Qora quti metodi. O’qituvchifanga yoki mavzuga oid holda tegishli predmet solingan qora quti tayyorlaydi. Bu predmetga tegishli ta’rif va uning vazifalari, funksiyalarini aytib o’tadi yoki savol beradi

Download 1.4 Mb.
Sana	14.04.2024
Hajmi	1.4 Mb.
	#195223

Bog'liq
preparation
Masofaviy ta’lim usullari va texnologiyalari. “O’quv jarayonida masofaviy texnologiyalarni qo’llash.Masofaviy ta’lim tizimlari va texnologiyalar, 5f042dfc86b9b, AZOT xossalari, Atmosfera havosini muhofaza qilish, 1-mavzu, Umumiy fizikadan masalalr tuplami. S. R. Polvonov., 1. Jismlarning erkin tushishi va erkin tushish tezlanishi deb ni, “Tokning magnit maydoni ” mavzusini o’qitishda innavatsion ta’lim texnalogiyalaridan foydalanish metodikasi, inflatsiya riski, 123, 1, Axborot exnalogiyalarining zamonaviy dasturiy ta, C tilida dasturlash, kurs ishi, Milliy va harakatli o`yinlar

Qora quti” metodi. O’qituvchifanga yoki mavzuga oid holda tegishli predmet solingan qora quti tayyorlaydi. Bu predmetga tegishli ta’rif va uning vazifalari, funksiyalarini aytib o’tadi yoki savol beradi. Talabalar berilgan ta’rifga ko’ra bu predmetning nomini topishlari lozim. Birinchi ta’rifdan bu predmetni topgan talaba yuqori baholanadi, ta’riflar ko’paygan sari baho pasayadi. Ikkinchi usuli: o’kituvchi topshiriq variantlari yozib kuyilgan kartochkalarni tayyorlaydi. Talabalar tavakkaliga kartochkalardan birini tanlaydi. Savollarga javoblar og’zaki yoki yozma shaklda beriladi.

119
odatiy odam o'ylayotganda va biz yuqorida aytib o'tgan joydan tashqari voqealar, harakatlar va joylarni tasvirlash uchun aqliy xaritadan foydalanadi. Bu ajoyib emasmi? Boshqacha qilib aytadigan bo'lsak, bu tip - bu shaxsning nuqtai nazari yoki uning muayyan masala bo'yicha idroki. Bundan tashqari, ruhiy salomatlik va farovonlik haqidagi ushbu aql xaritasi insonning kognitiv xatti-harakatlarini rivojlantirish va yaxshilashda hal qiluvchi rol o'ynaydi.

“Aql xaritasi” - o’quv materiallari faktlar, tushunchalar, g’oyalar sifatida qo’llana oladigan ko’rgazmali konstruksiyalardan iborat qisqacha shartli ma’lumotnoma ko’rinishidagi tayanch signallar tizimidir. Unda o’zaro uzviy bog’langan ramzlar (so’z, shartli belgi, jadval, chizma, rasm va h.k) ifodalangan bo’lib, qandaydir ma’noli mohiyatni anglatadi. Bu analitik fikrlash instrumenti bo’lib, maksimal tarzda muammoning yechimini topish zarurligida qo’llaniladi. Maqsad turlicha bo’lishi mumkin: fikrlar generatsiyasi, taqdimotga tayyorlanish, tadbir tashkil etish va o’tkazish, ma’ruzani konspekt qilish, katta hajmdagi axborotni eslab qolish, kun tartibini yoki loyiha ishini rejalashtirish va b. “Aql xaritasi”dan har qanday ma’lumotni qayta ishlash, analiz qilish va eslab qolish, nostandart vazifalarni yechish uchun foydalanish tavsiya etiladi. Ko’rinishidan ham neyronning shoxlanishiga o’xshab ketadigan diagrammani tashkil etadi.
Qoidalari:
1. Asosiy so’z, fikrni markazga joylashtirish.
2. Asosiy fikrdan g’oyalarni tarmoq bo’yichatarqatish (har bir tushunchalar tarmog’i 7+/-2 qonuniga asoslanishi shart).
3. So’zlarni rasm va belgilarga almashtirish, ijodiy yondoshish, grafikadan foydalanish.
4. Turli ranglardan foydalanish.
Bezatish talablari: informativlik, ixchamlik, oddiylik, qulaylik, tushunarlilik, ijodiy yondoshish, blokli joylashtirish, mantiqiy bog’liqlik
120.

121

122
Bu ta’lim o’z mohiyatiga ko’ra ta’lim jarayonining barcha ishtirokchilarini to’laqonli rivojlanishlarini ko’zda tutadi. Bu esa ta’limni loyihalashtirilayotganda, albatta ma’lum bir ta’lim oluvchining shaxsini emas, avvalo, kelgusidagi mutaxassislik faoliyati bilan bog’liq o’qish maqsadlaridan kelib chiqqan holda yondoshishni nazarda tutadi.

O’qitish texnologiyasi pedagogik strategiya sifatida o’quvchi va o’qituvchilar faoliyatini faollashtirish va jadallashtirish vositalariga ega bo’ladi.
Bunday texnologiyalarga quyidagilarni keltirish mumkin: 1. Hamkorlik pedagogikasi
2. Pedagogik jarayonda shaxsni kuzda tutishga asoslangan pedagogik texnologiya (Sh.A.Amonashvili texnologiyasi);
3. O‘quv materialini sxemalar va modellar ishorasi asosida o‘qitishni jadallashtirish texnologiyasi (V.F.Shatalov texnologiyasi);
4. O‘quv jarayonini samarali boshsarish va tashkil etish asosiga, qurilgan texnologiya (S.N.Lisenkova texnologiyasi, N.P.Guzikning o‘qitish tizimini rejalashtirish texnologiyasi);
5. O‘qitshini individuallashtirsh texnologiyasi (Inge Unt, A.S.Graniskaya, V.D.Shadrikov texnologiyasi); 1. Hamkorlik pedagogikasi Hamkorlik pedagogikasi XX asrning 80-yillarida rivojlana boshladi va ta’limdagi ko’pgina innovasisn jarayonlarni hayotga chorladi. Bu texnologiya negizida taniqli rus va chet el pedagoglarining tajribasi yotadi.

123
Jamiyat taraqqiyotining hozirgi bosqichlarida vujudga kelgan global muammolar va u bilan bog`liq bo`lgan tabiat, jamiyat, inson haqidagi bilimlarni turkumlashtirish, zaruriyati oliy maktab pedagogikasiga va pedagogik faoliyat jarayonlarida qo`llaniladigan turli xil sistemali yondashuv yo`llarini yagona, umumiy g`oyaviy asosda birlashtirishning obektib shart- sharoitini vujudga keltirmoqda. Bu zaruriyat insoniyatni biologik tur sifatida vujudga kelgan global muammolarni birlashtirib, ongli ravishda xal qila oladimi? Yoki yo`q bo`lib ketadimi degan masaladan kelib chiqmoqda. Agar turkumlashtirishni boshlang`ich asos sifatida oladigan bo`lsak, pedagogikada sistemali yondashuv qo`llanilayotgan soxani mazmunini quyidagi quyidagi yo`nalishlarga jaratib tahlil qilish lozim:

Metodni o`zini analiz qilish nuqtai nazaridan sistemali yondashuv yo`nalishini ishlab chiqish, ya`ni, sistemali yondashuvni nazariy darajada taxlil qilish;
b) Texnologik xususiyatga ega bo`lgan sistemali yondashuvni, ya`ni pedagogik jarayon ( pedagogik voqiylik) va amaliyotda qo`llash uchun yaroqli bo`lgan sistemani yaratish.

Sistema o`zaro bog`langan elementlarning yig`indisi bo`lib, ularning har bir soxasida sodir bo`ladigan o`zgarish boshqalariga ham jiddiy ta`sir ko`rsatadi. Sistemali yondashish, sistemani tashkil qiluvchi kompenentlarni aniqlash va ularning o`zaro aloqadorlik tabiatini belgilash xamda sistemaning oldida turgan kelajakdagi maqsad va vazifalarni ko`ran olishni talab qiladi. Tabiiyki sistemali yondashuv masalasi muhim nazariy ahamiyatga ega bo`lishi bilan birga hozirgi kunda metodni amaliy qo`llash texnologiyasiga bo`lgan extiyoj ham ortib bormoqda.
S istemali yondashish usulining asosiy maqsadi nafaqat metodni analiz qilish, o`z navbatida pedagogik voqelikni qo`llashni tadqiqot qilishdir. Xullas, sistemali yondashish usulini takomillashtirish oddiydan murakkab tomonga yo`nalib, bayon qilingan yo`nalishlarda qo`llash jarayonida ta`lim mazmunini boshqaruvchi yo`nalish sifatida namoyon bo`ladi. Ta`lim samaradorligini oshirish maqsadida sistemali yondashish usulidan foydalanish shuni taqazo etadiki, u nafaqat ta`lim-tarbiya jarayonini tadqiqot qilish metodi sifatida, ayni vaqtda uni takomillashtirish metodi sifatida ishlab chiqilmoqda
124. Masala yechish darsi
fizik masalalarni yechish qobiliyati o‘quvchilarga fizik hodisalarni chuqurroq va to‘liqroq tushunishga, nazariy materialni yaxshi idrok etishga yordam beradi. Masalani yechish tabiatda sodir bo’ladigan hodisalarni tavsiflovchi qonuniyatlar munosabatini tushunish usullaridan biridir. Masalalarni yechish jarayonida maktab o‘quvchilari fizika fanidan olgan nazariy bilimlarini qo‘llash zarurati bilan bevosita duch keladilar, ular nazariya va amaliyot o‘rtasidagi bog‘liqlikni ko‘proq anglaydilar, imkon qadar mustaqillik va ijodkorlikni namoyon etadilar. Shuning uchun masalalarni yechish samarali o'qitish vositasining maqsadi va usulidir
F izikadan masalalar ishlash - o'quv ishining zaruriy elementlaridan biridir. M asala ishiash talabalarda fizik hodisalar orasidagi bog ‘Ian ishlarni, qonunlarni chuqur o'zlashtirishga, uiam ing mantiqiy fikrlashini va izlanuvchanlik qobiiyatini yanada rivojlantirishga, m aqsadga erishish ko'nikmalarini shakllantirishga xizm at qiladi. Olgan nazariy bilimlardan turli vaziyatlarda foydalanishga va nazariya bilan am aliyot orasida bog'lanish o'm atishga o'rgatadi. M asala ishiash usullarini quyidagichasinflaigaajratish mumkin:
. M asalalam ing turlari va ishlash y o llari, ularning mazmuni va didaktik maqsadi bo'yicha turlicha bo'iadi. Ulami quyidagi belgilari bo'yicha sinflarga ajaratish m um kin: • m asalada m a’lumotlar berilishi bo'yicha; • masalani ishlash yo'li bo'yicha; • m asalaning m azmuni bo'yicha va boshqalar.
oliy o'quv yurtlari fizika kursidan masalalar ishlash, quyidagilarni taqozo qiladi: ♦ qo'llanilay'otgan metodlarning sababi, mohiyati va mazmunini bayon qilish: ♦ fizik qonunlarni chuqurroq bilish va kengroq tushunish; ♦ talabalarning fikrlash qobiliyatini rivojlantirish.

Download 1.4 Mb.