KIRISH 5
Avvalo shuni taʼkidlash joiz, ilm-fan taraqqiyotining har qanday yutug‘i insoniyat mushkulini oson qilishga, uning muammolarini qisman bo‘lsada hal etishga xizmat qilishi kerak. Shunday bo‘lyapti ham: yillar davomida fazodan mustaqil tarzda turli maʼlumotlarni Yerga jo‘natishdan tortib tabiiy va texnogen hodisalar vaqtida inson kirishi imkonsiz joylarga ham yetib borayotgan, jarrohlar ko‘zi va barmoqlari ilg‘amaydigan yeng mayda to‘qimalargacha mufassal tekshira olayotgan aynan shu katta-kichik sunʼiy
onglashtirilgan turli robotlar, mashinalar-u uskunalardir. Shunisi maʼlumki, insoniyat azaldan mashina tili bilan uzviy aloqada bo‘lgan, Internetning yaratilishi dunyoni o‘zgartirishga sabab bo‘ldi. Internet aslida olamni kichraytirish uchun yaratilgan edi. Ammo, bugun internetsiz olam kichrayib qolayotganday tuyilyapti. Internetning imkoniyatlari yangi texnologiyalarning rivojlanishiga zamin yaratmoqda. Zamonaviy axborot texnologiyalari har bir sohani qamrab olmoqda jumladan, taʼlim, iqtisod, tibbiyot, transport va boshqalar.
Shu sababdan, jahon sanoat industriyasining asosiy qismi zamonaviy texnologiyalarga bosqichma-bosqich o‘tmoqda. O‘zbekistonda axborot texnologiyalarini rivojlantirish maqsadida Prezident Shavkat Mirziyoyev rahbarligida mamlakat taraqqiyotini yangi bosqichga ko‘tarish bo‘yicha amalga oshirilayotgan keng ko‘lamli islohotlar tufayli sohada tub o‘zgarishlar ro‘y bermoqda, xalqimizning dunyoqarashi, ongu tafakkuri yuksalmoqda. O‘zbekistonda yuritilayotgan raqamli iqtisodiyot siyosati zamirida ham yangi texnologiyalarni rivojlantirish maqsadi ko‘zda tutilmoqda. Davlatimiz rahbarining 2020-yil 28-apreldagi “Raqamli iqtisodiyot va elektron hukumatni keng joriy yetish chora-tadbirlari to‘g‘risida”
gi qaroriga muvofiq, raqamli iqtisodiyot bilan shug‘ullanadigan yaxlit tizim yaratildi. “Elektron hukumat”, iqtisodiyot tarmoqlari va qishloq xo‘jaligini raqamlashtirish, IT parklarini tashkil yetish va boshqarish kabi vazifalar to‘liq Axborot texnologiyalari va kommunikasiyalarini rivojlantirish vazirligi vakolatiga o‘tdi. Mamlakatda sunʼiy tafakkurni yanada rivojlantirish uchun normativ-huquqiy hujjatlar loyihalari muhokamasi portalida O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “2021-2022-yillarda O‘zbekiston Respublikasida sunʼiy intellektni rivojlantirish strategiyasi” ga oid farmoni loyihasi muhokamaga qo‘yildi. Hujjatga ko‘ra, sunʼiy intellektni bosqichma-bosqich rivojlantirish strategiyasini ishlab chiqish rejalashtirilmoqda. Bunda mamlakatning intellektual va texnologik salohiyatini oshirish bo‘yicha ilg‘or xalqaro tajribalarni o‘rganish, xorijiy tajribalar asosida sunʼiy intellektni bosqichma-bosqich rivojlantirish strategiyasini ishlab chiqish, strategiya loyihasini belgilangan tartibda Vazirlar Mahkamasiga kiritish va tasdiqlangan strategiyaning ijrosini taʼminlash nazarda tutiladi. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti boshchiligida Yangi O‘zbekistonni
yaratish uchun iqtisodiy, ta’lim, ilmiy-texnikaviy, ijtimoiy-gumanitar kabi sohalarda yangi imkoniyatlar yaratilmoqda. Oxirgi to‘rt yil davomida mamlakatimiz rivojlanishi va taraqqiyoti butkul yangi bosqichga qadam qo‘ydi, hayot jarayonlari tezlashdi. 5
Server nimadan iborat 6
Server turlari 8
Serverni qanday almashtirish mumkin? 8
Oddiy so'zlar bilan server nima? 9
IT-serverlarda serverlarning ahamiyati 9
Proksi-server nima? 10
DNS-server nima? 11
Veb-server nima? 11
Pochta serveri nima? 11
FTP-server nima? 12
VPN-server nima? 12
Mahalliy server nima? 12
DHCP-server nima? 12
Server uskunasining xususiyatlari 12
Server xonasini tashkil qilishda e'tiborga olish kerak bo'lgan asosiy mezon: 13
Elektr ta'minoti, yoritish,
sovutish, o't o'chirish 14
Server xonasiga kirish cheklovlari 15
Xavfsizlik tizimi bilan integratsiya: 16
Server uskunalarini joylashtirish, almashtirish uchun javon shkafini tanlash 16
Tashkilotingiz talablariga to'liq javob beradigan IT-infratuzilmani qanday qurish kerak? 20
Serverda RAID disklar qatorini yaratish 23
RAID darajasini taqqoslang 23
Mehnat muhofazasi va texnika xavfsizligi 36
