Poykand shahar xarobalarida kovlab
ochilgan turarjoy qoldiq-
laridan ma’lum bo‘lishicha, X–XI asrlarda ham
paxsa va
xom
g‘ishtdan qurilgan imoratlar shahar me’morchiligida asosiy
o‘rinni egallagan.
Naqqoshlik, o‘ymakorlik va xat tot lik.
IX–XII asr bosh-
larida me’
morchilik
bilan birga naqqoshlik va
o‘ymakorlik
san’ati ham ancha rivoj topadi. Imoratning peshtoqi, eshigi
va devorining ayrim qismlari turli mazmundagi bitiklar bilan
qoplanar edi.
Bu davrda
xattotlik xalq san’atining muhim va keng tarqal-
gan sohalaridan biri edi. Hali kitob bosish
kashf etilmaganligi,
qo‘lyozma kitoblarning nusxalari faqat qo‘lda ko‘chirilishi
X asr suv
omborining
to‘g‘oni –
Xonbandi.
108
tufayli xattotlik san’ati ancha rivoj topdi. Turli
uslubda husnixat
bilan bitilgan xattotlik namunalari me’moriy naqshlarda ham
hayotiy mazmun va estetik zavq
beruvchi bezak sifatida
ishlatiladi.
Musiqa san’ati.
IX–XIII asr boshlarida musiqa san’ati ham
g‘oyat taraqqiy qiladi. Bayramlar, to‘ylar,
xalq sayillari va
boshqa marosimlar, shubhasiz, kuy va qo‘shiqsiz o‘tmas edi.
Bu
davrda sozandalar ud, tanbur, qo‘biz, rubob, nay, surnay,
karnay, qo‘shnay va qonun kabi g‘oyat xilma-xil torli, zarbli va
puflab chalinadigan cholg‘u asboblaridan keng foydalanganlar.
Xalq kuylari asosida keyinchalik tojik va o‘zbek xalqlarining
mumtoz kuyi
“Shashmaqom” uchun poydevor bo‘lgan
“Rost”,
“Xusravoniy”, “Boda”, “Ushshoq”, “Zerafkanda” “Buz
ruk”, “Si
po
hon”, “Navo”, “Basta”, “Tarona” kabi
yangi-
yangi kuylar ijod etilgan. Musiqa san’ati she’riyat hamda
musiqashunoslik ilmi bilan uzviy bog‘langan
holda taraqqiy
etadi.
1. IX–XII asrlardagi me’morchilik namunalari haqida so‘zlab bering.
Ular haqida qo‘shimcha adabiyotlardan ma’lumotlar to‘plang.
2. Naqqoshlik, o‘ymakorlik va xattotlik san’ati qay tariqa rivoj
topdi?
3. “Shashmaqom” nima?
