|
O‘zbekiston respublikasiaxborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti samarqand filiali
|
| bet | 6/6 | | Sana | 07.01.2024 | | Hajmi | 455,74 Kb. | | #131451 |
Bog'liq 1-2-ISH Sobirova.S MBmaruzaFoydalanilgan adabiyotlar
1. Axmedov A.,Tayloqov N. Informatika: Akademik liцey va kasb-hunar kollejlari uchun darslik.-T.: «O`zbekiston», 2001.
2. Abduqodirov A.A., Hayitov A..G`., Shodiev R.R. Axborot texnologiyalari T. «O`qituvchi». 2002.
3. www.ziyonet.uz
4. www.google.uz
5. https://studfile.ne
6. https://www.getwox.com
2-amaliy topshiriq
Klassik shifrlash algoritmlarini ishlash tartibini o‘rganish. Ishdan maqsad: Talabalarda shifrlash algoritmlari to‘g‘risida nazariy va amaliy bilim va ko‘nikmalar hosil qilish. Masalani qo‘yilishi: Klassik shifirlash algoritimlarini o’rganish I. Sezar usuli. sezar shifri oddiy siljitish shifrining bir qismi hisoblanadi. Bu shifrni rimlik imperator Gole Yuliy sezar o‘ylab topgan. Shifrlashda matnning har bir harfi boshqa harf bilan quyidagi qoida asosida almashtiriladi. Harflarni almashtirishda kelayotgan yozuv harflarini k-ga siljitib almashtiriladi. Bu erda M – butun son hisoblanib, ochiq matni belgisini biror alfavitdagi o‘rni, S – butun son bo‘lib, shifr belgini biror alfavitdagi o‘rni. C=(M+k)modm, m - alfavit uzunligi. Deshifrlash ifodasi esa M=(C-k)modm ifoda bilan ifodalanadi. Yuliy sezar bevosita k = 3 bo‘lganda ushbu usuldan foylangan. Sezar usulining kamchiligi bu bir xil harflarning o‘z navbatida, bir xil harflarga almashishidir. Masalan, matn sifatida T0= DESHIFIRLASH so‘zini va K=21 deb oladigan bo‘lsak sezar usuli natijasida quyidagi shifrlangan yozuv hosil bo‘ladi:
T0= DESHIFIRLASH
T1 = HIWLMJMVPEWL
Kalit = 21
00
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10
|
11
|
12
|
13
|
14
|
15
|
16
|
17
|
18
|
19
|
20
|
21
|
22
|
23
|
24
|
25
|
A
|
B
|
C
|
D
|
E
|
F
|
G
|
H
|
I
|
J
|
K
|
L
|
M
|
N
|
O
|
P
|
Q
|
R
|
S
|
T
|
U
|
V
|
W
|
X
|
Y
|
Z
|
E
|
F
|
G
|
H
|
I
|
J
|
K
|
L
|
M
|
N
|
O
|
P
|
Q
|
R
|
S
|
T
|
U
|
V
|
W
|
X
|
Y
|
Z
|
A
|
B
|
C
|
D
|
Natija: HIWLMJMVPEWL
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
O‘zbekiston respublikasiaxborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti samarqand filiali
|
