32
investitsiyalar, grantlar, kreditlar, kreditlar va boshqalar) jalb qilishning samarali
mexanizmi shakllantirilishi kerak.
Mahalliy hokimiyat organlari tomonidan investorlar va xususiy biznesga
mintaqaning aniq shartlari va uni rivojlantirish strategiyasi bilan bog'liq
qo'shimcha imtiyoz va preferensiyalar berish vakolatlaridan foydalanish
mexanizmini aniqlashtirish orqali qulay investitsiya muhitini shakllantirish uchun
mahalliy hokimiyat organlarining rolini oshirish talab etiladi. Xususan, ishlab
chiqilayotgan investitsiya siyosati strategiyasida mintaqaga (shahar, tuman)
investitsiyalarni, investorlarni jalb qilish bo'yicha
ijro etuvchi hokimiyat
organlarining vakolatlari, huquq va majburiyatlari alohida nazarda tutilib, ularga
xorijiy investorlarni izlash va potentsial investorlar bilan, shu jumladan, chet elga
chiqish bilan mustaqil muzokaralar olib borishning qo'shimcha funktsiyasini
qo'yish kerak.
Viloyatning ishlab chiqarish va ijtimoiy infratuzilmasi, jumladan, erkin iqtisodiy
va kichik sanoat zonalari rivojlanishidan kelib chiqqan holda investorlarga
beriladigan imtiyoz va preferensiyalarni diversifikatsiya qilish zarur. Hozirgi
vaqtda viloyatning mavjud
infratuzilmasiga qaramasdan, investorlarga teng
bojxona va soliq imtiyozlari beriladi. Shu munosabat bilan qo'shimcha mezonlarni
joriy etish orqali imtiyoz va preferensiyalar taqdim etishni optimallashtirish zarur.
Shuningdek, qonun hujjatlarida alohida maqomga ega bo'lgan hududlarda
(logistika, turizm, savdo, IT-sanoat, texnoparklar, biznes-inkubatorlar sohasida
kichik sanoat zonalari) investorlarga imtiyozlar berishning yagona mezonlari,
shuningdek, mintaqaviy klasterlarni shakllantirish va rivojlantirishda ishtirok
etayotgan investorlar belgilanishi lozim.
Ushbu yo'nalishlar bo'yicha chora-tadbirlarni izchil amalga oshirish hududlarni
iqtisodiy rivojlanishini ta'minlashga yordam beradi,
bu mamlakatning jadal
iqtisodiy rivojlanishining asosiy shartidir.
Milliy iqtisodiyotning rivojlanishi, chuqur modernizatsiya va zamonaviy
diversifikatsiyaning jadallashuvi natijasida real sektorning, davlatning ijtimoiy-
iqtisodiy hayotida turli o‘zgarishlar, yangilanishlar sezilarli darajada sodir
bo‘lmoqda. Davlat o‘zining moliya tizimida ham byudjet-soliq, investitsiya, baho,
pul-kredit va boshqa siyosatlarini iqtisodiy hayot ravnaqi uchun amalga
oshirmoqda. Shu jumladan, 2017 - 2021-yillarda O‘zbekiston Respublikasini
rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha Harakatlar strategiyasinining
3-yo‘nalishi
iqtisodiyotni rivojlantirish va liberallashtirishning ustuvor
yo‘nalishlari bo‘lib uning asosiy vazifalaridan biri
xarajatlarning ijtimoiy
yo‘naltirilganini saqlab qolgan holda Davlat byudjetining barcha darajalarida
mutanosiblikni
ta’minlash,
mahalliy
byudjetlarning
daromad
qismini
mustahkamlashga qaratilgan byudjetlararo munosabatlarni takomillashtirish, soliq
yukini kamaytirish va soliqqa tortish tizimini soddalashtirish siyosatini davom
33
ettirish, soliq ma’muriyatchiligini takomillashtirish va tegishli rag‘batlantiruvchi
choralarni kengaytirish hisoblanadi.
Iqtisodiyotning barcha qatlamlari bilan bir qatorda davlat moliyasi va uning barcha
bo‘g‘inlari tizimi ham takomillashib rivojlanib bormoqda. Davlat byudjetining
profitsit
bilan
ijro
etilayotganligi,
g‘aznachilik
tizimining
yanada
mukammallashoyatganligi, davlat maqsadli jamg‘armalarining xarajatlar va
daromadlarini mustaqil idora etayotganligi hamda davlat kreditidan samarali
foydalanilayotganligi fikrimizning yaqqol dalilidir.
Hozirgi sharoitda byudjеt davlat iqtisodiy siyosatining g’oyat muhim vositasi
bo’ladi. Davlat byudjеtidagi taqchillikni eng oz darajaga tushirish bosh vazifa
hisoblanadi. Iqtisodiyotni rivojlantirish uchun zarur bo’lgan mablag’larni
ajratish
va taqchillik o’rtasida eng qulay bo’lgan mutanosiblikni o’rnatish maqsadga
muvofiq bo’ladi. Bu zarur bo’lgan mutanosiblik, albatta, istе'mol va iqtisodiyotni
qayta qurish xarajatlarinigina qisqartirish evazigagina bo’lishi mutlaqo ziddir,
chunki u iqtisodiy va ijtimoiy islohotlarining cho’zilib kеtishiga olib kеladi.
Iqtisodiyotning barcha sohalaridagi jarayonlarning kuchayishi, dunyodagi iqtisodiy
globallashuv darajasining ortib borishi bilan moliyaviy qarorlar qabul qilishda
so’nggi ma'lumotlarni qabul qilish, yig’ish, qayta ishlash va ularni chuqur tahlil
etish muhimahamiyatga egaligidan dalolat bеrmoqda. Shundan xulosa qilish
mumkinki, mamlakatdagi mahalliy va umumdavlat moliyasining holatini rеal
baholash
bilan bir vaqtda, xorijiy mamlakatlarda yuzaga chiqayotgan moliyaviy
jarayonlarni o’rganib, ular bilan uyg’unlashgan holda dinamik tarzda amal qilishi,
biz yuqorida sanab o’tgan takliflarning hayotiylik darajasini oshiradi.
