|
Farg‘ona fojiasi va uning mohiyati
|
| bet | 2/2 | | Sana | 24.01.2024 | | Hajmi | 180,69 Kb. | | #144271 |
Bog'liq Документ Microsoft Word (6)Farg‘ona fojiasi va uning mohiyati
Markaz jilovni qo‘ldan bermaslik uchun butun imkoniyatlarni ishga solayotgan bir sharoitda 1989-yil may–iyun oylarida Quvasoyda yoshlar o‘rtasida bo‘lgan bezorilik vodiyda millatlararo to‘qnashuvni (mesxeti turklari bilan mahalliy yoshlar o‘rtasida) keltirib chiqardi. U Farg‘ona vodiysi va Toshkent viloyatiga tarqalib, xavfli tus oldi. 1989-yil 7–8-iyunda Qo‘qon shahrida mahalliy aholi qatnashgan tinch namoyish harbiy qism askarlari tomonidan o‘qqa tutilishi natijasida 50 dan ziyod namoyishchilar halok bo‘ldi. Rasmiy ma’lumotlarga qaraganda, 1989-yil 3–12-iyunda Farg‘ona viloyatida bo‘lgan millatlararo to‘qnashuvlar va namoyishchilarning harbiylar tomonidan o‘qqa tutilishi natijasida 103 nafar kishi halok bo‘lgan, 1011 kishi jarohatlangan va 757 xonadonga o‘t qo‘yilib, vayron etilgan.
Farg‘ona fojialaridan keyin O‘zbekistonning Islom Karimov boshchiligidagi yangi siyosiy rahbariyati bu masalada prinsipial mavqeni egalladi. O‘zbekistondagi ijtimoiy-iqtisodiy ahvolni o‘rganib, unga to‘g‘ri baho berar ekan, Islom Karimov matbuot konferensiyalarining birida “O‘zbekiston yana bir Farg‘onaga chidab tura olmaydi”, deb ta’kidladi.
O‘zbek tiliga davlat tili maqomining berilishi
1989-yil 21-oktyabrda respublika Oliy Sovetining XI sessiyasi “O‘zbekiston SSR davlat tili haqida” Qonunni qabul qilib, o‘zbek tiliga davlat tili maqomini berdi. Qonunning qabul qilinishi o‘zbek xalqi va respublikada yashovchi boshqa xalqlarning madaniy, ma’naviy va siyosiy hayotida ro‘y bergan muhim voqea edi. Qonun o‘zbek tili va madaniyatining rivojlanishiga imkoniyat yaratdi. Shu bilan birga unda respublika hududida yashovchi boshqa xalqlarning tillarini rivojlantirish imkoniyatlari ham belgilab berildi.
1990-yil iyunda Farg‘ona vodiysining O‘sh va O‘zgan shaharlarida (qo‘shni Qirg‘iziston hududida) qirg‘izlar bilan o‘zbeklar o‘rtasida etnik mojaro kelib chiqdi. Bu mojaro (O‘sh qirg‘ini) natijasida minglab gunohsiz o‘zbeklar halok bo‘ldi.
Markaz murakkab etnik vaziyatdan o‘z maqsadlari yo‘lida foydalanishga intildi, azaliy qon-qardosh hisoblangan turkiy xalqlarni bir-biriga qarshi qo‘ydi. Ana shunday murakkab bir sharoitda o‘zbek xalqi asrlar davomida sinovdan o‘tgan o‘zining sabr-toqati va bardoshini, bag‘rikengligini namoyish qildi, turli siyosiy kuchlar va g‘alamislarning ig‘volariga uchmadi. O‘zbekiston hukumati ham bu masalada izchil siyosat olib bordi, butun mintaqada tinchlikni saqlashda muhim rol o‘ynadi.
|
| |
