О‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY TA’LIM, FAN VA INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI
QARSHI MUHANDISLIK-IQTISODIYOT INSTITUTI
Muhandislik texnikasi fakulteti
Gidravlika va gidroinshootlar kafedrasi
Gruntli ko‘tarma to‘g‘onlarni qurishda bajariladigan gidrotexnika qurilish ishlari
(uslubiy qo‘llanma)
Qarshi-2023
Uslubiy qo‘llanma “Gidrotexnika ishlarini bajarish” kursi dasturi asosida yozilgan bo‘lib, bunda gruntli ko‘tarma to‘g‘onlarni qurishda bajariladigan qurilish ishlari texnologiyasi bayon etilgan.
Qo‘llanma “Gidrotexnika inshootlari va nasos stansiyalaridan foydalanish” va “Gidrotexnika inshootlari qurilishi” bakalavriat ta’lim yo‘nalishi talabalari uchun mo‘ljallangan.
Tuzuvchilar:
Doniyorov T.O. – “Gidravlika va gidroinshootlar“
kafedrasi dotsenti,
qishloq xo’jaligi fanlari bo’yicha falsafa doktori.
Bobomurodv F.F. – “Gidravlika va gidroinshootlar“ kafedrasi dotsenti,
texnika fanlari bo’yicha falsafa doktori.
Taqrizchilar:
Xo’jaqulov R.T. – “Gidravlika va gidroinshootlar“
kafedrasi professori,
texnika fanlari doktori.
Xazratqulova Sh.U. – TIQXMMI Milliy tadqiqotlar universiteti negizidagi
Qarshi irrigatsiya va agrotexnologiyalar
instituti
“Irrigatsiya va melioratsiya” kafedrasi mudiri,
qishloq
xo’jaligi fanlari bo’yicha falsafa doktori.
Ushbu uslubiy qo‘llanma “Gidravlika va gidroinshootlar” kafedrasi (bayoni № ___ , ______ 2023 y.), Muhandislik texnikasi fakulteti uslubiy komissiyasi (bayoni № ___ , _______ 2023 y.), Qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti uslubiy kengashining (bayoni № ___ , ________ 2023 y.) tomonidan muhokama qilinib, o’quv jarayonida foydalanish va chop etishga tavsiya etilgan.
KIRISH
Keyingi yillarda dunyo to‘g‘on qurilishida gruntli to‘g‘onlar qurish keng tarqatilgan.
O‘zbekistonda gruntli to‘g‘onlarni qurish asosan irrigatsiya va energetika maqsadlarida amalga oshirilmoqda.
Hozirgi paytda qurilgan va foydalanilayotgan gruntli to‘g‘onlar balandligi 168 m. Bo‘lgan Chorvoq to‘g‘oni, Oxangaron (H= 100m), Chimqo‘rg‘on (H= 33m), Toshkent (H= 34m). Janubiy – Surxon (H= 30m) va boshqalarni keltirish mumkin.
Ko‘pincha gruntli to‘g‘onlarni uncha katta bo‘lmagan daryo va suv oqimlarida kichik GESlarni qurish paytida ishlatilishi mo‘ljallanmoqda. Shuning uchun gruntli to‘g‘onlarni loyihalashda grunt ishlarini bajarish masalalariga
katta ahamiyat berilmoqda
Uslubiy qo‘llanma grunt ishlarini loyihalashda “OAJ” Gidroproyekt, Uzdavloyiha institutlarida va qator gruntli to‘g‘onlarni qurishda orttirilgan tajribalarni umumlashtirish asosida tuzilgan.
