O‘zbekiston respublikasi raqamli texnologiyalar vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti mustaqil ish

Download 262,82 Kb. Pdf ko'rish
bet	4/5
Sana	15.12.2023
Hajmi	262,82 Kb.
	#119752

1 2 3 4 5

3. Mantiqiy arifmetik amallar.
Protsessor tarkibidagi arifmetik-mantiqiy qurilmaning ishlash prinsipini
tushunish uchun avval insonning mantiqiy fikrlash va xulosa chiqarish usullarini
ko‘rib chiqamiz.
Insonlar kundalik hayotda o‘zaro muloqot qilish uchun turli mulohazalardan
foydalanishadi. Ma’lumki, mulohaza – narsa yoki hodisalarning xususiyatini
anglatuvchi darak gapdir. Boshqacha aytganda, mulohaza – rost yoki yolg‘onligi
haqida so‘z yuritish mumkin bo‘lgan darak gap.
Mulohazalar sodda va murakkab bo‘lishi mumkin. Biror shart yoki usul bilan
bog‘lanmagan hamda faqat bir holatni ifodalovchi mulohazalar sodda mulohazalar
deyiladi. Sodda mulohazalar ustida amallar bajarib, murakkab mulohazalarni hosil
qilish mumkin. Odatda murakkab mulohazalar sodda mulohazalardan “VA”,
“YОKI” kabi bog‘lovchilar, “EMAS” shaklidagi ko‘makchilar yordamida tuziladi.
1-rasm. Mantiqiy amallar
A va B sodda mulohazalar bir paytda rost bo‘lgandagina rost bo‘ladigan
yangi (murakkab) mulohazani hosil qilish amali mantiqiy ko‘paytirish amali deb
ataladi.
Bu amalni konyunksiya (lot. conjunctio– bog’layman) deb ham atashadi. Mantiqiy
ko‘paytirish amali ikki yoki undan ortiq sodda mulohazalarni “VA” bog‘lovchisi
bilan bog‘laydi hamda “A va B” , “A and B” , “A Λ B” , “A · B” kabi ko‘rinishda
yoziladi. Mantiqiy ko‘paytirishni ifodalaydigan quyidagi jadval rostlik jadvali deb
ataladi:

1.7- jadval Mantiqiy ko‘paytirish amali
A B A Λ B
1 1
1
1 0
0
0 1
0
0 0
0
A va B mulohazalarning kamida bittasi rost bo‘lganda rost bo‘ladigan yangi
murakkab mulohazani hosil qilish amali mantiqiy qo‘shish amali deb ataladi.
Bu amalni dizyunksiya (lot. disjunctio – ajrataman) deb ham atashadi Mantiqiy
qo‘shish amali ikki yoki undan ortiq sodda mulohazalarni “YOKI” bog‘lovchisi
bilan bog‘laydi hamda va “A yoki B”, “A or B” , “A V B”, “A + B” kabi
ko‘rinishlarda yoziladi.
1.8- jadval Mantiqiy qo‘shish amali

Download 262,82 Kb.

1 2 3 4 5

Download 262,82 Kb.

Pdf ko'rish