|
Qayta ishlab chiqarish
|
| Sana | 24.05.2022 | | Hajmi | 390.71 Kb. | | #21785 |
Bog'liq Untitled document SupplyandDemand, 14 lecture, adabiyot 11 imtihon, Mundarija, Research paper(Income Inequality), imo sample paper class-7, Obid Karimiy, Real life experiments (1)
Qayta ishlab chiqarish
1. Kimyo fani sohasida amalga oshirilayotgan yangi loyihalar tarmoqni rivojlantirishga oʼz hissasini qoʼshmoqda. Baliqchilik va parrandachilikni rivojlantirishda yangi, zamonaviy “intensiv” texnologiyalar, beqiyos aminokislotalar va proteinga boy oqsil asosidagi ozuqalarning ahamiyati katta. Polimerlar kimyosi va fizikasi instituti olimlari tomonidan ipak qurti gʼumbagidan oqsil va uning asosida toʼyimli, proteinga boy ozuqa olish texnologiyasi ishlab chiqildi. Xalq xoʼjaligining turli sohalarida qoʼllaniladigan xitin, xitozan, gʼumbak yogʼini ishlab chiqarish jarayoni ekologik xavfsiz. Bu jarayon shuningdek, texnologik chiqindilar asosida organik-mineral oʼgʼit yaratish, mahalliy xomashyoni ortiqcha chiqimlarsiz qayta ishlash imkonini ham beradi.
2. Hozirgi paytda yer aholisi, ishlab chiqarish mahsulotlari va sanoat chiqindilari eksponentsial qonun yuzasidan ko`payib bormoqda. Inson faoliyati bilan bog`liq atrof-muhitni ifloslantiruvchi chiqindilar er aholisinint o`sishiga nisbatan tezroq ko`payib bormoqda. Masalan, yiliga Yaponiya 75 mln t., Rossiya 70 mln t. va AQSh 210 mln t. chiqindilarni chiqarib tashlamoqda. Jahon bo`yicha uy-ro`zg`or chiqindilarining miqdori qariyb 3% ni, ba`zi bir mamlakatlarda esa bu raqam 10% ni tashkil etmoqda. Axlatxonalarda yig`ilayotgan chiqindilarning 10% ni qog`oz va karton, 3% ni esa shisha chiqindilari tashkil etmoqda. Moskvada yiliga 7 mln t. qattiq chiqindilar to`planib, ularning 80% ni uy-ro`zg`or chiqindilari tashkil etadi. Demak, har bir moskvalik fuqaroga yiliga 270 kg uy-ro`zg`or axlatlari to`g`ri keladi. Moskvadan kuniga qariyb 8500 t. axlat chiqariladi, bu esa N`yu-Yorkka nisbatan 3 marotaba kamroqdir.
3. Sanoat chiqindi suvlarini ma`lum me`yorlarda qishloq xo`jaligi ekinlarini sug`orish maqsadlarida ishlatsa bo`ladi. Ammo sanoat miqyosida shunday chiqindilar ham bo`ladiki, ulardan foydalanishning iloji yo`q. Ularni yoqish yoki qizdirish usullari bilan zararsizlantiriladi va mo`ljallangan proligonlarda ko`miladi. Masalan, yiliga 65 ming tonna axlatlarni qayta ishlab, azotli organik o`g`itlarni qishloq xo`jaligi ehtiyoji uchun ishlab chiqaradigan zavod Sankt-Peterburg shahrida qurilgan. Axlatlar tarkibidan temir, plastmassa, toshlar, shishalar va boshqa qattiq materiallar ajratib olingandan keyin, ular uzunligi 60 m va diametri 4 m bo`lgan aylanuvchi barabanga solinadi. Ushbu biobarabanda axlatlar aralashtiriladi, 1-3 kundan keyin ma`lum darajada namlik beriladi va biokimyoviy jarayonlar natijasida harorat 50-60°S gacha etadi. Ushbu harorat ta`sirida mikroorganizmlar faoliyati tufayli axlatlar kompostga aylanadi
4. Nima uchun biz qayta ishlashimiz kerak? Bu juda oddiy tushuncha. Qadimgi narsani yangi narsaga aylantirsangiz, u atrof-muhitga ko'p jihatdan foyda keltiradi. Materiallar va tabiiy resurslar isrof qilinmaydi. Ishlab chiqarish jarayonida energiya tejaladi. Chiqindilarni poligonlarga boradigan chiqindilar kamroq bo'ladi. Bu yovvoyi tabiatni xavfsiz saqlashga yordam beradi. Qayta ishlash ham yaxshi maoshli ish o'rinlarini yaratishga yordam beradi. 2016 yilda o'tkazilgan tadqiqot shuni ko'rsatdiki, Qo'shma Shtatlarda qayta ishlash va qayta foydalanish faoliyati 757 000 ish joyini tashkil qiladi. To'g'ri qayta ishlashni mashq qilish orqali barchamiz o'zgarishlar qilishimiz mumkin. Arlington okrugi Virjiniya axlat va qayta ishlash saytida aytilganidek, "Qayta ishlab chiqariladigan mahsulotlar mahalliy darajada yig'iladi, ammo global miqyosda ta'sir qiladi."
5. Qayta ishlashning asosiy bosqichlari chiqindi materiallarni yig'ish, ularni qayta ishlash yoki yangi mahsulotlarga ishlab chiqarish va keyinchalik qayta ishlanishi mumkin bo'lgan mahsulotlarni sotib olishdir. Qayta ishlangan materiallarga temir va po'lat qoldiqlari, alyuminiy qutilar, shisha butilkalar, qog'oz, yog'och va plastmassalar kiradi. Qayta ishlashda qayta ishlatiladigan materiallar neft, tabiiy gaz, ko'mir, mineral rudalar va daraxtlar kabi tobora kamayib borayotgan tabiiy resurslardan olinadigan xom ashyo o'rnini bosadi. Qayta ishlash chiqindixonalarda to'plangan qattiq chiqindilar miqdorini kamaytirishga yordam beradi, bu esa tobora qimmatlashib bormoqda. Qayta ishlash, shuningdek, chiqindilarni utilizatsiya qilish natijasida yuzaga keladigan havo, suv va erning ifloslanishini kamaytiradi.
6. Qayta ishlangan plastmassadan plastmassa buyumlar ishlab chiqarish, shuningdek, havo va suv ifloslanishini va xom ashyodan plastmassa ishlab chiqarish uchun sarflanadigan energiyani kamaytiradi. Qayta ishlangan plastmassa plastmassa yog'och, o'yinchoqlar, konteynerlar, gilamlar , kurtkalar va guldonlar uchun tolali plomba kabi mahsulotlarni tayyorlash uchun ishlatiladi .unday foydalanish tabiiy resurslar sarfini va ifloslanishini kamaytiradi, chunki qayta ishlangan plastmassa mahsulotlarini ishlab chiqarish uchun kamroq xom ashyo talab qilinadi va to'liq xom ashyodan plastik mahsulotlar ishlab chiqarishga qaraganda kamroq energiya talab qilinadi. Minglab turdagi plastmassalarni ishlab chiqaradigan turli xil qatronlar aralashmalari mavjud. Siyoh qalamlari, avtomobil qismlari va plastik qoplar har xil qatronlardan tayyorlanadi.
|
| |
