Qozog‘iston dunyoda kosmik sanoati bo‘yicha yetakchilardan biri hisoblan i. Mamlakat rivojlangan kosmik infratuzilmaga ega, juml an, dunyodagi eng katta va eng q imgi kosmodromlardan biri bo‘lgan Boyqo‘ng‘ir kosmodromi.
Qozog'iston Xalqaro kosmik stansiya (XKS) kabi xalqaro kosmik loyihalarda ishtirok et i, shuningdek, o'zining kosmik dasturlariga ega.
Baykonur kosmodromi: Qozogʻiston SSSR tomonidan 1955 yilda qurilgan Baykonur kosmodromining ijarachisi hisoblan i. Bayqoʻngʻir kosmodromi Sovet va Rossiya kosmik kemalarining koʻp uchiril igan joyi boʻlib, bir qator xalqaro kosmik missiyalar uchun ham uchiril igan maydon hisoblan i.
Qozog'iston kosmik dasturi 1991 yilda Sovet Ittifoqi parchalanganidan keyin tashkil etilgan.
Qozog'iston kosmik dasturining ba'zi yutuqlari:
1997 yilda birinchi Qozog'iston aloqa sun'iy yo'ldoshi KazSat-1 uchirilgan.
Energia-Buran dasturi doirasida boshqaril igan kosmik parvozlarda ishtirok etish.
Qozog'iston haqida faktlar
Erning birinchi sun’iy yo‘ldoshi va birinchi kosmonavt Qozog‘istonning “Boyqo‘ng‘ir” kosmodromidan orbitaga chiqdi. Ayni paytda Rossiya va Qozog‘iston o‘rtasida kosmodromni 2050 yilgacha ijaraga berish bo‘yicha shartnoma tuzilgan.
Qozoq tili dunyodagi eng boy shevalardan biri sanal i. Olimlarning fikricha, til 2,5 millionga yaqin so‘zdan iborat.
Qozogʻistonda yirikligi boʻyicha toʻqqizinchi davlat. dunyoda atigi 18 million kishi, shu juml an poytaxtda 2 million kishi bor.
Qozog’iston qa’rida davriy sistemani tashkil etuvchi 105 ta elementdan 99 tasini qazib olish mumkin.
Qozog’istonning Balxash ko’lidagi suvning yarmi chuchuk, qolgan yarmi sho’r. Bu sirning ilmiy izohi haligacha yo‘q.
Qozog‘iston uran qazib olish bo‘yicha dunyoda yetakchi hisoblanadi.
1998 yilgacha mamlakatning poytaxti Olma-Ota shahri bo’lib kelgan, keyin esa poytaxt Ostona shahriga ko’chirildi. Bu voqea ushbu shahar aholisi o’rtasidagi kelishmovchiliklarga sabab bo’ldi, ular kimning shahri eng muhimi ekanligi bo’yicha doimo baxslashib kel ilar. Aytgancha, qozoq tilida “Ostona” so’zining o’zi ham poytaxt ma’nosini bildir i.
Qozog’iston aholisi choy iste’mol qilish bo’yicha ham dunyoda yetakchi o’rinni egallab kelmoqda – mamlakatning bitta fuqarosiga yiliga 1,2 kg choy to’g’ri kel i. Masalan, Hindistonda esa mamlakatning bitta fuqarosiga yiliga 650 gramm choy to’g’ri kel i. Qozog’iston dashti YUNESKO ning Butunjahon merosi ro’yxatiga kiritilgan.
Qozog’istonning Balxash ko’li kattaligi bo’yicha qurimaydigan sho’r ko’llar ichida ikkinchi o’rinni egallaydi. Ta’kidlash joizki, bu ko’lning 50% igina sho’r bo’lib, qolgan 50 % ini chuchuk suv tashkil et i. Olimlar bunday jumboqli xodisaning sirini hanuzgacha topa olm ilar.
1. Qozog‘istonda 120 ga yaqin etnik guruh va millat vakillari istiqomat qiladi.
2. Rossiya va Qozogʻiston oʻrtasidagi chegara dunyodagi eng uzun uzluksiz quruqlikdagi chegara hisoblan i (7512,8 kilometr).
4. 2009-yilda Qozog‘iston uran qazib olish bo‘yicha dunyoda birinchi o‘rinni egall i (14020 tonna); 2011 yilda mamlakatda 19450 tonna uran (jahon ishlab chiqarishining 35%) ishlab chiqarilgan. Qozog‘iston uran zaxiralari bo‘yicha dunyoda ikkinchi o‘rinda tur i.
6. Otlar dastlab hozirgi Qozog‘iston hududida xonakilashtirilgan.
Qozog'iston Yevroosiyo qit'asining markaziy qismida joylashgan bo'lib, 2,72 million km2 maydonni egallaydi. Mamlakat aholisi 18,59 million kishini tashkil et i, shundan 1,8 milliondan ortig'i poytaxtda istiqomat qil i. Davlat tarixi paleolit davriga borib taqal i.
Qozogʻiston Xitoy, Qirgʻiziston, Oʻzbekiston, Turkmaniston va Rossiya bilan chegar osh. Bu mamlakatni haqli ravishda zamonaviy va o'ziga xos, boy tarix va m aniyatga ega deb hisoblash mumkin.
Buyuk dasht ko'p asrlik tarixiy meros va mamlakatning "tashrif qog'ozi" hisoblan i. Qozog'iston o'zining dasht go'zalligi, taygasi, tog'lari va milliy bog'lari bilan q imiy Tyan-Shan va yuqori texnologiyalarga ega zamonaviy poytaxti bilan mutlaqo tinch-totuv yashayotgan mamlakatdir.
|
