YO‘RIQNOMALI TEXNOLOGIK XARITA
Kasb kodi va nomi:
30610102
- Kompyuter grafikasi va dizayn operatori
O’quv amalyot nomi: Kompyuter
grafigi va dizayni
Mavzu:
Shaxsiy kompyuter apparat va dasturiy ta’minoti, videoadapter
bilan ishlash
Maqsad: O‘quvchilarga shaxsiy kompyuter apparat va dasturiy ta’minoti vidioparat bilan ishlashni o‘rgatish
№ Bajariladigan ishlar
mazmuni
Moslama
lar,
asboblar
va
xomashy
olar
Rasm ko‘rinishi (chizma, eskiz)
Bjarish tartibi
1
Vektorli grafika
bilan
ishlovchi dasturiy vositalar
birinchi navbatda
tasvirlarni yaratishga
mo`ljallangan. Bunday
vositalar reklama
agentliklarida,
dizaynerlik
byurolarida va
nashriyotlarda qo`llaniladi
Fraktal tasvirlarning ko`rinishi.
Yuqorida keltirilgan
rastr, vektor va fraktal
grafikalari o`rtasidagi
asosiy farq nurning
displey ekrandan
o`tish usulidan iborat
56
Mavzu 4: Shaxsiy kompyuter apparat va dasturiy ta’minoti, videoadapter
bilan ishlash
Reja
1.Shaxsiy kompyuterlarning dasturli ta‘minoti
2.Kompyuter ta’minoti turlari
3 Kompyuter avlodlari va ularning klassifikasiyasi
1.Shaxsiy kompyuterlarning dasturli ta‘minoti. Shaxsiy kompyuterning
foydalanuvchi uchun қulay va samarador bўlishi unda қanday dasturiy
ta‘minoti mavjudligi bilan aniқlanadi. Lekin dasturiy ta‘minotning қanday
turlari foydalanuvchi uchun zarur bўlishi uning қaysi soxada faoliyat kўrsatishi
bilan aniqlanadi.Shaxsiy kompyuterning dasturiy ta‘minoti xususiy EҲM-larni
qo’llash samaradorligini oshirish, undan foydalanishni
osonlashtirish va
foydalanuvchilar dasturlarini tayyorlashning meҳnat sarfini kamaytirishi uchun
mўljallangan dasturlar sistemasidan iborat.
Shaxsiy kompyuter dasturlar ta‘minotining to'plami қuyidagi guruxlarga
ajraladi:
1. Tizimli dasturlar
2. Amaliy dasturlar
3. Dasturlashtirish muhitiKompyuterda har xil turdagi ma‘lumotlar saqlanadi.
Ular bilan ishlash uchun biz har xil maxsus dasturlar bilan foydalanishimiz
zarur, chunki kompyuter uzi hech qanaqa harakatlar bajarmaydi u faqat bizning
buyruklarimizni va ko’rsatmalarimizni bajaradi. Buyruklar va ko’rsatmalar
ketmaketligi esa dastur deb nomlanadi (dastur tushunchasi yuqoridagi
mavzularda utilgan). Dasturlar 3 turga bulinadi:
1) Tizimli (tizim) dasturlar. Tizimli dasturlar bu kompyuter ishini boshqaruvchi
va har xil yordamchi amallarni bajaruvchi dasturlar.
57
Masalan: fayllar ustidan har xil amallar bajarish (kayta nomlash,
yaratish,
uchirish, nusxasini olish, xajmini o’zgartirish), diksni tozalash va tekshirish,
kompyuterni sozlash ( tashki kurilmalar ishini boshqarish). Tizimli dasturlar
ichida 4 dasturlar guruhlari ajratilib turadi. Bular: operatsion tizimlar (tizimlar),
utilita dasturlar, drayver dasturlar va qobiq dasturlar.
2) Amaliy dasturlar. Amaliy dasturlar bu ma‘lumotlar
bilan ish jarayonida
foydalanadigan dasturlar.
Masalan: matn ma‘lumotlarni yaratish va taxrirlash, rasm va tasvir
ma‘lumotlarni yaratish yoki uzgartirish, malumotlar
ombori bilan ishlash,
musika va video ma‘lumotlarni kurib chikish va taxrirlash.Amaliy dasturlar
foydalangan ma‘lumotlar turiga ko’ra guruhlanadi: matn muharrirlari (Word,
Lexicon, WD, Notepad, Write va xokazo), rasm va tasvir muharirlari, rasm va
tasvirlarni ko’rsatuvchi dasturlar (Corel, Adobe Photoshop, Imaging, ACDSee,
Paint vaxokazo), musika va video muharrirlari, musika va video ko’rsatuvchi
dasturlar (Adobe Premier, Winamp, universal proigrovatel va xokazo),
jadvallar muharriri (Lotus, Excel va xokazo), ma‘lumotlar ombori bilan
ishlovchi dasturlar (Access, Dbase, FoxPro va xokazo), uyin
dasturlari,
urgatuvchi dasturlar, bugalteriya va moliya dasturlar, va boshqalar.
