Qattiq diskka xizmat ko'rsatish amallar
"Axborot Texnologiyalari" fanidan siz uchun maxsus dars
Qattiq diskka xizmat ko'rsatish amallari deganda nima tushuniladi ? Ma'lumki, kompyuter elektr tarmog'iga ulanganda vinchester diskchalari harakatga tushadi va uning aylanish tezligi minutiga 6500 - 10000 martagacha yetadi. Bu juda katta tezlik, Xuddi shuningdek, kompyuterning boshqa qurilmalari ham ish jarayonida katta kuchlanishga ega bo'ladi va elektr toki o'tishi natijasida o'zidan issiqlik chiqaradi. Qattiq diskka ko'rsatiladigan xizmatlar undagi ma'lumotlarga ishlov berishdan iborat. Ularni qanday amalga ishirishni ko'rib chiqamiz.
Diskdagi fayllar bilan ishlaganda operatsion tizim, o'zbek katalog, yuklanish dasturi yozilgan qismdagi ma'lumotlardan foydalaniladi. Agar diskning tizimli qismi buzilsa, diskdagi ma'lumotlardan to'la yoki qisman ham foydalanib bo'lmaydi. Diskning yizimli bo'limini (Disk Edit turidagi dastur yordamida) qayta tiklash mumki. Lekin bunday ish foydalanuvchidan yuqori malaka va ko'p vaqt talab qiladi. Agar tizimli bo'lim fayllarini doimiy ravishda image dasturi yordamida nusxalanib qo'yilsa, diskning tizimli sohasi buzilganda uni qayta tiklash ancha yengil bajariladi.
Image.ece dasturi diskning tizimli sohasi haqidagi ma'lumotlarni Image. dat fayliga yozib qo'yadi. Ushbu faylni yuklash jarayonida fayllar joylashish jadvali va o'zbek katalog haqida ma'lumotlar tasvirlanadi.
Har safar image.exe fayli ishga tushirilganda undagi axborot yangilanib turadi, faylning avvalgi holati esa, Image.bak faylida saqlanadi
Image.exe faylini ishga tushirish quyidagicha bajariladi:
Image [disk yurituvchi nomi]
Agar disk yurituvchi ko'rsatilmasa, faol (joriy) disk yurituvchi tushuniladi.
image.bak faylini hosil qilishni bekor qilish uchun Image / Noback buyrug'i beriladi
Image dasturining bajarilish vaqti juda qisqa, shuning uchun uni tez-tez bajarib turish tavsiya etiladi
Yordamchi diskni tayyorlab qo'yish ham foydalanuvchi uchun muhimdir. Yordamchi disk nima va uning vazifasi qanday, degan savolga javob beraylik. Kompyuterning boshlang'ish yuklanish jarayonida DOS ning tizimlarini ochish va ularni ishlatish uchun (ya'ni boshqarishni buyruq fayllar berish uchun) BIOS dasturlaridan foydalaniladi. Agar bu dasturdagi ma'lumotlar buzilgan bo'lsa, kompyuter ishga tushmaydi. (yuklanish oxirigacha yetmaydi) yoki bazi bir mantiqiy disklar (diskdan yuklanish ro'y berganda) "Ko'rinmaydi" Bunday holatda yo'qolgan yoki buzilgan ma'lumotlarni tiklash oson ish emas. hatto mutaxassislar uchun ham talaygina vaqt talab qiladi. Bu vaziyatda Rescue dasturi yordam beradi. Uhsbu dastur ma'lumotlarni (yuklash dasturini) yordamchi diskka yozib qo'yadi va ularni shi diskdan qayta tiklab beradi. va har safar DOS konfiguratsiyasi o'zgartirilganda yordamchi diskni yangilab turish tavsiya etiladi.
Kompyuterni ishlatish jarayonida diskda juda ko'p keraksiz va bak kengaytmali fayllar hosil bo'ladi. Xotirani kengaytirish, tozalash maqsadida qattiq disklarni keraksiz fayllardan tozalash uchun Wipeinfo dasturidan foydalanish mumkin.
Kompyuterdan qancha ko'p foydalanilsa, qattiq diskning fayllarga to'lib qolish ehtimoli shuncha ortadi. Albatta, har qanday axborotni u ishlatib bo'lingach, xotiradan o'chirish kerak bo'ladi.
Lekin shunda ham ba'zi bir "keraksiz" fayllar soni ko'payib ketadi. Bunday hollarda (ba'zan, axborot hajmi anchagina katta bo'lganda), Axborotlarni "siquvchi" maxsus arxivlash dasturlari qo'llaniladi. Arxivlash dasturlari maxsus usliblarni qo'llash hisobiga axborotlarni nusxasini yaratish hamda bir nechta faylni bitta faylga birlashtirish imkonini beradi.
Qattiq diskdagi manzullar joylashishi yagona tizim (ko'rinish) ga ega bo'ladi. Bu holat barcha ko'rinishdagi disklarga taaluqli, Diskni doimiy ishlatish jarayonida - fayllarni yozish, o'chirish, qayta yozishda juda ko'p bo'sh joylar hosil bo'ladi va ko'pgina fayllar bo'lar-bo'lak bo'lib ajralib qoladi
Shunga o'xshash hollarda fayllar joylashishini optimallashturuvchi dastur, masalan, SpeeDisk yoki ScanDisk dasturlaridan foydalanish mumkin. Bu dasturlar barcha fayllarni disk (manzil) boshlanishiga ko'chiriladi va fayllarning bo'laklarga ajralishini to'g'irlaydi. Bunday dasturlarning bajarilishi bir nechta minutni tashkil etadi, Shu bois vaqti-vaqti bilan kompyuterning barcha mantiqiy disklarini optimallashtirish maqsadga muofiq
manba: "Axborot Texnologiyalari" (Akademik litset va kasb-hunar kollejlari uchun) 2004-yil R.R. BOQIYEV, N.F.MIRZAKARIMOV
Қаттиқ дискка хизмат кўрсатиш амаллари деганда нима тушунилади ? Маълумки, компютер электр тармоғига уланганда винчестер дискчалари ҳаракатга тушади ва унинг айланиш тезлиги минутига 6500 - 10000 мартагача етади. Бу жуда катта тезлик, Худди шунингдек, компютернинг бошқа қурилмалари ҳам иш жараёнида катта кучланишга эга бўлади ва электр токи ўтиши натижасида ўзидан иссиқлик чиқаради. Қаттиқ дискка кўрсатиладиган хизматлар ундаги маълумотларга ишлов беришдан иборат. Уларни қандай амалга иширишни кўриб чиқамиз.
Дискдаги файллар билан ишлаганда операцион тизим, ўзбек каталог, юкланиш дастури ёзилган қисмдаги маълумотлардан фойдаланилади. Агар дискнинг тизимли қисми бузилса, дискдаги маълумотлардан тўла ёки қисман ҳам фойдаланиб бўлмайди. Дискнинг йизимли бўлимини (Диск Эдит туридаги дастур ёрдамида) қайта тиклаш мумки. Лекин бундай иш фойдаланувчидан юқори малака ва кўп вақт талаб қилади. Агар тизимли бўлим файлларини доимий равишда имаге дастури ёрдамида нусхаланиб қўйилса, дискнинг тизимли соҳаси бузилганда уни қайта тиклаш анча енгил бажарилади.
Имаге.еcэ дастури дискнинг тизимли соҳаси ҳақидаги маълумотларни Имаге. дат файлига ёзиб қўяди. Ушбу файлни юклаш жараёнида файллар жойлашиш жадвали ва ўзбек каталог ҳақида маълумотлар тасвирланади.
Ҳар сафар имаге.ехе файли ишга туширилганда ундаги ахборот янгиланиб туради, файлнинг аввалги ҳолати эса, Имаге.бак файлида сақланади
Имаге.ехе файлини ишга тушириш қуйидагича бажарилади:
Имаге [диск юритувчи номи]
Агар диск юритувчи кўрсатилмаса, фаол (жорий) диск юритувчи тушунилади.
имаге.бак файлини ҳосил қилишни бекор қилиш учун Имаге / Нобаcк буйруғи берилади
Имаге дастурининг бажарилиш вақти жуда қисқа, шунинг учун уни тез-тез бажариб туриш тавсия этилади
Ёрдамчи дискни тайёрлаб қўйиш ҳам фойдаланувчи учун муҳимдир. Ёрдамчи диск нима ва унинг вазифаси қандай, деган саволга жавоб берайлик. Компютернинг бошланғиш юкланиш жараёнида ДОС нинг тизимларини очиш ва уларни ишлатиш учун (яъни бошқаришни буйруқ файллар бериш учун) БИОС дастурларидан фойдаланилади. Агар бу дастурдаги маълумотлар бузилган бўлса, компютер ишга тушмайди. (юкланиш охиригача етмайди) ёки бази бир мантиқий дисклар (дискдан юкланиш рўй берганда) «Кўринмайди» Бундай ҳолатда йўқолган ёки бузилган маълумотларни тиклаш осон иш эмас. ҳатто мутахассислар учун ҳам талайгина вақт талаб қилади. Бу вазиятда Ресcуе дастури ёрдам беради. Уҳсбу дастур маълумотларни (юклаш дастурини) ёрдамчи дискка ёзиб қўяди ва уларни ши дискдан қайта тиклаб беради. ва ҳар сафар ДОС конфигурацияси ўзгартирилганда ёрдамчи дискни янгилаб туриш тавсия этилади.
Компютерни ишлатиш жараёнида дискда жуда кўп кераксиз ва бак кенгайтмали файллар ҳосил бўлади. Хотирани кенгайтириш, тозалаш мақсадида қаттиқ дискларни кераксиз файллардан тозалаш учун Wипеинфо дастуридан фойдаланиш мумкин.
Компютердан қанча кўп фойдаланилса, қаттиқ дискнинг файлларга тўлиб қолиш эҳтимоли шунча ортади. Албатта, ҳар қандай ахборотни у ишлатиб бўлингач, хотирадан ўчириш керак бўлади.
Лекин шунда ҳам баъзи бир «кераксиз» файллар сони кўпайиб кетади. Бундай ҳолларда (баъзан, ахборот ҳажми анчагина катта бўлганда), Ахборотларни «сиқувчи» махсус архивлаш дастурлари қўлланилади. Архивлаш дастурлари махсус услибларни қўллаш ҳисобига ахборотларни нусхасини яратиш ҳамда бир нечта файлни битта файлга бирлаштириш имконини беради.
Қаттиқ дискдаги манзуллар жойлашиши ягона тизим (кўриниш) га эга бўлади. Бу ҳолат барча кўринишдаги дискларга таалуқли, Дискни доимий ишлатиш жараёнида - файлларни ёзиш, ўчириш, қайта ёзишда жуда кўп бўш жойлар ҳосил бўлади ва кўпгина файллар бўлар-бўлак бўлиб ажралиб қолади
Шунга ўхшаш ҳолларда файллар жойлашишини оптималлаштурувчи дастур, масалан, СпеэДиск ёки СcанДиск дастурларидан фойдаланиш мумкин. Бу дастурлар барча файлларни диск (манзил) бошланишига кўчирилади ва файлларнинг бўлакларга ажралишини тўғирлайди. Бундай дастурларнинг бажарилиши бир нечта минутни ташкил этади, Шу боис вақти-вақти билан компютернинг барча мантиқий дискларини оптималлаштириш мақсадга муофиқ/
|
