O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi guliston davlat universiteti axborot texnologiyalari kafedrasi




Download 8,87 Mb.
Pdf ko'rish
bet82/191
Sana05.09.2024
Hajmi8,87 Mb.
#270328
1   ...   78   79   80   81   82   83   84   85   ...   191
Bog'liq
portal.guldu.uz-Kompyuter ta`minoti

2.
 
Delphi tili haqida tushuncha
3.
 
CIQQ tili haqida tushuncha
Hozirgi kunda Vizual dasturlash tillari kompyuterdagi boshqa dasturlash tillari 
o’rnini keng egallab bormoqda. Bulardan eng keng tarqalganlari Visual Basic va 
Delphi dasturlash tillaridir.
Visual Basic - Windows asosida ishlaydigan dasturlar tuzish uchun qulay vosita 
hisoblanadi. Dasturlarni mustaqil tuzishdan maqsad kompyuterga mutlaq hokimlik 
qilish, ya'ni ish davomida yuzaga keladigan muammolarni tezroq hal etish imkonini 
yaratishdir.
Visual Basic for Applications Microsoft Ofiice dasturi tarkibiga kiradi. Agar 
Office ning to’liq versiyasi yoki bu paketning istalgan komponenti bo’lsa, u holda 
Visual Basic ning ilovalar uchun versiyasi ham bor bo’ladi.
Ish joylari (kompyuterlar) da o’rnatilgan Visual Basic versiyasini aniqlash 
mumkin, buning uchun dasturni ishga tushirishda paydo bo’ladigan ekrandagi yorliqqa 
e'tibor berish zarur.
 
 
Visual Basic ning asboblar paneli sizning dasturlaringiz uchun qurilish 
bloklaridan iboratdir. Oldingi bo’limda yaratilgan shakldan foydalanib, quyidagi 
amllarni ishda sinab ko’rish uchun ularni bajaring.


99 
1.
Asboblar panelidagi «A» tugmachasini bosing. Mazkur belgi shaklga 
yozuv (Label) qo’yish uchun ishlatiladi. Bosilgandan so’ng belgining tasviri o’zgarib, 
bu uning bosilganligini ko’rsatadi.
Siz Visual Basic bilan ishlayotganda ko’p vaqt asboblar panelidan strelka 
ko’rsatkich belgisi tanlanadi. Boshqa asbob belgilari siz shaklga faqat yangi ob'ektni 
joylashingiz kerak bo’lgan hollardagina tanlab olinadi.
 
 
2.
Kursorni shakl ichiga joylang va sichqonning chap tugshmasini 
yozuvning chap yuqori shaklida ttsrishi kerak bo’lgan joyda bosing. Tugmani bosilgan 
holda tutib turishda davom etib, yozuvni cho’zish uchun kursorni o’ngga va pastga 
suring.
Shundan so’ng tugmani qo’yib yuboring. Agar siz yoxuv joy va o’lchamlarini noqulay 
joylashtirib qo’ygan bo’lsangiz yozuvni 8 ta markyordan biri yordamida uning joyi, 
hajmini o’zgartirishingiz mumkin. Yozuvni shaklga joylashtirish uchun yozuv 
joylashtirilishi zarur bo’lgan joyga sichqoncha ko’rsatkichi yordamida joylashtiriladi. 
Yozuvni joyini kengaytirish uchun sichqoncha tugmasini bosilgan holatda past - o’ng 
tomonga suriladi. Keyin tugmacha qo’yib yuboriladi.Asboblar panelining mazmuni 
Visual Basic ning o’rnatilgan versiyasiga hamda uning qanday o’rnatilganligiga 
bog’liq. Agar siz asboblar panelida sichqoncha o’ng tugmasini bossangiz
komponentlarni qo’shish yoki yo’qotishingizga imkon beruvchi menyuni 
ko’rasiz.Visual Basic da hossalar oynasi (Properties) - bu atributlar ro’yxatidir.
Visual Basic muharririga rastrli tasvirlarni, belgilarni va metafayllarni yuklash 
mumkin. Rastrli tasvirlar BMP, JPG yoki GIF fayli kengaytmasiga ega bo’lishi lozim. 
Nishonlar fayllarni ICO kengaytmali bo’ladi. Odatda metafayllar yoki WMF yoki EMF 
kengaytmaga ega bo’ladi. Metafayllarning boshqa grafik shakllardan ustunligi 
shundaki, foydalanuvchi rasmning sifatini yo’qotmagan holda uni kattalashtirishi yoki 
kichraytirishi mumkin.
Har bir nom va har bir ifoda o’z turiga ega bo’lib, bu tur o’z ustida amalga 
oshirilishi mumkin bo’lgan operatsiyalarni belgilab beradi. Masalan, int i tavsifini 
olaylik. U i ning int turga ega ekanini, ya’ni i butun o’zgaruvchi ekanini belgilaydi. 
Tavsif - dasturga nom kiritadigan operator. Tavsif ushbu nomga tur bag’ishlaydi. Tur 


100 
nomning yoki ifodaning to’g’ri qo’llanishini belgilaydi. Butunlar uchun Q, -, * va G’ 
kabi operatsiyalar belgilangan.
CQQda matn satrlarini saqlash uchun maxsus AnsiString ma’lumotlar turi 
qo’llanadi. U belgilarning qandaydir to’plami (ya’ni massivi)dan iborat bo’ladi.
«Satr» turining o’zgaruvchanlari xuddi har qanday boshqa o’zgaruvchanlar kabi 
e’lon qilinadi va nomlashtiriladi.
Keyingi belgilar to’plami yangi o’zgaruvchining nomi emas, balki satr ekanini 
kompilyatorga o’ktirish uchun, satrni bir tirnoqli qo’shtirnoqqa olish kerak.

Download 8,87 Mb.
1   ...   78   79   80   81   82   83   84   85   ...   191




Download 8,87 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi guliston davlat universiteti axborot texnologiyalari kafedrasi

Download 8,87 Mb.
Pdf ko'rish