|
O‘zgaruvchan tokning chastotasi qancha
|
bet | 2/2 | Sana | 16.12.2023 | Hajmi | 0,66 Mb. | | #120901 |
Bog'liq aktiv induktiv va sigim qarshilikAktiv, Induktiv va sig'im qarshiliklar
dt dt
= X L I max sin t + 90∘
Ko‘rib turibmizki, tokning boshlang‘ich fazasi nolga teng bo‘lganda, induktivlikdagi kuchlanishning boshlang‘ich fazasi 90° ga teng. Demak, induktivlikdagi tok va kuchlanish orasidagi fazalar siljishi 90° ga teng, ya’ni tok o‘z kuchlani- shidan 90° siljigan bo‘ladi. 3.8- rasm, b da induktivlikdagi I va U vektorlar diagrammasi ko‘rsatilgan.
Biz yuqoridagi induktivlikdagi kuchlanish uchun yozilgan
ifodada yangi kattalik XL
kiritgandik. XL
= L — induktiv
qarshilik deb ataladi.
Sig‘im qarshilikli zanjir. Sig‘im chiziqli elektr zanjirida o‘zgarmas kattalik bo‘lib, iste’molchining elektr maydonida to‘planadigan energiya miqdorini xarakterlaydi:
U 2
WC C . 2
Faraz qilaylik, 3.9- rasm, a dagi zanjirda U kuchlanishli
sinusoidal tok I = Imax sin ·t ta’sir qilyapti. Bunda zanjirdagi
o‘zgaruvchan tok o‘tkazgich kesim yuzasidan o‘tadigan zaryad miqdorining ma’lum vaqt davomida elementar o‘zgarishi bilan aniqlanadi:
dq
IC
dt
Zaryadning vaqt davomida o‘zgarishi:
dq = cdU = cdUC.
Bu ifodani hisobga olib, sig‘imdagi o‘zgaruvchan tokni yozsak:
I = C dUC .
Bu ifodadan
C
U I
C C
dt
IC dt.
Tokning qiymatini hisobga olgan holda ifoda quyidagicha yoziladi:
U I max
_ I max
_ ∘
C C
sin tdt
cos t X CI max sin t
C
90 .
Bundan
c
X I — sig‘im qarshilik deyiladi.
C
Keltirilgan ifodalardan ko‘rinib turibdiki, kuchlanish- ning boshlang‘ich fazasi 90° ga teng. Demak, sig‘im qarshi- ligidagi tok va kuchlanish orasidagi faza siljishi 90° ga teng bo‘lib, tok kuchlanishdan 90° oldinda bo‘ladi.
3.9- rasm, b da vektor diagramma ko‘rsatilgan. Sig‘imning qutblarida kuchlanish ko‘paygan sari, uning elektr maydonida to‘planadigan energiya miqdori ortib boradi. Bu energiya hech qanday foydali ish bajarmaydi, u manba bilan almashinib turadigan energiyadir. Bu almashinib turadigan energiyaning o‘zgarish tezligi manba chastotasiga nisbatan ikki marta ortiq bo‘ladi.
|
| |