RAQAMLI TЕXNOLOGIYALAR VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKЕNT AXBOROT TЕXNOLOGIYALARI UNIVЕRSITЕTI
Himoyaga ruxsat MUT va T kafеdrasi mudiri
D.T. Hasanov 2023 yil « »
IOT-GA ASOSLANGAN BULUTLI HISOBLASHDA SIMSIZ SENSOR TARMOQLARIDAN FOYDALANISH USULLARI TAHLILI
mavzuida
BITIRUV MALAKAVIY ISHI
Bitiruvchi
|
|
S.T. Zaripov
|
imzo
|
|
F.I.SH.
|
Rahbar
|
|
D.T. Hasanov
|
imzo
|
|
F.I.SH.
|
Taqrizchi
|
|
A.O. Muxamedaminov
|
imzo
|
|
F.I.SH.
|
HFX va E
|
|
F.M. Qodirov
|
imzo
|
|
F.I.SH.
|
TOSHKENT-2023
O‘ZBЕKISTON RЕSPUBLIKASI
RAQAMLI TЕXNOLOGIYALAR VAZIRLIGI MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKЕNT AXBOROT TЕXNOLOGIYALARI UNIVЕRSITЕTI
“Tеlеkommunikatsiya tеxnologiyalari” fakultеti “Ma’lumotlarni uzatish tarmoqlari va tizimlari” kafеdrasi
5350100– Telekommunikatsiya texnologiyalari (Telekommunikatsiyalar) ta’lim yo‘nalishi
TASDIQLAYMAN
“MUT va T” kafеdrasi mudiri 2023 y. « »
Talaba Zaripov Saloxiddin Turdimurodovichning
(Familiyasi, ismi, otasining ismi)
IoT-ga asoslangan bulutli hisoblashda simsiz sensor tarmoqlaridan foydalanish usullari tahlili mavzuidagi bitiruv malakaviy ishiga
T O P SH I R I Q
1.
|
Mavzu universitetning
|
2022 yil
|
« 28 »
|
noyabr
|
1256
|
- sonli buyruq bilan tasdiqlangan.
|
2.
|
Ishni himoyaga topshirish muddati
|
01.06.2023 y.
|
3.
|
Ishga oid dastlabki ma’lumotlar
|
Bitiruv oldi amaliyotidan olingan
|
ma’lumotlar, kerakli bo‘lgan texnik adabiyotlar, referatlar, jurnallar va
|
internetdan olingan ma’lumotlar asosida.
|
Hisoblash - tushuntirish yozmalar mazmuni (ishlab chiqiladigan masa-
|
lalar ro‘yxati).
|
Kirish. 1. Simsiz sensor tarmoqlarga asoslangan IoT tizimlari.
|
2. Bulutli hisoblash jarayonlarini tashkil etish. 3. IoT-ga asoslangan bulutli hisoblashda simsiz sensor tarmoqlaridan foydalanishni tadqiq qilish. 4. Hayot faoliyati xavfsizligi va ekologiya
|
5.
|
Grafik materialar ro‘yxati BMIning elektron taqdimoti materiallari
|
6. Topshiriq berilgan sana 05.01.2023
Rahbar
|
|
|
|
|
imzo
|
Topshiriq oldim
|
|
|
|
|
imzo
|
Ishning ayrim bo‘limlari bo‘yicha maslaxatchilar:
Bo‘lim nomi
|
Maslahatchi
|
Imzo, sana
|
Topshiriq
berildi
|
Topshiriq
olindi
|
1,2,3 bo‘limlar
|
D.T. Hasanov
|
10.01.2023y.
|
10.01.2023y.
|
HFX va E
|
F.M. Qodirov
|
15.05.2023y.
|
31.05.2023y.
|
Ishni bajarish grafigi
Т/r
|
Ish bo‘limlari nomi
|
Bajarish muddati
|
Rahbar (мaslahatchi
imzosi)
|
1.
|
Simsiz sensor tarmoqlarga asoslangan
IoT tizimlari
|
20.02.2023 y.
|
|
2.
|
Bulutli hisoblash jarayonlarini tashkil
etish
|
13.04.2023 y.
|
|
3.
|
IoT-ga asoslangan bulutli hisoblashda simsiz sensor tarmoqlaridan
foydalanishni tadqiq qilish
|
13.05.2023 y.
|
|
4.
|
Hayot faoliyati xavfsizligi va
ekologiya
|
31.05.2023 y.
|
|
Bitiruvchi
|
2023
|
yil
|
« »
|
imzo
|
|
|
|
Rahbar
|
2023
|
yil
|
« »
|
imzo
|
|
|
|
Ushbu bitiruv malakaviy ishda IoTga asoslangan bulutli texnologiyalarida simsiz sensor tarmoqlaridan foydalanish imkoniyatlari o‘rganilgan bo‘lib, unda simsiz sensor tarmoqlarga asoslangan IoT tizimlari tahlil qilingan, bulutli hisoblash jarayonlarini tashkil etishda protokollar tahlili keltirilgan, hamda IoT-ga asoslangan bulutli hisoblashda simsiz sensor tarmoqlaridan foydalanish tadqiq qilingan
Shuningdek, hayot faoliyati xavfsizligi va ekologiya masalalari ko‘rib chiqilgan.
В этой выпускной квалификационной работе исследуются возможности использования беспроводных сенсорных сетей в облачных технологиях на основе IoT, анализируются системы IoT на основе беспроводных сенсорных сетей, анализируются протоколы для организации процессов облачных вычислений, а также исследуется использование беспроводных сенсорных сетей в облачных вычислениях на основе IoT.
Также были рассмотрены вопросы безопасности жизнедеятельности и экологии.
This graduate thesis explores the possibilities of using wireless sensor networks in IoT-based cloud technologies, analyzes wireless sensor network-based IoT systems, analyzes protocols for organizing cloud computing processes, and explores the use of wireless sensor networks in IoT-based cloud computing.
The issues of life safety and ecology were also considered.
KIRISH 7
SIMSIZ SENSOR TARMOQLARGA ASOSLANGAN IoT
TIZIMLARI 9
IoT texnologiyasida qo‘llaniladigan tarmoq texnologiyalari 9
IoT texnologiyasining rivojlanishida Simsiz sensor tarmoqlarinining ahamiyati 11
IoT tarmoqlarida simsiz sensor tarmoqlaridan foydalanish 13
I bob bo‘yicha xulosa 21
BULUTLI HISOBLASH JARAYONLARINI TASHKIL ETISH
…… 22
Bulutli hisoblash texnologiyasining imkoniyatlari tahlili 22
Virtualizatsiyaga asoslangan bulutli texnologiyalar 27
Bulutli hisoblash muhiti protokollari 30
II bob bo‘yicha xulosa 34
IOT-GA ASOSLANGAN BULUTLI HISOBLASHDA SIMSIZ SENSOR TARMOQLARIDAN FOYDALANISHNI TADQIQ
QILISH 35
Aqlli shaharlarda IoTga asoslangan Bulutli tizim modeli 35
Normal va o‘ta xavfli vaziyatlarda obyektlar va texnik tizimlarning ishlashi barqarorligini ta’minlash 43
Tadqiqot tatijalarini Aqlli shahar ssenariysi uchun qo‘llashni tahlil qilish 48
III bob boyicha xulosa 60
HAYOT FAOLIYATI XAVFSIZLIGI VA EKOLOGIYA 61
Insonning mehnat faoliyati va dam olish zonalarida qulay (me’yoriy ruxsat etilgan) atrof-muhit holatini yaratish 61
Normal va o‘ta xavfli vaziyatlarda obyektlar va texnik tizimlarning ishlashi barqarorligini ta’minlash 63
Ishlab chiqarish xodimlarini va aholini avariyalar, falokatlar, tabiiy ofatlarning yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan oqibatlaridan himoya qilish 68
IV bob boyicha xulosa ……………………………………………………
YAKUNIY XULOSALAR.…………………………………………………. 71
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI 72
KIRISH
Bugungi kunda axborot texnologiyalari sohasi respublikamizning rivojlanishida muhim o‘rin tutib kelmoqda. O‘tgan yillar mobaynida O‘zbekiston Respublikasi hukumati tomonidan yurtimizda axborot texnologiyalarini keng joriy qilish va rivojlantirish borasida olib borgan siyosati hozirgi kunga kelib o‘z natijalarini ko‘rsatmoqda. 2019 yilda AKT sohasida yana bir qator muhim yơnalishlar bơyicha ishlar amalga oshirildi. Internet tarmog‘ining milliy segmenti “UZ” domenida ro‘yxatdan ơtgan veb-saytlarni tashkil etish orqali iste'molchilarga qulay xizmatlar ko‘rsatish, yoshlarning onlayn tarzda bilim olishlari va aholiga elektron savdo tizimlari orqali xizmatlar ko‘rsatish yơlga qo‘yildi. Bu esa O‘zbekistonda bulutli texnologiyalarni keng joriy qilishning muhim asosi bo‘lib xizmat qildi.
Shuningdek O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Raqamli O‘zbekiston
2030” strategiyasini tasdiqlash va uni samarali amalga oshirish chora-tadbirlari to‘g‘risida farmoni tasdiqlangan bo‘lib, ushbu farmonning birinchi, ikkinchi va beshinchi boblarida bulutli platformani boshqarish bulutli hisoblash texnologiyalaridan foydalanish imkoniyatlarini o‘rganish va ularni amaliyotga tatbiq etish, bulutli hisoblashlar asosida ma’lumotlarni saqlash va qayta ishlash markazlarini rivojlantirish, foydalanuvchi talablariga muvofiq, O‘zbekiston Respublikasining axborot resurslariga doimiy ulanishni ta’minlash, shuningdek bulutli xizmatlarini taqdim etishning turli xil modellarini amalga oshirish uchun dasturiy ta’minot yaratish bo‘yicha bir qator vazifalar belgilab berilgan. Belgilangan bu vazifalar bugungi kunda bitiruv malakaviy ishida tanlangan mavzuning yanada dolzarba ahamiyatga ega ekanligini belgilab beradi [1], [2].
Axborot texnologiyalari sohasida innovatsiyalarni, shu jumladan bulutli hisoblash va hisoblash ishlarini tezkor joriy etish davom etmoqda. Bulutli xizmatlarning ommaviylik xususiyati bulut iste’molchilari, shu jumladan turli sohalardagi korxonalar va xususiy iste’molchilar soni doimiy ravishda o‘sib bormoqda. Bulutli texnologiyalarni aniqlashga turli xil yondashuvlar mavjud. Xalqaro elektraloqa ittifoqi va xalqaro standartlashtirish tashkiloti (2013 yil aprel)
tomonidan taqdim etilgan ta’rifga ko‘ra, bulutli hisoblash bu tarmoqdan mustaqil ravishda foydalanilishi va tartibga solinishi mumkin bo‘lgan hamkorlik uchun mavjud bo‘lgan kengaytiriladigan va moslashuvchan jismoniy yoki virtual manbalarga ulanishini ta’minlaydigan paradigma. Intel kompaniyasining ta’kidlashicha, bulutli hisoblash «oxirgi foydalanuvchilar tomonidan xizmat sifatida foydalaniladigan umumiy resurslarni virtual ta’minlash» degan ma’noni anglatadi. Unga AQSh Milliy standartlar va texnologiyalar instituti tadqiqotchilari quyidagi ta’rifni taqdim etdilar: «Bulutli hisoblash bu tezkor aniqlanishi mumkin bo‘lgan sozlanadigan hisoblash manbalarining umumiy tarmog‘iga (masalan, tarmoqlar, serverlar, saqlash tizimlari, dasturlar va xizmatlar) talabga binoan tarmoqqa qulay kirishni ta’minlaydigan model. va minimal boshqarish yoki xizmat ko‘rsatuvchi provayderning minimal aralashuvi bilan ta’minlang.
Shunday qilib, bulutli hisoblash tushunchasi - bu xizmat ko‘rsatish shaklida axborot resurslarini taqdim etish usullaridan biri bo‘lib, ularning umumiy printsiplari masofaviy serverlarda hisoblash (ma’lumotlarni qayta ishlash, grafika) hisoblanadi. Masofaviy serverlar birgalikda ishlashga sozlangan, bu sizga jamlama hisoblash quvvatidan foydalanishga imkon beradi. Xizmatdan foydalanish uchun foydalanuvchiga oddiy kompyuter moslamasi (kompyuter plansheti, netbuk) va barqaror Internet aloqasi kerak. Ish jarayoni veb-brauzer yoki mijozning ixtisoslashtirilgan dasturi orqali amalga oshiriladi.
|
