Vektorli ma`lumotlarda birorta darajada noaniqlik boshka darajadagi noakniqlikka
57
o
ark uchun bu ikki poligon orasidagi zonaning kengligi
o
obyektning klassi uchun, misol uchun, yulning joylashish hatosi
o
xaritaning umuman olgan xolda, ya`ni, xamma chegaralar va chiziqlar ayrim
aniqlik bilan raqamli tarzga aylantirilgan deb hisobalanadi
o
nuqta uchun- uning atributi, klass yoki xarita
Atributlar noaniqligi ikki yo`l bilan saqlanadi:
o
alohida olingan obyektning atributi sifatida. Misol uchun, poligonning 90 %
ini tuproqlar ―A‖ turi tashqil qiladi
o
butun toifananig atributi sifatida. Misol uchun, ―A‖ tuproklar turi aniqligi
90 % ga barobar.
3.5. Kadastr kartalarini tuzish va ularni jihozlash
Ma`lumotlar bazasi yaratilgandan keyin, obyektlarga mavzusiga qarab
ma`lumotlar (atributiv axborotlar) beriladi, ularga oid jadvallar to`latiladi, shundan
keyin kartaning mavzuli qatlamlarini tuzishga bevosita kirishiladi.
Ma`lumki, hozirgi kunda kartografiyada 11 ta tasvirlash usullari mavjud:
Belgilar usuli;
Nuqtalar usuli;
Izoliniyalar usuli;
Areallar usuli;
Sifatli rang usuli;
Miqdorli rang usuli;
Kartogramma usuli;
Kartodiagramma usuli;
Bir joyga tegishli diagrammalar usuli;
Harakatdagi belgilar usuli;
58
CHiziqli belgilar usuli;
MapInfo dasturida sifatli rang usuliga — "Aloxida qiymatlar" "Otdel’nie
znacheniya" usuli; kartogrammalar usuliga — "Qiymatlar diapazoni"
"Diapazoni
znacheniy"; nuqtalar usuliga — "Nuqtalar zichligi"
"Plotnost’ tochek"; belgilar
usuliga — "O`lchamli belgilar"
"Razmernie simvoli"; izoliniyalar usuliga —
"YUza"
"Poverxnost’"; kartodiagrammalar usuliga — "Ustunli va aylanmali
diagrammalar"
"Stolbchatie i krugovie diagrammi" to`g’ri keladi.
Mavzuli
qatlamlarni hosil qilish jarayonini respublikamizning gidrologik mazmunga ega
kartalarini tuzish misolida ko`rib chiqamiz.
―Alohida qiymatlar‖ usulida karta tuzishda MapInfo nuqtali, chiziqli va maydonli
obyektlarni mavzu bo`yicha ajratish imkonini beradi. Buning uchun jadvalda
berilgan maydon ko`rinishga ega bo`lgan alohidagi qiymatlar tanlanadi. Dastur har
bir qiymatga mos keluvchi rangni tanlaydi. Zarur bo`lganda,
foydalanuvchining
hoxishiga qarab rang o`zgartiriladi. Bu usul o`simlik, tuproq, er sifati, qiyaliklar
ekspozitsiyasi, siyosiy-ma`muriy va boshqa kartalarni tuzishda qo`llaniladi.
19-rasm. O`zbekistan Respublikasining tuproqlari kartasi.
59
"Qiymatlar diapazoni"
"Diapazon znacheniy" usulidan
foydalanishda MapInfo
obyektlarning bir-biriga yaqin bo`lgan qiymatlarini guruhlaydi va tuzilgan ushbu
guruhlarga
bir
xil
ranglarni, belgilarni yoki
chiziqlarni
beradi.
"Qiymatlar
diapazoni"
usuli
obyektlarning
o`lchami, ularning raqamli
qiymatlari
bilan bevosita
bog’liq
bo`lmagan
hollarda ham qo`llaniladi.
20-rasm. Viloyatlar bo`yicha yer soliqlari stavkalari.
Usuldan kartalarda ma`muriy yoki territorial xo`jalik birliklar bo`yicha nisbiy
kartografik ko`rsakichlarni tasvirlashda, ya`ni aholi zichligi, xo`jalik yoki
terriorital birliklari va boshqa ko`rsatkichlari turli bo`lgan agrokimyoviy mazmunli
kartalarni tuzishda foydalaniladi.
"Yuza"
"Poverxnost’" usulida MapInfo kartaning mavzuli ma`lumotlarini uzluksiz
rangli bo`yoqlari bilan rastrlangan yuza ko`rinishida ifodalaydi.
Yuzalar
tasvirlangan kartalar ko`pchilik geoaxborot tizimlari ishlatiladi, bunda raqamli
ma`lumotlar
biror bir qiymatga ega
bo`lib, lokal bir nuqtaga tegishli, deb
qaraladi.
Masalan,
yuza
usulini
haroratni o`zgarishi, qor qoplami
qalinligi
yoki topografik yuzaning
rel’efini tasvirlashda foydalanish
mumkin.
21-rasm. Rangli izochiziqlar bilan relyefni ifodalash.
60
Quyida keltirilgan misol qatlamli rangli izochiziqlar bilan ifodalangan
uchastkaning rel’efini ko`rsatadi (21-
rasm).
Yuza
tipidagi
shartli
belgilarni
tuzishda
"O`lchamli
belgilar"
