| Xavfsizlik.
Ko’pincha VoIP ishlatishiga xavfsizlik uchun javob beradigan xodimlar qarshilik ko’rsatadilar. Afsus, ular IP – telefoniya va Skype ma’lumotlarning saqlanishiga xavf-xatarligi bor deb o’ylaydilar. Lekin, IP – telefoniyaning xavfsizligi, trafistion telefoniyadan yuqori.
Birinchisi, tradistion telefoniyadan axborotni eshitib olish osonroq, buni xavfsizlashtirish uchun spestial qurilma kerak (skembler), bu qimmat turadi, yanada uni o’rnatish va xizmat qilish. Hattoki CSM yoki CDMA –telefonlari ishlatilsa gaplarni eshitib olish ehtimolligi bor, Skype da va VoIP da bu ehtimollar pastroq. Shuning uchun kompaniyalar arzon va ko’proq xavfsizlantirilgan IP - telefoniyani ishlatilmoqda. Shuningdek, suhbatlarni eshitib olish – bu yagona xavf-xatarlik emas, bu tarafdan IP –telefoniyaning xavfsizligi yaxshiroq, odatdagi telefoniyaga qaraganda. Masalan, DdoS - xujumlaridan, bunday kanallarning imkoniyatlaridan yetishmovchichiligidan, agar qo’ng’iroqlar ko’paysa, bo’linib chiqadi. Bunda IP – telefoniyaning infrastrukturasini himoyalash osonroq, tradistion telefoniyadan ko’ra.
Ikkinchi, xavotir keltiruvchi zararli dasturlar, Skype orqali o’tib IP – telefoniyaning serveriga virus yuqtirishi mumkin. Bu birdan - bir xavf-xatar bo’lsa kerak.
Lekin, Skype orqali olinadigan zararli dasturlarning soni, elektron pochta orqali keladigan viruslarga qaraganda kamroq. Agar boshqa xavf-xatarliklar to’g’risida gapirsak, bu tarafdan ham IP – telefoniya yutib chiqadi. Agarda, IP - telefoniyaning serverini to’g’riroq xavfsizlantirsa, bunda xavf-xatarlik yanada pasayadi. Endi siz Skype dasturi bilan tanishib chiqdingiz. Endi o’rnatishini o’rganamiz. Skype setup.exe oynasida “Nastroyki” tugmasini bosasiz, keyin Skype o’rnashgan direktoriyasini ko’ring, o’shanda dasturni avtomatik ravishda ishlatish (avtozagruzka) yoki yo’q. Keyin. “Ustanovka” tugmasini bosasiz. Google qidiruvchisiga o’rnatishini tanlang yoki yo’q. “Keyingi” tugmasini bosing, dasturning o’rnatilishi davom etadi. Ish tugagach PK ish stolida Skype belgisi paydo bo’ladi.
Ishni boshlashdan oldin ta’minotni tekshiring, mikrofon, nashnik, veb-kamera bormi? Agar, mikrofon va naushnik bo’lsa faqat, bu yetarli, Skypeni ishlatish uchun.
Dasturning ishini boshlash uchun, Skype belgisini ikki marta sichqoncha bilan bosing. Keyin registratsiya qiling, o’zingizning nomingizni yozing (nik), foto o’rnating, shaxsiy axborotingizni yozing, bularni hamma ko’rib biladi. Registratsiya tugagandan keyin bosh oyna ochiladi. Bosh menyu panelida opstiyalar mavjud. “Pomosh”, «Instrumentlar», «Vid», «Chat», «Pozvonit», «Schet», «Fayl». Agar siz avtomatik tarzda tuzatishni xoxlamasangiz, bunda mustaqil ravishda mikrofonni, Web-kamerani, ovozli sozlang.
Buning uchun “instrumentы” ga kiring, “nastroyki” tugmachasini bosing, “Nastroyki zvuka”da esa audioqurilmani o’rnating. Qo’ng’iroq qilish, audiokirish, audiochizish uchun asboblarni tanlang va “soxranit” belgisini tanlang. Keyin, “nastroyki video” bo’limida kamerani o’rnating, uni qanday ishlatish tekshiring va “soxranit” tugmasini bosing. Do’stlaringizni qidirish uchun “kontaktlar” (kontaktlar) bo’limiga kirib, “Poisk abonentov Skype” (Skype abonentlari ro’yxati)ni tanlang, ismni, nik yoki elektron adresni kiriting.
Skype telefon nima? Skype telefon nimaligi haqida batafsil to’xtalamiz. Shunday qilib, siz “Poisk abonentov Skype” (Skype abonentlarini qidirish) opstiyasi yordamida biror kishini qidirishni tugatgan bo’lsangiz “Pozvonit” (qo’ng’iroq stim) opstiyasini tanlash orqali, do’stingizni niki ustida sichqonchaning o’ng tugmachasini bosish yordamida unga darxol qo’ng’iroq qilishingiz mumkin bo’ladi. Qo’ng’irog’ingiz javobini kuting. Bundan tashqari siz kishining ismi (niki) ni tanlashingiz va “Dobavit Skype kontakt” (Skype kontaktga qo’shish) kontaktlaringiz ro’yxatida bo’ladi va shuning uchun ko’k tugmachani bosish bilan unga qo’ng’iroq qiling yoki chatda yozishmani boshlang. Agar siz mobil yoki stastionar telefonga qo’ng’iroq qilishingiz zarur bo’lib qolsa, “Raqamni terish” opstiyasini tanlang, keyin mos mamlakatni tanlang, raqamni kodsiz tering, ko’k tugmachani bosing va javobni kuting.
Kontaktingizdagi kishiga SMS (matnli xabar) yuborish uchun sichqonchaning o’ng tugmasini bosing va “SMS yuborish” ni tanlang. Skype hisobini to’ldirish shu dasturning o’zi yordamida bajariladi (“hisob” bo’limi keyin “Skype hisobiga avans kiritish” ni bosing) Skype xizmatiga to’lovning boshqa usullari ham bor:
- Yandeks-pul to’lov tizimi
- Visa? Master Card yoki Diners kredit kartalari;
- Money bookers tizimi
(kredit kartasi yoki bank hisobi)
- bank orqali standart o’tkazish.
Skype dasturining yangi funkstional imkoniyatlari, yangilanishlari, ma’lumotlari va tariflari haqida siz doimo Skype dasturini ishlab chiqqanlarning ofistial saytidan olishingiz mumkin. O’zingizning sevimli kishilaringiz, yaqinlaringiz, do’stlaringiz va hamkasblaringiz bilan aloqada bo’ling! Skype (yoki Skype) - butun jahon bo’yicha qarindoshlaringiz, do’stlaringiz, hamkasblaringiz bilan Internet tarmog’i orqali muloqot qilish imkonini beradigan dastur deb hisoblanadi. Dastur Skype Limited kompaniya tomonidan ishlab chiqilgan. Dastur quyidagi imkoniyatga ega:
1.ICQ, QIP yoki Jabber kabi dasturlar yordamida shaxsiy yozishmalar yoki hamkasblar bilan xabar almashish imkonini beradi.
2.Agar sizda mikrofon yoki naushnik bo’lsa boshqa shahardagi do’stingizda qo’ng’iroq qilishingiz va telefonda aloqa qilgan kabi, suhbatlashingiz mumkin.
3.Agar sizda Web – kamera, mikrofon va naushniklar bo’lsa, siz suhbatdoshingizni ko’rishingiz, uni eshitishingiz, javob berishingiz yoki videokonferenstiya tashkil qilishingiz mumkin. Bunday aloqani videotelefon ҳam deyish ham mumkin, lekin aslida axborot Internet orqali uzatiladi va siz ishlatilgan daqiqa uchun emas, yuborilgan va qabul qilingan Mbayt miqdoriga to’laysiz.
Skype dasturi hamkoringizning mobil telefoniga, stastionar telefoniga qo’ng’iroq qilish, mobil telefonga SMS xabar yuborish imkonini beradi. Bunda siz kompyuter yonida o’tirib o’zingizga qulay bo’lgan tarifni tanlaysiz. Skype yordamida siz planetaning ixtiyoriy nuqtasiga qo’ng’iroq qilishingiz mumkin. Bunda Skypedan Skypega qo’ng’iroq qilish butunlay bepul. Agar siz xizmat safar bo’lsangiz va Skype dasturini ochish imkoniyatingiz bo’lmasa qo’ng’iroq va matnli xabarlarni boshqa manzilga yo’naltirishingiz mumkin.
|
