1. Dastur haqida umumiy ma’lumotlar. Uch o`lchovli grafika ilmiy
tekshirishlarda,
injenerlik loyiha ishlarida, fizik ob`ektlarning kompyuter
modellarini qurishda keng qo`llaniladi. Uch o`lchovli grafika kompyuter grafikasi
tarkibiga kiruvchi eng murakkab va keng qamrovli yo`nalishdir. Uch o`lchovli
grafika bilan ishlovchi foydalanuvchi loyihalash,
yoritish, ob`ektlar va
kameralarni ko`chirish, tovush va namoyish effektlardan foydalanish kabi
sohalardan bilimlarga ega bo`lishi kerak. Bu yerda shu sohaning tashkil
etuvchilari - fazolar, ob`ektlarni modellashtirish, namoyish tog`risida ma`lumotlar
keltiriladi.
Qxirgi yillarda an`anaviy 2D grafik dasturlar bilan uch o`lchovli 3D
modellashtirish, animasiya va namoyish dasturlari ko`p tarqaldi.
Shu davrda
ishlab chiqilgan dasturlardan Discreet kompaniyasining 3D Studio MAX yoki
Alias Wavefront kompaniyasining JAVA dasturlari o`z mohiyatlari bo`yicha
gibrid grafik paketlardir. Chunki ular bir tomondan 2D va 3D vektorli
ob`ektlar bilan
ishlash imkoniyatini bersa, ikkinchi tomondan ish natijasidan
pikselli (rastrli) tasvir - alohida kadr sifatida yoki videotasmada olinadi. 3D
modellashtirishning xususiyatlari va ularda animasiya harakatlarni qo`shish
imkoniyati ularga bo`lgan qiziqishni keskin oshirib yuboradi. Ularni:
namoyish effektlarini kino va videoindustriyada;
televizion tijoratda (reklamada);
interaktiv o`yinlarda;
sano`t va arxitektura dizaynida (bezashda);
ilmiy, tibbiy va
sud namoyishlarida;
o`rgatuvchi dasturlar va kompyuterda ishlatish mumkin.
Shuni ta`kidlash lozimki uch o`lchovli grafika dasturlari kompyuter
qurilmalari, uning dasturiy ta`minoti hamda u bilan ishlovchi dizayner bilimlariga
juda yuqori talablar qo`yadi.
Uch o`lchovli grafika bilan ishlaganda, shakllar
hosil qilinadigan fazoga
alohida e`tibor berish kerak. Bu holda an`anaviy 2D — tekislik uch o`lchovli
grafika maqsadlariga to`g`ri keltiriladi. 3D — grafikada ishchi fazoni shunday
ifodalash kerakki, unda nafaqat modellashtirilayotgan uch o`lchovli geometrik
shaklni, balki uning geometrik joylashishi va holati hisobga olinishi kerak. Uch
o`lchovli grafikada Dekart, silindrik va sferik koordirata sistemalari ishlatiladi.
Qurilgan barcha uch o`lchovli ob`ektlarni
geometrik va nogeometrik
ob`ektlarga bo`lish mumkin. Geometrik ob`ektga asosan sahna tashkil etuvchilarini
qurishda ishlatiladi: personajlar, jismlar, boshqa so`z bilan aytganda — mavjud
borliq ob`ektlarini. Nogecmetrik ob` ektlar esa sahnaga
jonlilik hissini berish
uchun (to`g`ri yoritish), ob` ektlarga ta` sir etuvchi kuchlarni model-lashtirishda
(masalan gravitasiya yoki shamol esishi) va hokazo.
Boshqacha aytganda namoyish etilayotgan kadrda geometrik ob` ektlar
aynan (chiziqlar va sirtlar ko`rinishda), nogeometrik ob`ektlar esa oraliq (soyalar,
tezlanish va hokazo ) ko`rinishda namoyon bo`ladi.
