|
O’zbekiston respublikasi oliy ta’lim va innovatsiyalar vazirligi urganch Davlat Universiteti
|
| bet | 3/8 | | Sana | 16.01.2024 | | Hajmi | 318,74 Kb. | | #138880 |
Bog'liq Diyorbek kurs ishiFayllarni boshqarish
Fayl boshqarish, kompyuter va mobil qurilmalarda fayllarni yaratish, o'qish, o'zgartirish va o'chirishni o'z ichiga olgan amaldir. Bu, foydalanuvchilarga ma'lumotlarini tuzatish, ulashish va saqlash imkonini beradi. Fayl boshqarishning bir nechta umumiy amallari mavjud bo'ladi:
**Fayl yaratish:** Yangi fayllarni yaratish odatda fayl-menejer yoki ilova orqali amalga oshiriladi. Faylning turi va nomi o'z tanloviga bog'liq bo'ladi. Misol uchun, matn fayllari ".txt", rasmlar ".jpg" yoki ".png" shaklida bo'lishi mumkin.
**Fayl ochish:** Obyektiv faylni ochish uchun uni joylashtirilgan ilova yoki fayl-menejerni ochishingiz kerak. Odatda faylga boshqa ilovalar orqali ham murojaat qilishingiz mumkin.
**Fayl o'zgartirish:** Faylni o'zgartirish vaqtan foydalanuvchiga bog'liq bo'lib, matn fayllarini notepad yoki tekst o'zgartirish ilovalar orqali, rasm fayllarini grafik muhandislik ilovalari yoki Photoshop orqali o'zgartirishingiz mumkin.
**Fayl saqlash:** Faylni saqlash uchun uni joylashtirilgan joyda saqlashingiz kerak. Odatda bu, kompyuter haydovchi (hard disk, SSD), bulut xizmatlari yoki boshqa saqlash vositalari bo'lishi mumkin.
**Fayl ko'chirish va ko'chirish:** Faylni boshqa joyga ko'chirish yoki boshqa fayl turi, shuningdek, boshqa qurilmaga jo'natish imkonini beradi. Ko'chirish odatda fayl-menejer orqali yoki ma'lumot almashinuvi orqali amalga oshiriladi.
**Fayl o'chirish:** Faylni o'chirish, undan foydalanuvchi uchun ehtiyoj yo'q bo'lgan vaqti kelganda o'chiriladigan jarayondir. Faylni o'chirish orqali, uni saqlangan joydan o'chirishingiz mumkin.
**Fayl almashuv:** Bir nechta fayllarni bir-biriga bog'lash, ulardan foydalanish yoki ularni boshqa ilovalarga o'tkazish imkonini beradi.
**Fayl qidiruv:** Faylni topish uchun qidiruv funktsiyasi foydalanuvchiga katta yordam bera olishi mumkin. Qidiruv orqali fayllarni nomi, turi yoki boshqa xususiyatlari bo'yicha topishingiz mumkin. Bu amallar, fayl boshqarishda umumiy amallardir. Har bir ilova va tizimga o'z xos xususiyatlar va boshqa qo'shimcha amallar bo'lishi mumkin.
Fayl xavfsizligi, fayllarni yaxshi saqlash va ulardan foydalanish paytida ularning himoyalanganligi va bu fayllarga noma'lum kishilar tomonidan kirishni oldini olishni talab etadi. Fayl xavfsizligi muhim mavzu bo'lib, bu, fayllarni yoki ma'lumotlarni yo'q qilish, ularga zarar yetkazish, yoki ularga yasal yoki ta'qib qilish imkoniyatini cheklash uchun muntazam turli usullar bilan hamkorlik qiladi. Quyidagi chand ta'minotlar fayl xavfsizligini ta'minlashda muhimdir:
**Shifrlash (Encryption):** Fayllarni shifrlash, ularning o'qilishi va o'zgartirilishi uchun maxfiy kalitni talab etadi. Agar fayl shifrlangan bo'lsa, uni hech kim o'qiy olmaydi. Bunday foydalanish, masalan, elektron pochta uchun shifrlangan fayllarni yuborishda va shaxsiy ma'lumotlarni himoyalashda juda muhimdir.
**Antivirus Dasturlar va Malware Scanlar:** Kompyuter va mobil qurilmalarda fayllarni tekshirish uchun antivirus dasturlari va malware skanerlardan foydalanish, viruslar, trojanlar va boshqa zararli dasturlarni aniqlashda yordam bera olish imkonini beradi.
**Fayllarni Muhofaza Qilish:** Fayllarini muhofaza qilish uchun yaxshi joyda saqlash juda muhimdir. Shifrlanmagan fayllar yoki eng maxfiy ma'lumotlar, masalan, ro'yxatlar yoki parollar, maxfiy joylarda saqlanishi kerak.
**Regulyar Back-Up (Rezerv Nusxa):** Ma'lumotlarni qo'lga kiritishdan oldin, ularni qat'iyotan yaxshi himoyalangan joyda saqlab qolish juda muhimdir. Bu maqsadga mos keladigan qo'shimcha joylar, masalan, bulut xizmatlari yoki mahalliy serverlar foydalanilishi mumkin.
**Fayl Davomiyligi:** Fayllar uchun davomiyligi (file integrity) tekshirish va monitorni o'rnash, ular o'zgarib bo'lmaganini va uchirilmaganini ta'minlashda yordam bera olish imkonini beradi.
**Fayl Ochish va Yuklash Amallarini Baholash:** Sayt yoki ilova orqali fayllarni ochish va yuklash vaqtida foydalanuvchilarni identifikatsiya qilish, ularga zarar yetkazishni oldini olish uchun muhimdir.
**Foydalanuvchilarning Huquqlarini Nazorat Qilish:** Faylga kirish vaqtida vaqtincha huquqlarni o'zgartirish, foydalanuvchilar tomonidan fayllarga qanday amallarni bajara olishi mumkinligini cheklash juda muhimdir.
**Yuklab Olinayotgan Fayllarning Tekshirilishi:** Foydalanuvchilar tomonidan yuklanayotgan fayllarning zarar yetkazishi mumkinligini tekshirish uchun yaxshi antivirus dasturidan foydalanish muhimdir.
|
| |
