O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti

Download 4,62 Mb. Pdf ko'rish
bet	115/189
Sana	07.06.2024
Hajmi	4,62 Mb.
	#261168

1 ... 111 112 113 114 115 116 117 118 ... 189

Bog'liq
13212 2 4EF7F487B1FF681675052B042B6A5784832A4482 (1)

Pardozlash materiallari

Mustaqillik yillarida mamlakatimiz iqtisodiy va sotsial
rivojlantirish rejalarida mebel va yog’ochsozlik sanoati ishlab
chiqarayotgan mahsulotlar sifatini oshirishga alohida e’tibor
berilmoqda. Yog’ochsozlikda mebel detal va buyumlarining yuzasida
himoya dekorativ parda qatlam hosil qilish (pardozlash) texnologiyasi
alohida о’rin egallaydi. Bu jarayon buyumlar tayyorlash texnologik
jarayonining yakunlovchi bosqichi hisoblanadi. Mebel ishlab
chiqarishda bu bosqich uchun jami mehnatning 30% dan 50% gacha
qismi sarflanadi. Ishlab chiqarilayotgan buyumlarning sifati asosan
pardoz qatlamlarning takomillashuviga bog’liq. Yog’ochni va yog’och
materiallarni pardozlash deganda, ular yuzasida suyuq lok-bо’yoq
plyonka va list materiallar yordamida himoya-dekorativ qoplamalar
hosil qilish ishlari tushuniladi. Keyingi 30-40 yil ichida yog’och
buyumlarni pardozlash texnologiyasi va texnikasi birmuncha taraqqiy
etdi hamda takomillashdi. Quyida rivojlanish bosqichlari haqida
qisqacha ma’lumot berib о’tiladi. Yog’ochdan ishlangan buyumlar 30-
40-yillarda nitrosellyuloza lokining dastlabki vakillari bо’lgan NS-
221, NS-224, NS-228 loklari bilats pardoz qilinar edi. Nitrosellyuloza
loklari mebel va yog’ochsozlik korxonalarida 1929-yildan boshlab
ishlata boshlanganligi ma’lum. Bu loklardan birinchi marta
Peterburgdagi Xalturin nomidagi mebel fabrikasida foydalanilgan.
Gruntovka, shpatlyovka, g’ovak tо’ldirgichlar asosan oqsil
moddalar (kazein) va tabiiy smola (kanifol) dan tayyorlanar edi. 50-
yillarning oxiri va 60-yillarning boshlariga kelib, sifat jihatdan
anchagina yaxshilangan NS-218, NS-222 loklari, kislotali muhitda
qotadigan karbamid-alkidli loklar (MCH-52, MCH-26 va b.) hamda
parafin tarkibli va parafinsiz poliefir loklar (PE-232, PE-246, PE-247,
PE-250 va b.) ishlab chiqildi. 60-yillarning ikkinchi yarmi va 70-
yillarning
boshlariga
kelib
lok-bо’yoq
materiallar ishlash
texnologiyasi yanada takomillashdi va ularning yangi turlari vujudga
keldi. Masalan, ultrabinafsha (UB) nur ta’sirida parda qatlami tez
qotadigan
poliefir
loklari
uchun
fotokimyoviy
initsiatorlar
(sensibilizatorlar - materialning yorug’likka sezgirligini oshiradigan
moddalar) ishlab chiqildi va amalda tatbiq etildi.
Qisqa muddat ichida tez qotadigan poliefir loklarining yangi turi
(PE-265), yuqori kuchlanishli elektr maydonida purkab sepiladigan
poliefir loki (PE-251B), aerosil va shunga о’xshash moddalar

163
qо’shib yaltiroqligi kamaytirilgan nitrotsellyuloza loklari (NS-243 va
b.), duradgorlik qurilish buyumlarini (eshik, deraza romlari va b.)
pardozlash uchun pentaftal, karbamid-alkidli emallar (PF-115, MCH-
118 va b.) yaratildi.
Shu davrdan boshlab mebelning yaxlit detallari yuzasiga doplat
uchun chiroyli yogoch teksturaga ega bо’lgan qog’oz smola
plyonkalardan

Download 4,62 Mb.

1 ... 111 112 113 114 115 116 117 118 ... 189

Download 4,62 Mb.

Pdf ko'rish