|
Iqtisodiy tahlil va dialektikaning o'zaro bog’liq tamoyillari
|
| bet | 1/2 | | Sana | 17.05.2024 | | Hajmi | 0,58 Mb. | | #239141 |
Bog'liq Iqtisodiy tahlil va dialektikaning o\'zaro bog’liq tamoyillari SANJAR Iqtisodiy tahlil va dialektikaning o'zaro bog’liq tamoyillari Tayyorladi :Baxtiyorov Sanjar
Iqtisodiy tahlilning xususiyati, zaruriyligi va qimmatli jihati voqea-hodisalami dinamikasini o„rganishida namoyon bo„ladi. Voqea va hodisalar boshqa omillar bilan bevosita va bilvosita bog„liq bo’lgan holda, doimo harakatda, o„zgarishda deb o’rganiladi. Iqtisodiy hodisalarni bir-birlariga bog'liqligini, o„zaro harakatlarini, alohida yuzaga chiqishini va boshqa tomonlarini o„rganmasdan turib, ulaming tuzilishi, barakat qonunlari, xususiyatlarini o„rganib bo„lmaydi. Bu esa muayyan iqtisodiy ob‟yektni muhim belgilarga ko„ra bo„laklarga bo„lib, so„ngra ulami umumiyligini ta‟minlovchi jihatlarini tahlil yordamida aniqlab tegishli xulosalar olishda hamda ulardan amaliyotda foydalanishda juda muhimdir. Inson tomonidan iqtisodiy faoliyatdagi turli voqealar kuzatilib ulaming natijalari to„g„risida ma‟lumotlar olinadi ya‟ni faktlar to„planadi. Ma‟lumki fanda voqealar bevosita o„zi tahlil etilmaydi, balki ular qayd etilgan faktlar bo„yicha o„rganiladi. Faktlar tahlilidan nazariy sintezga o„tish induksiya va deduksiya metodlari yordamida amalga oshiriladi.
Induksiya - alohida faktlar bilimidan umum bilimlarga (ya‟ni qonunlar yoki boshqa amaliy va zaruriy aloqalarni aks ettiradigan) o„tish usulidir
Deduktsiya - fikrlami umumiylikdan xususiylikka tadbiq etish usulidir. Bunda, umumiy tasnifdagi qonunlar, bog„likliklar xususiy tasnifga o„tkaziladi.
Induktsiya va dedmktsiya kategoriyalari iqtisodiy tahlilning muhim metodologik asoslari sifatida namoyon bo„ladi. Ushbu kategoriyalar iqtisodiy tahlilning ketma-ketligini ta‟minlaydi. Induktsiya deganda o'rganilayotgan ob‟yektning xususiy- likdan umumiylikka qarab o„rganilishi tushuniladi. Deduktsiya metodida tahlil qilinayotgan ob‟yekt umumiylikdan xususiylik sari, ya‟ni umumiy ko„rsatknchlardan xususiy (kichik) ko'rsatkichlarga qarab o„rganish tushuniladi. Induksiya va deduksiya usullarining bir-biri va amaliyot bilan bog„liqligini quyidagi chizmada ifodalash mumkin:
Tabiat va jamiyatdagi voqelikni o‘rganuvchi va ularning tadqiq qilish obyekti deb qarovchi alohida fanning o‘zi amal qiladigan tamoyillari mavjud bo‘ladi. Tamoyillar o‘rganiladigan obyektni bir butunligi, realligi va voqeligini tavsiflaydi. Shu jihatdan tahlilning ham iqtisodiy hodisa va jarayonlarni o‘rganishda o‘zi amal qiladigan tamoyillari bor. Mazkur tamoyillar tahlil fani obyektlarni obyektivligini, mantiqliligini, shakl-mazmunini, miqdor-sifatini va shu kabi jihatlarni tavsiflab real voqelikni yagona tushunchasini hosil qiladi.
|
| |
