|
Paydalanılǵan ádebiyatlar Algortmik tiller hám programmalastırıw páninen ádebiyatlar
|
| bet | 6/7 | | Sana | 19.05.2024 | | Hajmi | 32,16 Kb. | | #243924 |
Bog'liq Praktika Tapsirmalar3. Kóp kesteli sorawlar
SQL-de kóp kesteli sorawlar paydalanıladı. Birpara olar tómendegiler bolıp tabıladı:
1. SELECT - Maǵlıwmatlardı tańlaw ushın paydalanıladı.
Mısal : SELECT column_name FROM table_name;
2. INSERT - Maǵlıwmatlardı jańa qatar retinde kestege qosıw ushın paydalanıladı.
Mısal : INSERT INTO table_name (column1, column2, column3) vALUES (value1, value2, value3);
3. UPDATE - Maǵlıwmatlardı jańalaw ushın paydalanıladı.
Mısal : UPDATE table_name SET column_name = new_value WHERE condition;
4. DELETE - Maǵlıwmatlardı óshirip taslaw ushın paydalanıladı.
Mısal : DELETE FROM table_name WHERE condition;
5. JOIN - Bir neshe kesteni bólew ushın paydalanıladı.
Mısal : SELECT * FROM table1 JOIN table2 ON table1. column_name = table2. column_name;
6. GROUP BY - G'rupplar boyınsha maǵlıwmatlardı gruppalaw ushın paydalanıladı.
Mısal : SELECT column_name, COUNT (*) FROM table_name GROUP BY column_name;
7. ORDER BY - Maǵlıwmatlardı tártiplew ushın paydalanıladı.
Mısal : SELECT column_name FROM table_name ORDER BY column_name ASC/DESC;
8. WHERE - Maǵlıwmatlardı filtrlew ushın paydalanıladı.
Mısal : SELECT column_name FROM table_name WHERE condition;
4. Munasábetlerdi normallaw
Maǵlıwmatlar bazasın normalizatsiya qılıw
Eger siz maǵlıwmatlar bazaları menen islewdi dawam ettiretuǵın bolsańız, siz normalizatsiya shártlerin esitdingiz. Itimal, kimdir sizdan " Bul maǵlıwmatlar bazası normallashtirilganmi? " Dep soraǵan bolıwı múmkin. yamasa " Bul BCNFdami? " Normallashuv ádetde akademikler ushın waqıt bolǵan sánat retinde shetke jıljıtıladı. Biraq, normalizatsiya principlerin biliw hám olardı kúndelik maǵlıwmatlar bazası dizayni tapsırmalarına qóllaw rasında hámmesi quramalı emes hám ol sizdiń DKBB jumıs iskerligin sezilerli dárejede jaqsılaydı.
Bul maqalada normalizatsiya túsinigin engizemiz hám eń ápiwayı dástúriy sırtqı kórinislerdi qısqasha kórip shıǵamız.
Munasábetler (relations) normalizatsiyasi, maǵlıwmatlar bazasındaǵı maǵlıwmatlar kompleksin (keste) málim bir normalizatsiya standartına uyqas túrde dúziw procesi bolıp tabıladı. Normalizatsiya maqseti, maǵlıwmatlar bazasınıń taza, tutqun hám birinshi tártipte saqlanıwı, maǵlıwmatlardıń qayta -qayta saqlanmasi hám maǵlıwmatlar bazasınıń tutınıw etiliwin ápiwayılastırıw bolıp tabıladı.
Normallastırıw ne?
Normallastırıw maǵlıwmatlar bazasında maǵlıwmatlardı nátiyjeli shólkemlestiriw procesi. Normallastırıw procesiniń eki maqseti ámeldegi: artıqsha maǵlıwmattı joq etiw (mısalı, bir neshe kestede birdey maǵlıwmatlardı saqlaw) hám maǵlıwmatqa baylanıslılıqlardı logikalıq (tek ǵana keste degi tiyisli maǵlıwmatlardı saqlaw). Olardıń ekewi de múnásip maqsetler bolıp tabıladı, sebebi olar maǵlıwmatlar bazası muǵdarın azaytadı hám maǵlıwmatlar logikalıq saqlanıwın támiyinleydi.
Ápiwayı sırtqı kórinisler
Maǵlıwmatlar bazaları jámááti maǵlıwmatlar bazaları normallashtirilishini támiyinlew ushın bir qatar qóllanba islep shıqtı. Olar dástúriy sırtqı kórinisler dep ataladı hám beshdan (besinshi dástúriy forma yamasa 5 NF) birdan (eń ápiwayı normalizatsiya forması, birinshi normal forma yamasa 1 NF dep ataladı ) nomerlenedi. Ámeliy qosımshalarda tez-tez 4 NF menen birge 1 NF, 2 NF hám 3 NF ni kóresiz. Besinshi dástúriy forma kamdan kem kórinedi hám bul maqalada talqılaw etińmeydi.
Ápiwayı sırtqı kórinisler haqqındaǵı talqılawdı baslawdan aldın, olar tek kórsetpeler hám kórsetpeler ekenligine itibar beriw kerek. waqtı -waqtı menen, ámeliy jumıs talaplarına kútip alıw ushın olardan ǵabırıs kerek boladı. Soǵan qaramastan, ózgeris júz bergende, sizdiń sistemańızde júzege keliwi múmkin bolǵan barlıq itimallıqlar hám júzege keliwi múmkin bolǵan saykes emesliklerdi esapqa alıw júdá zárúrli bolıp tabıladı.
Maǵlıwmatlar bazasındaǵı munasábetler normalizatsiyasining tiykarǵı principlerı tómendegishe:
1. Birinshi normalizatsiya (1 NF): Maǵlıwmatlar bazasındaǵı hár bir ústin tek bir mániske ıyelewi talap etiledi. Ústinler boylap qayta qatarlar jaratılmaydı.
2. Ekinshi normalizatsiya (2 NF): Birinshi normalizatsiyaga qosımsha túrde, maǵlıwmatlar bazasındaǵı munasábetler kompleksi boylap qandayda bir ústindiń barlıq bahaları ushın baylanısatuǵın basqa ústinler bolıwı talap etiledi. Bular tiykarlanıp, tiykarǵı giltler (primar key) hám baylanısqan giltlerden ibarat.
3. Úshinshi normalizatsiya (3 NF): Ekinshi normalizatsiyaga qosımsha túrde, barlıq ústinler óz-ara baylanısatuǵın basqa ústinlerge baylanıslı bolıwı talap etiledi. Úshinshi normalizatsiyada barlıq maǵlıwmatlar ayriqsha ústinlerde saqlanadı.
4. Tórtinshi normalizatsiya (4 NF): Maǵlıwmatlar bazasındaǵı ústinlerdiń qosımsha kórinisindegi baylanısıwı (multivalued dependency) joǵalıp ketiwi talap etiledi. Baylanısqan ústinler óz-ara ózgerislerge qarsı ózgeriwsiz bolıwı kerek.
5. Besinshi normalizatsiya (5 NF): Maǵlıwmatlar bazasındaǵı ústinlerdiń qosımsha kórinisindegi baylanısıwlarınan (join dependency) ózgeriwsiz bolıwı talap etiledi. Normalizatsiya, maǵlıwmatlar bazasınıń tártipke salıw, redundansiyadan (qayta -qayta maǵlıwmat saqlaw) shaǵılısıw hám maǵlıwmatlardı tuwrı hám ápiwayılastırılgan formada saqlaw ushın zárúrli bolıp tabıladı. Normalizatsiya standartlarına ámel qılıw maǵlıwmatlar bazasınıń tutınıw etiliwin ańsatlashtiradi, maǵlıwmatlar qáwipsizligi hám konsistentligini támiyinleydi.
|
| |
