|
O’zbekiston respublikasi raqamli texnologiyalar
|
| Sana | 24.05.2024 | | Hajmi | 124,61 Kb. | | #252513 |
Bog'liq Elektronika va sxemalar 3-mustaqil ish|
O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR
VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT
TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
QARSHI FILIALI
TELEKOMMUNIKATSIYA TEXNOLOGIYALARI
FAKULTETI
TT_11-22 GURUH TALABASINING
ELEKTRONIKA VA SXEMALAR 1
FANIDAN
3-MUSTAQIL ISHI
BAJARDI: Ziyadova Shahnoza
QABUL QILDI: JAMOLOVA.G.M
QARSHI-2023
Mavzu: Fotodiod
Reja:
Fotodiod haqida tushuncha .
Fotodiodning xususiyatlari .
Fotodiodning ishlatilishi .
Fotodiod - bu optik va elektr energiyani boshqa shakllarni o'zgartrish uchun ishlatiladigan elektron qurilmadagi element. Fotodiod yorug'lik energiyasini elektr energiyaga o'zgartiradi. Uning asosiy maqsadi yorug'lik energiyasini elektr energiyaga o'zgartirish va boshqa elektr qurilmalarga ta'minlashdir.
Fotodiodning asosiy tuzilishi p-n o'lchovli qurilmalardir. Uning iki yadroli qismining biri n-turi, ikkinchi esa p-turi deb ataladi. N-turi elektronlar uchun sur'atgichdir, ya'ni, ularga elektronlar kirib keladigan joydir. P-turi esa elektronlarni qabul qiladigan joy sifatida ishlaydi. Yorug'lik energiyasi fotodiodning n-turiga tushirildiğida, elektronlar energiyani olish uchun sur'atga ega bo'ladilar va energiyani p-turiga ko'chirish uchun harakatlanish boshlanadi. Bu esa fotodiodda elektr energiya oqimini tuzatadi.
Fotodiodlar, yorug'lik energiyasini elektr energiyaga o'zgartirish uchun ishlatiladigan elektron qurilmalardir. Ularning xususiyatlari quyidagilar:
Fotosensitivlik: Fotosensitivlik, fotodiodning yorug'likni qanday darajada sezishi va o'zgaruvchan yorug'likni qanday tezda aniqlay oladiganligini ko'rsatadi. Yani, bu xususiyat fotodiodning qanday darajada jismoniy yorug'likni qabul qilishi va undan elektr energiyaga aylantirishi mumkinligini ifodalaydi.
Spektral jamiyat: Fotodiodlar belgilangan spektral jamiyatda (yani, belgilangan yorug'lik uzluksizligida) yorug'likni sezadilar. Bu, ularning faoliyati yo'nalishi va maqsadi bo'yicha ma'lum bo'ladi. Misol uchun, qanday turlarda yorug'likni aniqlay oladiganligi bu xususiyat orqali belgilanadi.
Yorug'lik tezligi (Response Time): Bu, fotodiodning yorug'likni sezib olish va elektr energiyaga o'zgartirish vaqti bo'yicha ma'lum bo'ladi. Agar bir fotodiodning yorug'lik tezligi yuqori bo'lsa, unda yorug'likni aniqlash va elektr energiyaga aylantirish tezligi yuqori bo'ladi.
Tovush spektri: Ushbu xususiyat, fotodiodning aniqlash spektrini yani, qanday yorug'lik spektri bilan faoliyat ko'rsatishi mumkinligini ko'rsatadi. Ba'zilar fotodiodlar belli bir spektrga maxsuslanadi, va boshqa xususiyatlarga ega bo'lmaydi.
Temperatura tartibining xususiyatlari: Fotodiodlar har xil temperaturalarda ishlovchi bo'lishi mumkin, lekin ba'zi modellarda haroratning o'zgarmishi bilan xususiyatlari o'zgarmaydi. Temperaturalar ularning faoliyatini va ishlab chiqarishini ta'sir qilishi mumkin.
Maksimal energiya va kuchlanuvchanlik: Fotodiodlarning belgilangan miqdorda yorug'likni qabul qilishi mumkin. Bu kengliklariga bog'liq ravishda, ularning belgilangan kuchlanuvchanligi va ishlovchi kuchlari bo'lishi mumkin.
Fotodiodlar turli sohalarda foydalaniladi, masalan, optika texnikasi, kommunikatsiyalar, avtomatlashtirilgan tizimlar, audiosistemalar va boshqa sohalarda. Ular belgilangan amalga olishlari va talablarga qarab tanlash kerak.
Fotodiodlar ko'p yo'nalishlarda ishlatiladi. Masalan, optika texnikasi, kommunikatsiyalar, audiosistemalar va boshqa sohalarida.
Fotodiodlar yorug'likni elektr energiyaga o'zgartirish uchun ishlatiladi va ularga o'zgaruvchan yorug'likni qabul qilish vaqtida elektr energiyani yaratish uchun ishlatiladi. Fotodiodlarni ishlatish usullari va mavzular o'zaro farq qiladi, ammo ularni umumiy tarzda ishlatish jarayoni quyidagicha bo'ladi:
Yorug'likni sezish: Fotodiodlar yorug'likni sezish uchun ishlatiladi. Ular n-tur va p-tur o'lchovli qurilmalardan iborat bo'lib, yorug'lik energiyasini qabul qilish uchun p-turiga qarash va elektronlarni n-turiga ko'chirish jarayoniga o'tkazishadi.
Elektr energetik tarqatish: Fotodiodlar yorug'likni elektr energiyaga o'zgartirish uchun ishlatiladi. Yorug'lik energiyasi fotodiodning n-turiga tushirildiğida, elektronlar sur'at bilan harakatlanish boshlaydi va energiyani olish uchun p-turiga yuboriladi.
Optik detektor sifatida: Fotodiodlar optik texnikalarda va kommunikatsiya tizimlarida yorug'likni aniqlash va o'zgaruvchan yorug'likni olish uchun ishlatiladi. Ular optik signalni elektr sinyalga o'zgartirish uchun ishlatiladi. Misol uchun, optik kommunikatsiya tizimida, fotodiodlar yorug'likni qabul qilish va o'zgaruvchan sinyallarni generatsiyalashda ishlatiladi.
Yorug'lik sensyor sifatida: Fotodiodlar yorug'likning intensivligini va yorug'likning mavzusini aniqlash uchun ishlatiladi. Bunday qurilmalar foydalanuvchilarga yorug'likning intensivligini, rangini va intensivligini o'zgartirish uchun ishlatiladi.
Yorug'lik kontrol qurilmalari: Fotodiodlar avtomatlashtirilgan tizimlarda, masalan, yorug'lik terma sibobini aniqlash va boshqa yorug'likni boshqarish uchun ishlatiladi.
Xulosa:
Fotodiodlar keng ko'lamda sohalarda foydalaniladi va ularning ishlatilish usullari shu sohalarga bog'liq bo'ladi. Fotodiodlarning yorug'likni qabul qilish tezligi, fotosensitivlik darajasi, va qanday yorug'lik spektri bilan bog'liq bo'lib, ularni qaysi maqsad uchun ishlatish kerakligini aniqlashga yordam bera olishi kerak.Fotodiodning yorug'likni elektr energiyaga o'zgartirish xususiyati fotosensitivligi deb ataladi. Bu, fotodiodning yorug'lik energiyasini qanday o'zgartirishini ko'rsatadigan miqdordir. Fotosensitivlik darajasi ko'proq bo'lganda, fotodiod yorug'likni yaxshi sezib, ko'payadi.
Bundan tashqari, fotodiodning faolligi spektri (yani, qanday yorug'lik uzluksizligini sezib olishi) va javob berish tezligi kabi xususiyatlariga bog'liq. Fotodiodning tezligi, elektronlar harakat qilish va energiyani olishning tezligini belgilaydi. Spektri esa fotodiodning qanday uzluksizlikdagi yorug'likni sezib olishini aks ettiradi
Ushbu tushunchalar yordamida, fotodiod haqida umumiy tushuncha olgan bo'lishingiz mumkin. Agar boshqa savollar yoki ma'lumotlar bo'lsa, menga so'rashni bilmohim bo'lar edim.
Foydalanilgan adabiyotlar :
http://fayllar.org
“Elektronika” X.K.ARIPOV, A.M.ABDULLAYEV, N.B.ALIMOVA, X.X.BUSTANOV, Y.V.OBYEDKOV, SH.T.TOSHMATOV
http://chat.openai.com
|
| |
