– axborot resurslarini (tizimli va amaliy dasturiy ta’minotni, ma’lumotlar
bazalarini, ta’limning kompyuter tizimlarini va hokazo)
noqonuniy
o‘zgartirishlardan, foydalanishlardan va ko‘paytirishlardan himoyalovchi dasturlar.
Kompyuter tizimlarida axborot xavfsizligini ta’minlashga taalluqli ma’noda
identifikatsiyalash atamasi kompyuter tizimlari sub’ektining unikal nomini bir
qiymatli tanib olishni bildiradi. Autentifikatsiyalash esa taqdim etilgan nomni ushbu
sub’ektga mosligini tasdiqlashni anglatadi (sub’ektning aslligini tasdiqlash).
Axborotlarni muhofaza qilishning yordamchi dasturiy vositalariga misol qilib
quyidagilarni keltirish mumkin:
– qoldiq axborotlarni (tezkor xotira blokidagi,
vaqtinchalik fayllardagi va
hokazo) yo‘q qiluvchi dasturlar;
– kompyuter tizimlarining xavfsizligi tizimiga bog‘liq bo‘lgan turli voqea va
hodisalarni tiklash hamda shunday voqea va hodisalar ro‘y berganini isbotlash
uchun foydalaniladigan audit dasturlari (qayd qilish jurnallarini yuritish);
qoidabuzar bilan ishlashni imitatsiyalovchi dasturlar (qoidabuzarni go‘yoki
yopiq axborotlarni olgan deb chalg‘itish);
kompyuter tizimlarining himoyalanganligini sinovdan o‘tkazuvchi nazorat
dasturlar va boshqalar.
Axborotlarni muhofaza qilishning dasturiy vositalarining
afzalliklariga
quyidagilar kiradi:
ko‘paytirishning osonligi;
Kompyuter tarmog‘ida axborotlarning butunligi va foydalanishga qulayligini
ta’minlashning asosiy shartlaridan biri ularning zaxiralarini hosil qilishdan iborat.
Axborotlar zaxirasini yaratish strategiyasi axborotning muhimligini,
kompyuter tizimlarining uzluksiz ishlashiga bo‘lgan talablarni, ma’lumotlarni
tiklashdagi qiyinchiliklarni hisobga olgan holda tanlanadi.
Himoyalangan kompyuter tizimlarida faqatgina
ruxsat etilgan dasturiy
ta’minotdan foydalanilishi lozim. Foydalanishiga rasman ruxsat etilgan
dasturlarning ro‘yxati, ularning butunligini nazorat qilishning usullari va davriyligi
kompyuter tizimlarini ekspluatatsiya qilinishidan oldin aniqlanishi kerak.
